نحوه یادگیری اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق
بخش چهارم کتاب منطق دهم انسانی با عنوان اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق شروع شده و این درس با جمله‌ای از ارسطو فیلسوف معروف یونانی آغاز شده است. برای یادگیری درس پنجم منطق شما در ابتدا باید بدانید تعریف استدلال چیست و چند نوع استدلال وجود دارد.
استدلال به معنای دلیل آوردن است. یعنی شما با توجه به دلایل منطقی یک موضوع را شرح می‌دهید و نتیجه‌ای از آن کسب می‌کنید. به عنوان مثال همه افراد می‌دانند که کسانی که وارد دانشگاه شده‌اند مدرک دیپلم خود را دریافت کردند، بنابراین اگر فردی در دانشگاه پذیرفته شده یعنی دارای مدرک دیپلم نیز می‌باشد.
انواع استدلال
استدلال خود انواع مختلفی دارد و در درس اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق با انواع آن آشنا می‌شوید. استدلال به دو نوع استقرایی و قیاسی تقسیم می‌شود. در استدلال قیاسی مقدمه یا جمله گفته شده قطعاً نتیجه را در بر می‌گیرد. به عنوان مثال حمید دانشجو است، بنابراین او مدرک دیپلم را دریافت کرده است، یک استدلال قیاسی است، اما در برخی از مواقع مقدمه قطعاً نتیجه را در بر ندارد بلکه احتمال درستی نتیجه را بیشتر می‌کند.
به عنوان مثال علی راننده ماهری است و بارها از مسیرهای خطرناک عبور کرده است. بنابراین او هیچ وقت تصادف نمی‌کند یک استدلال استقرایی است زیرا احتمال تصادف کردن برای علی نیز وجود دارد، اما مهارت بالای او در رانندگی می‌تواند این احتمال را کم کند. انواع دیگری از استدلال‌ها نیز وجود دارد که در درس پنجم: اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق به آن اشاراتی شده است.
با استدلال تمثیلی آشنا شوید
تمثیل یا مثال آوردن یکی از روش‌های تعریف و تفهیم مطالب است. اگر به یاد داشته باشید در درس‌های گذشته نیز به این موضوع اشاراتی شده است و مثال آوردن را روشی از تعریف کردن بیان کردیم. به عنوان مثال برای آنکه واژه رودخانه را تعریف کنید مثال‌هایی برای آن آوردید. همچنین از تمثیل در دروس دیگر نیز استفاده می‌شود. در ادبیات بارها و بارها برای زیباتر شدن نوشتار از تمثیل استفاده می‌شود، مانند داستان های تمثیلی.
در علوم جغرافیا و زیست شناسی هم از تمثیل‌هایی برای درک بهتر مفهوم استفاده می‌شود. در اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق کتاب منطق رشته انسانی نیز بار دیگر به تمثیل اشاره شده است. در استدلال استقرایی تمثیلی، برای رسیدن به هدف و نتیجه نهایی از مثال استفاده می‌شود. مثال را می‌توان مانند داستانی در نظر گرفت که به علت سادگی و عدم محوریت خود فرد درک موضوع را برای فرد آسان تر می‌کند.
استدلال تمثیلی استدلالی ضعیف است و در بسیاری از موارد ایجاد مغالطه می‌کند. به عنوان مثال اگر بگوییم علائم بیماری من شبیه به علائم بیماری علی می‌باشد پس می‌توانم از داروهای او استفاده کنم. در اینجا از استدلال تمثیلی استفاده کرده‌ایم، اما دلیلی بر درستی این استدلال وجود ندارد. زیرا ممکن است بیماری ما مشابه یا متفاوت از بیماری دوستمان باشد.
مدرس در زمان آموزش اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق مثال‌های متعددی را بیان می‌کند و با توضیح آن انواع مختلف استدلال را شرح می‌دهد. زمانی که استدلال استقرایی تمثیلی موجب مغلطه شود به آن مغالطه تمثیل ناروا گفته می‌شود. در این حالت شما باید با روش‌های مقابله با مغالطه تمثیل ناروا نیز آشنا باشید تا بتوانید با آن مقابله کنید.
روش مقابله با مغالطه تمثیل ناروا
از جمله روش‌های مقابله با مغالطه تمثیل ناروا توجه به وجه اختلاف و یافتن استدلال تمثیلی مخالف است. معلم در زمان تدریس اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق بخش روش مقابله با مغالطه تمثیل ناروا مثال‌های متعددی را بیان می‌کند و آموزش و تعریف مفاهیم را با تمثیل همراه می‌کند. استفاده از مثال‌ها و همچنین حل تمرین یادگیری و درک شما نسبت به این موضوع را راحت‌تر می‌کند.
نکات اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق زیاد است و برای یادگیری آن لازم است آنها را به صورت خلاصه در جزوه‌تان یادداشت کنید تا در زمان حل تمرین به آن مراجعه کرده و درک بهتری نسبت به مطلب داشته باشید. تماشای ویدیوهای آموزشی منطق دهم انسانی مدرسه مجازی آی نو نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.
استقرار تعمیمی
در درس ریاضی و آمار ۱ با استقرار تعمینی آشنا شده‌اید و در اینجا نیز بار دیگر به آن اشاره شده است. از استقرار تعلیمی در جامعه بسیار استفاده می‌شود و مثال‌های متعددی برای آن وجود دارد. استدلال استقرار تعمیمی می‌تواند قوی و یا ضعیف باشد. شما می‌توانید با کمک ویدیو آموزشی اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق به خوبی این نکات را بیاموزید و به آنها مسلط شوید.
شرایط استقرای تعمیمی قوی
برای آنکه دلایل استقرایی قوی ارایه دهید باید به چند نکته توجه کنید. از جمله آنها می‌توان به تصادفی و متفاوت بودن اشاره کرد. همچنین تعداد نمونه‌ها باید قابل قبول باشد و یا جامعه آماری وسیع را در بر بگیرد. در کتاب درسی چند مثال بیان شده و از شما خواسته شده است که با توجه به قدرت دلایل بیان کنید که دارای استدلال‌های استقرایی قوی یا ضعیف می‌باشد.
استنتاج بهترین تبیین
در برخی از موارد برای پیدا کردن بهترین تبیین لازم است تبیین‌های اشتباه را رد گزینه کرد. در آموزش ویدیویی اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق مدرس تمام این گزینه‌ها را بیان کرده است. یکی از ویژگی‌های آموزش ویدیویی امکان تکرار آن است و شما می‌توانید با مشاهده چند باره به خوبی موضوع و مطالب را درک کنید.
چند تمرین در آخر کتاب تعریف شده که حل آنها به یادگیری بهتر این درس کمک می‌کند در ویدیوهای آموزشی اقسام استدلال استقرایی منطق مدرس به این سوالات نیز پاسخ داده است. دسترسی به این ویدیوها از طریق سایت مدرسه مجازی آی نو امکان‌پذیر می‌باشد. در نهایت به شما پیشنهاد می‌کنیم با خلاصه نوشتن اقسام استدلال و کاربردهای آن منطق یادگیری خود را کامل کنید.
