تلاش نهادهای حمایتی برای کاهش آمار بازماندگان از تحصیل
خبرگزاری آی نو به نقل از خبرگزاری تنسیم (مطابق خبر منتشر شده در 13 آبان ماه 1404): حسین دهقان رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در سیامین کنگره سراسری قرآن کریم ویژه مدارس استعداد درخشان که صبح امروز با حضور الهام یاوری رئیس سازمان سمپاد و محمود عسکریآزاد مدیرعامل بنیاد علوی برگزار شد.
با اشاره به همکاری میان بنیاد مستضعفان و وزارت آموزش و پرورش برای کاهش آمار بازماندگان از تحصیل اظهار کرد: آمار دانشآموزان بازمانده از تحصیل توسط آموزش و پرورش استخراج و اعلام میشود. این وزارتخانه مسئول شناسایی افراد است و پس از ابلاغ فهرست به ما، گروههای بنیاد مأمور پیگیری وضعیت هر دانشآموز میشوند.
وی افزود: طبق عرف و آئیننامه آموزش و پرورش، اگر دانشآموزی تا پایان آبانماه ثبتنام نکند، ترکتحصیلکرده تلقی میشود. در همین راستا، آموزش و پرورش اطلاعات ثبت احوال را با دادههای دانشآموزی تطبیق میدهد و هر موردی که در فهرست نباشد، بهعنوان بازمانده از تحصیل شناسایی میشود.
دهقان زمان اعلام آمار رسمی را نیمه دوم آبانماه عنوان کرد و گفت: آمار مربوط به سال 1404 در نیمه دوم آبان اعلام خواهد شد و ما منتظر دریافت اطلاعات جدید هستیم تا اقدامات حمایتی خود را آغاز کنیم.
رئیس بنیاد مستضعفان همچنین تأکید کرد: دانشآموزان بازماندهای که در دهکهای اول تا چهارم درآمدی قرار دارند، بهویژه در روستاها و شهرهای کوچک، در اولویت برنامههای بازگشت به تحصیل قرار میگیرند. همکاران ما از طریق گفتوگو با دانشآموز، مدیر و مشاور مدرسه و والدین، دلایل ترک تحصیل را شناسایی و برای رفع آن تلاش میکنند.
وی با اشاره به علل مختلف بازماندن از تحصیل گفت: بسیاری از این دانشآموزان با مشکلات معیشتی، آسیبهای اجتماعی یا محدودیتهای فرهنگی و عرفی مواجهاند. مأموران ما با رایزنی و جلب اعتماد خانوادهها، زمینه ثبتنام مجدد فرزندانشان را فراهم میکنند. این دانشآموزان سپس از حمایت تحصیلی و مشاوره تلفنی بهرهمند میشوند و بنیاد مستضعفان تا پایان دوره تحصیل پیگیر وضعیت آنان خواهد بود.
در ادامه، الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، با اشاره به تلاش دیرینه بشر جهت دستیابی به سعادت فردی و جمعی بیان کرد: انسانها از آغاز تاریخ همواره در پی سعادت بودهاند، اما با وجود پیشرفتهای مادی، هنوز از یافتن معنای حقیقی زندگی ناتوان ماندهاند. در دوران رنسانس، بشر به دو بُعد مادی و معنوی وجود انسان پی برد، اما چون بعد معنوی دشوارتر بود، بسیاری از جوامع آن را کنار گذاشتند و در نتیجه با شکلگیری سکولاریسم، توجه به مسائل مادی همچون ثروت و آموزش جایگزین معنویت شد.
وی گفت: این رویکرد دو پیامد منفی به همراه داشت؛ نخست، نابرابری در توزیع ثروت و رفاه که منجر به استعمار و استکبار شد و دوم، بحران معنا در زندگی انسان معاصر که زمینهساز گسترش افسردگی، خودکشی و فروپاشی خانوادهها گردید. امروز آمارها نشان میدهد از هر شش کودک آمریکایی یک نفر گرسنه است و از هر سه خانواده، یک خانواده با جدایی والدین مواجه است. این نشانهای از بحران عمیق در معنای حیات است. راهحل واقعی برای این وضعیت، بازگشت به تعالیم قرآن کریم و احیای استکبارستیزیای است که دارای عمق معنوی و دنیوی باشد.
تحلیل سیاستهای حمایتی در کاهش بازماندگان از تحصیل و نقش آموزش مجازی
مسئله بازماندگان از تحصیل یکی از چالشهای ریشهدار نظام آموزشی ایران است؛ چالشی که نهتنها بعد آموزشی، بلکه ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی عمیقی دارد. سخنان حسین دهقان، رئیس بنیاد مستضعفان، در کنگره سراسری قرآن کریم، بار دیگر نگاهها را به ضرورت مقابله با فقر آموزشی و بازگرداندن دانشآموزان بازمانده به چرخه تحصیل جلب کرده است. این خبر نشان میدهد که نهادهای حاکمیتی در سالهای اخیر تلاش کردهاند با برنامهریزی منسجم، عدالت آموزشی را از شعار به عمل تبدیل کنند.
در واقع، وقتی از عدالت آموزشی سخن میگوییم، منظور تنها برابری در دسترسی به مدارس نیست، بلکه فراهمسازی بسترهای واقعی برای یادگیری مستمر همه دانشآموزان، صرفنظر از طبقه اقتصادی یا موقعیت جغرافیایی است. بازماندگان از تحصیل معمولاً قربانی چرخهای هستند که با فقر آغاز میشود و با نابرابری آموزشی تداوم مییابد. در نتیجه، ریشهکنی این پدیده نهتنها به آموزش و پرورش، بلکه به همکاری میان نهادهای حمایتی، فرهنگی و فناوری نیاز دارد.
بررسی عوامل بازماندگی از تحصیل
بر اساس آمارهای غیررسمی، بیشترین میزان بازماندگان از تحصیل در میان خانوادههای دهکهای پایین اقتصادی و مناطق روستایی دیده میشود. دلایل متعددی باعث ترک تحصیل این دانشآموزان میشود؛ از نبود امکانات آموزشی و دسترسی سخت به مدارس گرفته تا فشارهای مالی خانوادهها و نگاههای فرهنگی محدودکننده نسبت به تحصیل دختران.
در برخی مناطق، خانوادهها به دلیل مشکلات معیشتی، ترجیح میدهند فرزندانشان را وارد بازار کار کنند، غافل از اینکه این تصمیم میتواند آینده تحصیلی و شغلی آنان را برای همیشه تغییر دهد. این چرخه معیوب زمانی اصلاح میشود که آموزش نه بهعنوان یک هزینه، بلکه بهعنوان سرمایهای ملی و اجتماعی در نظر گرفته شود.
همچنین باید توجه داشت که فقر آموزشی تنها به معنای نبود مدرسه نیست؛ بلکه گاه به کیفیت پایین یادگیری، کمبود معلمان متخصص و عدم دسترسی به منابع بهروز نیز مربوط میشود. بازماندگان از تحصیل در چنین شرایطی حتی اگر دوباره به مدرسه بازگردند، بدون حمایت روانی و آموزشی مؤثر، ممکن است دوباره ترک تحصیل کنند.
نقش نهادهای حمایتی در بازگشت به تحصیل
سخنان دهقان درباره همکاری بنیاد مستضعفان و وزارت آموزش و پرورش، نقطهی امیدی برای کاهش آمار بازماندگان از تحصیل است. بنیاد با استفاده از ظرفیتهای بنیاد علوی و شبکههای محلی خود، به شناسایی دانشآموزان در معرض ترک تحصیل میپردازد. این کار با تطبیق دادههای ثبت احوال و پروندههای آموزشی انجام میشود و پس از آن، گروههای میدانی با خانوادهها وارد گفتوگو میشوند تا دلایل اصلی بازماندن از تحصیل مشخص گردد.
اقدامات بنیاد مستضعفان در زمینه پرداخت کمکهزینه تحصیلی، تهیه لوازم آموزشی و فراهمسازی امکانات ارتباطی، از جمله نمونههایی است که میتواند تأثیر مستقیم بر بازگشت دانشآموزان به مدارس داشته باشد. اما نباید فراموش کرد که این اقدامات در کنار آموزش مجازی و فناوریهای نو میتواند اثرگذاری چند برابری داشته باشد.
فناوری آموزشی؛ پلی میان فقر و فرصت
در عصر دیجیتال، یکی از مؤثرترین ابزارها برای مقابله با پدیده بازماندگان از تحصیل، آموزش آنلاین است. فناوریهای نوین آموزشی میتوانند فاصله میان مناطق محروم و برخوردار را کاهش دهند و فرصت برابر یادگیری را فراهم سازند. در بسیاری از کشورها، آموزش مجازی بهویژه پس از همهگیری کرونا، بهعنوان یکی از محورهای عدالت آموزشی شناخته میشود.
در ایران نیز پلتفرمهایی مانند آینو میتوانند نقش حیاتی در این روند ایفا کنند. دانشآموزی که در روستای دورافتاده به مدرسه دسترسی ندارد، از طریق گوشی یا تبلت خود میتواند همان درسی را ببیند که یک دانشآموز در پایتخت فرا میگیرد. این یعنی دموکراتیزه شدن آموزش؛ تحقق برابری واقعی در یادگیری.
بازماندگان از تحصیل و آینده جامعه
اگر امروز به مسئله بازماندگان از تحصیل با دیدی سطحی نگاه کنیم، در آینده با بحرانهای اجتماعی و اقتصادی گستردهتری مواجه خواهیم شد. این کودکان در صورت نداشتن تحصیلات کافی، در بزرگسالی با محدودیت فرصتهای شغلی و درآمدی روبهرو خواهند شد و این موضوع دوباره فقر را بازتولید میکند. در نتیجه، حمایت از تحصیل کودکان در واقع سرمایهگذاری برای کاهش فقر در آینده است.
جامعهای که همه کودکانش امکان یادگیری و رشد دارند، جامعهای است که در مسیر توسعه پایدار حرکت میکند. بنابراین، همکاری میان دولت، نهادهای مردمی، بخش خصوصی و پلتفرمهای آموزشی، کلید ریشهکنی پدیده بازماندگان از تحصیل خواهد بود.
جمع بندی تحلیلی آی نو
تحلیل این خبر نشان میدهد که نگاه کلان به مسئله آموزش باید از سطح «مدرسهسازی» به سطح «یادگیری پایدار» تغییر کند. آموزش حضوری باید در کنار آموزش مجازی پیش برود تا هیچ دانشآموزی به دلیل فقر، موقعیت جغرافیایی یا مشکلات خانوادگی از چرخه تحصیل خارج نشود.
در نهایت، تحقق عدالت آموزشی بدون دسترسی آزاد، عادلانه و مستمر به آموزش ممکن نیست. بازماندگان از تحصیل نهتنها یک مسئله آماری، بلکه یک دغدغه انسانی و اجتماعیاند. هر دانشآموز بازمانده، فرصت از دسترفتهای برای جامعه است؛ فرصتی که با برنامهریزی هوشمندانه و بهرهگیری از فناوری آموزشی میتوان دوباره آن را احیا کرد.
نقش آی نو در کاهش بازماندگان از تحصیل از طریق آموزش آنلاین
پلتفرم آموزشی آی نو به عنوان یک مدرسه مجازی، نقش مهمی در کاهش آمار بازماندگان از تحصیل ایفا میکند. این سامانه با ارائه ویدیوهای آموزشی از پایه اول تا دوازدهم، تمرینها و نمونهسؤالهای متنوع، شرایط یادگیری را برای همه دانشآموزان فراهم میسازد؛ حتی آنهایی که به دلایل اقتصادی یا جغرافیایی به مدرسه دسترسی ندارند.
در زمانی که بسیاری از کودکان در مناطق محروم از امکانات آموزشی کافی برخوردار نیستند، آی نو با دسترسی آنلاین و محتوای استاندارد، میتواند فرصت بازگشت به تحصیل را برای بازماندگان فراهم کند. این پلتفرم نهتنها ابزار آموزش، بلکه بستری برای عدالت آموزشی و رفع نابرابری در دسترسی به دانش است.
منبع: خبرگزاری تنسیم
سوالات متداول
بازماندگان از تحصیل چه کسانی هستند؟
به دانشآموزانی گفته میشود که به هر دلیل، از جمله مشکلات اقتصادی، فرهنگی یا جغرافیایی، نتوانستهاند در مدارس ثبتنام کنند یا ادامه تحصیل دهند.
بنیاد مستضعفان چگونه از بازماندگان از تحصیل حمایت میکند؟
این بنیاد با همکاری وزارت آموزش و پرورش، شناسایی، پیگیری و حمایت مالی و مشاورهای از دانشآموزان ترکتحصیلکرده را برعهده دارد تا آنها دوباره به چرخه آموزش بازگردند.
آیا پلتفرم آی نو میتواند به بازماندگان از تحصیل کمک کند؟
بله. آی نو با ارائه آموزش مجازی رایگان یا مقرونبهصرفه، امکان یادگیری از راه دور را برای همه دانشآموزان فراهم میکند و میتواند نقش مهمی در کاهش آمار بازماندگان از تحصیل داشته باشد.
