مبحث خلاصه از گذشته تا آینده علوم سوم
سبگ زندگی انسان امروزی نسبت به قبل کاملا عوض شده است. در درس از گذشته تا آینده علوم سوم، درباره‌ی بسیاری از این دگرگونی‌ها صحبت به میان آمده است. این روزها با افزایش جمعیت و ارتقای سطح بهداشت، تغییرات وسیعی در نحوه‌ی نگهداری از غذاها به وجود آمده است.
در حال حاضر بخشی از غذای مورد نیاز جمعیت کره زمین با استفاده از روش‌هایی مانند کاهش دما، استفاده از نمک، خشک کردن و … ضمن حفظ ارزش غذایی در اختیار افراد متقاضی قرار می‌گیرد. در خلاصه درس از گذشته تا آینده علوم سوم با مطالب زیر درباره‌ی حفظ و نگهداری غذاها آشنا می‌شویم:
- مقایسه روش‌های خشک کردن مواد غذایی در گذشته و هم‌اکنون
- مقایسه استفاده از نمک برای حفظ مواد غذایی از گذشته تا کنون
- مقایسه نگهداری مواد غذایی با خنک کردن و استفاده از یخچال در زمان‌های گذشته و اکنون
درس چهاردهم: از گذشته تا آینده علوم تجربی سوم
تدریس از گذشته تا آینده علوم سوم با تصویری از برخی روش‌های نگهداری مواد غذایی آغاز می‌شود. این تصویر شامل بخش‌های زیر است:
- استفاده از سردخانه‌های بزرگ برای رساندن گوشت سالم به ساکنین شهر‌ها و روستاها.
- استفاده از فریزر‌های خانگی برای نگهداری مایحتاج فاسد شدنی در یک خانه.
- نگهداری مواد غذایی به صورت ترشی، کمپوت، کنسرو، مربا، انواع رب، شوری و … در ظرف‌های درب بسته‌ی مخصوص و پاستوریزه شده.
جمع آوری اطلاعات
در ادامه‌ی آموزش از گذشته تا آینده علوم سوم، به منظور جمع‌آوری اطلاعات از دانش‌آموزان خواسته می‌شود تا از بزرگترهای خود در مورد روش‌های نگهداری مواد غذایی در زمان کودکی خود سخن بگویند. این مقایسه را با بیان تفاوت‌های روش خشک کردن مواد غذایی از گذشته تا کنون شروع می‌نماییم:
روش های پختن نان و خشک کردن مواد غذایی
تدریس از گذشته تا آینده علوم سوم را با سخنان کودکان سال‌های قبل درباره‌ی روش‌های سنتی خشک کردن مواد غذایی و مقایسه‌ی آن‌ها با روش‌های صنعتی امروزی ادامه می‌دهیم. از این گفت‌و‌گو‌ها به جدول زیر دست می‌یابیم:
| روش سنتی پخت نان و خشک کردن غذا (در گذشته) | روش صنعتی پخت نان و خشک کردن غذا (امروزه) | ||
|---|---|---|---|
| روش پختن نان با تنور | نان‌ها هر کدام با دیگری در اندازه، متفاوت هستند. | روش پختن نان با تنورهای صنعتی | نان‌ها اندازه‌ی استاندارد دارند. |
| نان در تنورهای سنتی، بافت یکنواختی ندارد. | دارای بافت یکنواخت هستند. | ||
| خیلی زود کپک می‌زند. | می‌توان نان را مدت بیشتری نگهداری کرد. | ||
| روش خشک کردن سبزی در پشت بام خانه | محصول داری با بافت غیر یکنواخت است. | روش خشک کردن انواع سبزی با دستگاه | محصول دارای بافت یکنواخت است. |
| بسته به نور خورشید رنگ‌های مختلف دارد. | کاملا سبز می‌باشد. | ||
| درصد آلودگی بالا در محصول مشاهده می‌شود. | دور از هر نوع آلودگی تولید می‌شود. | ||
| روش خشک کردن میوه و گوجه فرنگی در پشت بام | خشک کردن در زمان طولانی‌تر انجام می‌شود. | روش خشک کردن میوه در دستگاه‌های صنعتی | زمان بسیار کمی برای خشک کردن لازم است. |
| در حجم کم تولید می‌شود. | مقدار زیادی از محصول در یک مرحله خشک می‌شود. | ||
| مساحت زیادی برای خشک کردن لازم است. | نیاز به جای وسیع برای خشک کردن نیست. | ||
| امکان آلودگی در اثر کپک زدن بسیار زیاد است. | خشک کردن بدون آلودگی محصول امکان‌پذیر است. |
در ادامه درس از گذشته تا آینده علوم سوم لازم است تا درباره‌ی روش‌های سنتی و صنعتی خشک کردن مواد غذایی هر چه می‌دانید ضمن گفت‌وگو در کلاس مطرح نمایید.
استفاده از نمک برای نگهداری مواد غذایی
از مهم‌ترین نکات از گذشته تا آینده علوم سوم، اشاره به استفاده از نمک برای نگهداری مواد غذایی از دیرباز تا کنون است. می‌توان به این ضرب‌المثل ایرانی در مورد نمک اشاره نمود که «هر چه بگندد، نمکش می‌زنند، وای به وقتی که بگندد نمک!».
از گذشته‌های دور برای نگهداری مواد غذایی نظیر خیار، گوجه فرنگی، انواع سبزی و … از محلول نمک استفاده می‌شد. در واقع در گذشته برای نگهداری مواد غذایی، مجبور به استفاده از محلول نمک با غلظت بسیار زیاد بودند. در آن زمان اطلاعات چندانی از روش‌های استرلیزه‌کردن مواد غذایی وجود نداشت.
استفاده از نمک فراوان، علاوه بر شوری زیاد محصولات غذایی سبب افزایش بیماری فشار خون در افراد می‌شود. بسیاری از افراد سالمند اکنون از این بیماری در رنج می‌باشند.
امروزه برای نگهداری پنیر، انواع سبزیجات و … محصولات غذایی در غلظت استانداردی از نمک در بطری‌هایی شیشه‌ای قرار می‌گیرند. این بطری‌های کاملا درب بسته و خالی از هوا، قبل از ورود به بازار، گند زدایی (استریل) می‌شوند.
روش های خنک کردن برای نگهداری مواد غذایی
یکی از بهترین روش‌های نگهداری مواد غذایی، استفاده ازسردخانه‌ها و فریزرها است. در ادامه درس از گذشته تا آینده علوم سوم کتاب علوم به معرفی یخدان، سرداب در گذشته و یخچال و فریزر امروزی می‌پردازیم.
سرداب
سرداب یا سردابه جایی است که در زیر سطج زمین می‌سازند تا در گرما به آن پناه برند. می‌توان آب و مواد غذایی را در سرداب نگهداری کرد تا خنک بماند. فرآیند خنک شدن سرداب‌ها با استفاده از بادگیرها یا قنات‌ها انجام می‌شود. این مکان‌های سرد از دیرباز در شهرهای کویری ایران در اختیار مردم قرار می‌گرفت تا بتوانند در گرمای تابستان به آب خنک دسترسی داشته باشند.
یخدان
یخدان‌های قدیمی، سازه‌هایی بودند که در گذشته برای تولید و نگهداری یخ در فصل زمستان و استفاده از آن در فصل تابستان، ساخته می‌شدند.
این یخدان‌ها در مناطق کویری و کم آب ساخته می‌شدند و در گذشته کاربرد فراوانی داشتند. یخچال‌های طبیعی یکی از هماهنگی‌هایی است که انسان در طول تاریخ برای رفع نیازهای خود با طبیعت ایجاد کرده است. بنای یخدان‌ها در مناطق کویری ایران یکی از شاهکارهای دانش مهندسی به شمار می‌آیند.
هر یخدان از سه بخش استخر، حصار (دیوار بلند در اطراف استخر) و مخزن یخ (به دو شکل گنبدی یا تونلی)، ساخته شده است. بسیاری از این یخدان‌ها، علاوه بر سه قسمت اصلی ذکر شده، مجهز به انبار یخ و چاهی برای جمع کردن آب حاصل از ذوب یخ‌ها در فصل تابستان هستند.
یخچال
یخچال محفظه‌ای است که از یک وسیله سرد کننده به همراه یک عایق حرارتی و سیستمی برای انتقال گرما از داخل این محفظه به بیرون، تشکیل می‌شود. از یخچال برای خنک نگه داشتن مواد غذایی، مواد فاسد شدنی و داروها استفاده می‌شود.
فریزر
در یخچال‌های یخ ساز امروزی از نیروی برق و گاز برای تولید یخ استفاده می‌شود. در این یخچال‌ها، آب در محفظه‌ای بسته قرار می‌گیرد و با استفاده از کمپرسور (فشار دهنده‌های قوی)، دمای آب به زیر صفر درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد و به این ترتیب آب یخ می‌زند.
در این زمینه لازم است تا درباره‌ی یخچال‌های قدیمی از بزرگترهای خود سوال کنید و نتیجه‌ی تحقیق خود را به کلاس ارائه دهید. به نظر شما:
- با گذشت زمان یخچال‌ها چه تغییراتی کرده‌اند؟
- در آینده چه تغییراتی در روش‌های نگهداری مواد غذایی ایجاد می‌شود؟
بررسی از گذشته تا آینده با آی نو
زندگی بشر از گذشته تا امروز و از امروز تا آینده دائما دست‌خوش تعییرات است. یکی از تغییرات بسیار مهم در زمینه‌ی آموزش، استفاده از ویدیوهای آموزشی است. با ظهور این محصولات کمک آموزشی، همه‌ی دانش‌آموزان از دردسرهای یافتن معلمین خصوصی و اطلاع یافتن از محتوای کتاب‌ها، رهایی یافتند.
این روزها دانش‌آموزان در حالی که در خانه‌ی خود هستند و در نیمه‌های شب به سر می‌برند، می‌توانند در کلاس بهترین دبیران کشور حضور یابند و از محضر این دبیران کسب فیض نمایند.
مدرسه مجازی آی نو یکی از ارائه دهندگان این ویدوهای با کیفیت آموزشی است. با تماشای ویدیو آموزشی از گذشته تا آینده علوم سوم که در مدرسه مجازی آی نو تهیه شده است، با اتفاقاتی که از گذشته در سالم نگه داشتن غذاها افتاده است آشنا خواهید شد. هم‌چنین در جریان تصمیم‌هایی قرار خواهید گرفت که در آینده برای سالم نگه داشتن غذاها گرفته می‌شود. با آموزش ویدیویی از گذشته تا آینده علوم سوم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با بهترین کیفیت علوم را فرا بگیرید.
