چکیده مبحث بی مهره ها علوم چهارم
جانوران کوچکی که فاقد ستون مهره هستند، بیمهره نام دارند. در درس بی مهره ها علوم چهارم، درباره‌ی ویژگی‌هایی این گروه بزرگ جانوران صحبت می‌شود.
در بی مهره ها علوم چهارم، گروه‌های مختلف این جانوران شامل کرم‌ها، حشرات، عنکبوتیان، سخت پوستان و هزار پایان مورد بررسی قرار می‌گیرند. این گروه‌های جانوری متعلق به گروه بزرگ بندپایان می‌باشند، در خلاصه درس بی مهره ها علوم چهارم، علاوه بر بندپایان به بی‌مهره‌های دیگری نظیر هشت‌پا، عروس دریایی، حلزون، ستاره دریایی و صدف که در آب وخشکی زندگی می‌کنند، اشاره می‌شود.
درس یازدهم: بی مهره ها علوم پایه چهارم
بدون شک شما هم در باغچه‌ی گل سرخ، تعدادی از جانوران کوچک نظیر کرم خاکی، کفشدوزک، شته و مورچه را مشاهده کرده‌اید. تدریس بی مهره ها علوم چهارم با پرسشی در رابطه با تاثیر این جانوران در زندگی گل سرخ، آغاز می‌شود.
اگر در رابطه با این جانوران اطلاعات جامعی کسب نماییم، می‌توانیم حضور آن‌ها را در باغچه‌ی گل سرخ توجیه کنیم. از این رو در درس بی مهره ها علوم چهارم به سراغ طراحی یک فعالیت در زمینه‌ی تعیین تفاوت‌ها و شباهت‌های این دسته از جانوران با یکدیگر می‌رویم.
فعالیت اول درس یازدهم
در درس بی مهره ها علوم چهارم کتاب علوم برای تعیین شباهت‌ها و تفاوت‌های بین جانوران شامل کفشدوزک، کرم خاکی، عنکبوت، مورچه و شته، کافیست طبق مراحل زیر پیش بروید:
- برای شروع کار از دستکش یک بار مصرف استفاده کنید.
- یک کرم خاکی را از خاک باغچه بیرون بیاورید.
- کرم را در یک جعبه روی دستمال مرطوب قرار دهید.
- بدن جانور را با ذره‌بین مطالعه کنید.
- شکل کرم را بکشید.
- شکل یک مورچه را بکشید و با شکلی که از کرم کشیده‌اید، مقایسه کنید.
- از کفشدوزک، شته و عنکبوت تصاویری تهیه کنید و شکل آن‌ها را با کرم مقایسه نمایید.
- جدول زیر را با توجه به اطلاعاتی که به دست آورده‌اید، کامل کنید.
| نام جانور | شکل بدن | دست و پا | بال |
|---|---|---|---|
| کرم خاکی | حلقه حلقه | ||
| مورچه | |||
| کفشدوزک | بند بند | ||
| عنکبوت | |||
| شته | 6 عدد دارد |
توجه داشته باشید، جانوران بدون مهره به دلیل نداشتن استخوان بسیار آسیب‌پذیر هستند. بنابراین باید سعی کنید در هنگام انجام فعالیت به آن‌ها صدمه نزنید و پس از انجام فعالیت، جانور را به محیط زندگی‌اش برگردانید.
پس از انجام این فعالیت مطرح شده در درس بی مهره ها علوم چهارم لازم است تا به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
- ویژگی‌های ظاهری مورچه و کرم خاکی را بررسی کنید. چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
- کفشدوزک و شته به مورچه شبیه‌تر هستند یا به کرم خاکی؟
- عنکبوت به کدام‌یک از جانوران جدول شباهت بیشتری دارد؟
اکنون با توجه به اطلاعاتی که از نوع غذای جانوران در جدول زیر به دست آورده‌اید لازم است که بیان کنید هر یک از این جانوران چه تاثیری روی بوته‌ی گل سرخ باغچه دارند؟
| نام جانور | غذای جانور | برای گیاه فایده دارد یا ضرر؟ |
|---|---|---|
| کرم خاکی | از مواد موجود در خاک تغذیه می‌کند. | |
| کفشدوزک | جانوران کوچک مانند شته را می‌خورد. | |
| شته | شیره‌ی گیاه را می‌خورد. | |
| مورچه | شیره‌‌ای که شته می‌مکد را می‌خورد. همچنین دانه‌ی گیاه را می‌خورد. | |
| عنکبوت | شکارچی مورچه و جانوران کوچک است. |
در ادامه‌ی درس بی مهره ها علوم چهارم لازم است تا به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
- از کدام جانوران می‌توانید برای حفاظت از بوته‌های گل سرخ، استفاده کنید؟
- درباره‌ی اهمیت کرم خاکی و زالو چه می‌دانید؟
- درباره‌ی فایده‌های حشرات چه می‌دانید؟
جانورانی که مهره ندارند
در ادامه‌ی درس بی مهره ها علوم چهارم، به بررسی جانورانی می‌پردازیم که در بدنشان مهره و استخوان وجود ندارد. این گروه از جانوران شامل گروه‌های زیر می‌باشند:
کرم ها
تدریس بی مهره ها علوم چهارم را با معرفی کرم‌ها ادامه می‌دهیم. کرم‌ها یک گروه از جانوران بیمهره هستند که معمولا بدنی دراز و بی مهره دارند. محل زندگی کرم‌ها، باتلاق‌ها، جوی آب و باغچه‌های مرطوب است. زالو، کرم خاکی، کرمک و … از انواع کرم‌ها می‌باشند.
کرمک در روده‌ی انسان، به خصوص روده‌ی کودکان، زندگی و این کرم از مواد غذایی داخل بدن انسان استفاده می‌کند. این نوع زندگی را زندگی انگلی می‌نامند. انگل‌هایی نظیر کرمک سبب بیمار شدن افرادی می‌شوند که در روده‌ی آن‌ها زندگی می‌کنند. زالو نیز کرمی است که از خون جانوران دیگر تغذیه می‌کند.
توجه داشته باشید پس از رفتن به دستشویی و قبل از خوردن غذا لازم است که حتما دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید. با شستن دست و صورت و شستشوی کامل میوه‌ها و سبزی‌ها می‌توانید از ورود این کرم‌ها و تخم آن‌ها، به بدن خود جلوگیری کنید.
حشرات
در ادامه درس بی مهره ها علوم چهارم می‌خوانیم که حشرات گروه بزرگی از جانوران بیمهره هستند. از ویژگی‌های این گروه از بی‌مهره‌ها می‌توان به یک بدن سه قسمتی و شش پای بند بند اشاره نمود. برخی از حشرات مانند پشه و شپش از خون انسان تغذیه می‌کنند. این حشرات در بیشتر اوقات سبب انتقال انواع بیماری‌ها به بدن انسان می‌شوند. با رعابت بهداشت فردی و شستشوی بدن، موها و لباس‌های خود می‌توانید از ورود شپش به موهای خود جلوگیری کنید.
البته بسیاری از حشرات مانند زنبور عسل، برای انسان فایده‌های بسیاری دارند. این حشره علاوه بر تولید عسل با گرده افشانی در بهار، سبب پراکنده کردن انواع گرده‌های گل و تولید گیاهان جدید در سطح بسیار زیادی از کره‌ی زمین می‌شود. پشه، مورچه، کفشدوزک، مگس و … نیز از حشرات به شمار می‌آیند.
در ادامه درس بی مهره ها علوم چهارم لازم است تا درباره‌ی فواید حشره‌ها گزارشی تهیه کنید و به کلاس ارائه دهید.
عنکبوتیان
عنکبوتیان گروهی از بی‌مهره‌ها هستند که با تنیدن تار، حشرات و حیوانات ریز را به دام می‌اندازند و غذای خود را تهیه می‌کنند. عقرب و عنکبوت دو جانور معروف این گروه می‌باشند بدن عنکبوتیان بر خلاف بدن حشرات که به سه قسمت تقسیم می‌شود، از دو بخش تشکیل شده است. این جانوران دارای هشت پای بند بند می‌باشند.
سخت پوستان
در ادامه درس بی مهره ها علوم چهارم درباره سخت پوستان صحبت به میان آمده است. سخت پوستان گروهی از جانوران بیمهره مانند میگو، خرچنگ، خر خاکی و …. هستند که دارای ویژگی‌های زیر می‌باشند:
- جانوران این گروه، همگی بدون استخوان و بیمهره هستند.
- این جانوران در جاهای مرطوب و تاریک زندگی می‌کنند.
- سخت‌پوستان بدنی بند بند دارند.
- این گروه از بی‌مهره‌ها، تعداد بسیاری پا دارند.
- پوسته‌ی محکمی از بدن این جانوران محافظت می‌کند.
این ویژگی‌های مشترک سبب شده است تا بی‌مهره‌های نام‌برده در گروه سخت‌پوستان قرار گیرند.
هزارپایان
یکی از گروه‌های بندپایان که در ادامه درس بی مهره ها علوم چهارم مورد بررسی قرار گرفته‌اند، هزارپایان هستند. این گروه از جانوران بیمهره در جاهای مرطوب زندگی می‌کنند. جانور معروف این گروه، هزارپا است. هزارپاها دارای انواع متفاوتی می‌باشند.
در ادامه لازم است تا درباره‌ی انواع هزارپاها اطلاعاتی را جمع‌آوری و به تفاوت‌های خر خاکی و هزارپا اشاره کنید.
تقسیم بندی بی مهره ها به دو گروه بزرگ
بیمهره ها به دو گروه بزرگ تقسیم می‌شوند. در ادامه‌ی آموزش بی مهره ها علوم چهارم به بررسی این دو گروه می‌پردازیم.
بند پایان
در ادامه‌ی آموزش بی مهره ها علوم چهارم با بزرگ‌ترین گروه جانوران بیمهره، یعنی گروه بندپایان آشنا می‌شویم. این گروه دارای پوشش سختی هستند، بدنی حلقه حلقه یا بند بند و پاهای بند بند دارند. این جانوران هنگام رشد کردن، چند بار پوشش سخت خود را عوض می‌کنند. به این کار بند پایان «پوست اندازی» می‌گویند. گروه‌های کرم‌ها، حشرات، عنکبوتیان، سخت‌پوستان و هزارپایان همگی از بندپایان می‌باشند.
بی مهره های دیگر به جز بند پایان
یکی از مهم‌ترین نکات بی مهره ها علوم چهارم، اشاره به وجود جانوران بی‌مهره‌ی دیگری است که در گروه بزرگ بند پایان قرار نمی‌گیرند. برخی از آنان در محیط زندگی ما یافت می‌شوند. به عنوان مثال حلزون را در بسیاری از مواقع می‌توان در میان ساقه‌های سبزیجات خوراکی یافت. این جانور دارای بدنی نرم است که توسط صدفی محکم حفاظت می‌شود.
صدف دریایی را نیز حتما در کنار ساحل دریا مشاهده کرده‌اید. اما هشت پا، عروس دریایی و ستاره دریایی را به طور معمول نمی‌توان در محیط زندگی یافت زیرا محل زندگی این جانوران در نواحی نسبتا کم عمق اقیانوس‌ها است.
مطالعه بی مهره ها علوم پایه چهارم با آی نو
با تماشای ویدیو آموزشی بی مهره ها علوم چهارم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با اتفاقاتی که در یک باغچه‌ی گل سرخ می‌افتد و همچنین با گروه بزرگی از جانوان بیمهره آشنا شوید.
با تماشای ویدیوی بی مهره ها علوم چهارم مدرسه مجازی آی نو با خصوصیات جانوران بی‌مهره‌ای آشنا می‌شوید که در اعماق اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند. این ویدیوی آموزشی با کیفیت، در هر زمان و هر مکانی که به نظر شما مناسب باشد، قابل استفاده است. توسط آموزش ویدیویی بی مهره ها علوم چهارم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید همراه با برترین اساتید علوم تجربی، به فراگیری نکات مهم این مبحث بپردازید.
