معرفی و نحوه انتخاب رشته باستان شناسی

راهنمای انتخاب رشته باستان شناسی

یکی از رشته‌های گروه هنر، رشته باستان شناسی است که در دو مقطع کاردانی و کارشناسی ارائه می‌شود و علاقه مندان به رشته باستان شناسی می‌توانند جهت انتخاب رشته باستان شناسی در هر دو مقطع بسته به سوابق تحصیلی و رتبه کنکور خود اقدام کنند.

این رشته از جمله‌ رشته‌های خاص است و  تعداد محدودی از داوطلبان اقدام به انتخاب این رشته می‌کنند و از این رو، اگر علاقه‌مند به رشته باستان شناسی، تحقیق و پژوهش هستید می‌توانید این رشته را در بین انتخاب‌های خود قرار دهید. این مطلب با هدف راهنمای انتخاب رشته باستان شناسی تهیه شده است و در ادامه، دانشگاه‌های پذیرنده، ظرفیت پذیرش و نحوه انتخاب رشته بیان شده است.

آشنایی با رشته‌ی باستان شناسی

برای آنکه شناخت بهتری نسبت به این رشته داشته باشید در ابتدا به معرفی رشته باستان شناسی می‌پردازیم. برخی از افراد، این رشته را مشابه و همانند رشته تاریخ می‌دانند، البته که شباهت‌های بسیاری وجود دارد اما اساس و پایه این دو رشته با هم متفاوت است. کارشناسان و فارغ التحصیلان رشته باستان شناسی به تحقیق و پژوهش درباره گذشتگان و سبک زندگی آنها می‌پردازند و با کاوش و یافتن اشیای جامانده از گذشته، مسیر تکامل زندگی بشر را ترسیم می‌کنند.

تفاوت رشته باستان شناسی و تاریخ نیز در نحوه کار آنها است. در رشته تاریخ افراد با خواندن اطلاعات و متونی که از گذشته به جا مانده، مسیر تاریخ یک منطقه، کشور و جهان را مشخص می‌کنند. در صورتی که در باستان شناسی خبری از متون نوشته شده نیست، بلکه فرد با جستجو و یافتن نشانه‌ها و اشیا و اسکلت‌های باقی مانده، تاریخ و سبک زندگی افراد را مشخص می‌کند.

رشته باستان شناسی یک رشته پژوهشی و تحقیقاتی است و  افراد اقدام به تشکیل گروهی متشکل از متخصصان، کارشناسان و  هیئت اجرایی کرده و به کاوش در مناطق مختلف می‌پردازند. لازم به یادآوری است که یک باستان شناس یک فروشنده عتیقه نیست! هرچند که این افراد در زمان کاوش اشیا عتیقه و قیمتی بسیاری را می‌یابند اما آنها را تحویل داده و به بررسی بیشتر آنها می‌پردازند.

در هنگام انتخاب رشته باستان شناسی لازم است به بازار کار رشته باستان شناسی هم توجه کنید. بازار کار این رشته محدود است و افراد توانمند، دارای استعداد و مهارت ویژه می‌توانند شغلی مطلوب پیدا کنند. فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند همراه با هیئت اجرایی در گروه‌های عملیاتی حضور یابند یا به عنوان کارمند در مراکز مرتبط مشغول به کار شوند. از جمله مراکزی که این افراد می‌توانند مشغول به کار شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سازمان میراث فرهنگی
• وزارت ارشاد
• وزارت آموزش و پرورش
• سازمان جهانگردی
• سازمان و مراکز ایرانگردی
• سازمان اوقاف
• سازمان نقشه برداری شهری

زمان و نحوه انتخاب رشته‌ی باستان شناسی

داوطلبان رشته باستان شناسی باید با نحوه انتخاب رشته باستان شناسی نیز آشنا باشند. فرآیند انتخاب رشته باستان شناسی با دیگر دروس گروه هنر تفاوتی ندارد. البته برخلاف برخی از رشته‌های این گروه، برای قبولی در رشته باستان شناسی نیازی به شرکت در آزمون عملی نیست.

علاقه مندان به این رشته می‌توانند در زمان مشخص شده برای انتخاب رشته توسط سازمان سنجش، که معمولاً در مرداد ماه و بعد از اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری است، دفترچه انتخاب رشته هنر را دریافت و مطالعه کنند. سپس باید لیست دانشگاه های پذیرنده رشته باستان شناسی را مشخص نموده و آنها را بر اساس اولویت‌های خود مرتب نمایند.

اولویت‌بندی براساس امتیاز دانشگاه، محل و شرایط و علاقه‌ی فردی انجام و به همین ترتیب هم در فرم انتخاب رشته وارد و ارسال می‌شود. البته داوطلبان گروه هنر می‌توانند از مشاوران تحصیلی برای انتخاب رشته کمک بگیرند.

لازم به ذکر است که میزان هزینه رشته باستان شناسی بسته به دوره پذیرفته شده، متفاوت است. داوطلبانی که در دوره‌های روزانه پذیرفته می‌شوند می‌توانند از خدمات تحصیل رایگان استفاده کنند. داوطلبانی که در دوره‌های نوبت دوم، غیرانتفاعی و پیام نور پذیرفته می‌شوند باید هزینه یا شهریه تعیین شده توسط دانشگاه را هر ترم برای ثبت نام پرداخت کنند. شهریه بر اساس شهریه ثابت، متغیر، تعداد واحد و نوع واحد تعیین می‌شود.

دانشگاه های ارائه دهنده باستان شناسی

برای اطلاع از دانشگاه‌های پذیرنده باستان شناسی لازم است دفترچه راهنمای سال را مشاهده کنید. در جدول زیر لیستی از دانشگاه های ارائه دهنده رشته باستان شناسی به همراه ظرفیت رشته باستان شناسی آمده است. این لیست براساس دفترچه پذیرش سال‌های گذشته نوشته شده است و ممکن است نسبت به دفترچه جدید تغییرات اندکی داشته باشد.

همان طور که در جدول بالا مشخص است بیشترین ظرفیت پذیرش رشته باستان شناسی مربوط به دوره غیرانتفاعی و برای قبولی در دوره روزانه، رقابت سخت است.

نگاهی به دروس رشته باستان شناسی

جزئیات واحدهای درسی رشته باستان شناسی در دانشگاه‌ها و موسسات مختلف تقریباً مشابه است و دروس یکسانی تدریس می‌شود و تفاوت آنها در دروس اختیاری است. دروس این رشته شامل دروس پایه، عمومی، اصلی و تخصصی است و دانشجویان باید تمامی تعداد واحدهای درسی رشته باستان شناسی را با نمره قبولی پشت سر بگذارند.

برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون دروس این رشته شما می‌توانید چارت درسی دانشگاه را از سایت دانشگاه تهیه و مطالعه کنید. برخی از دروس این رشته در ادامه معرفی شده‌اند:

• برسی تمدن های باستانی ازنظر قران کریم
• جغرافیای تاریخی ایران
• اصول و مبانی انسان شناسی
• اسطوره شناسی
• مبانی فرهنگی باستان شناسی
• تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام
• حفظ آثار باستانی (1)
• مبانی تطور انسان (انسان شناسی فرهنگی)
• استخوان شناسی
• باستانشناسی پیش از تاریخ ایران
• باستانشناسی ایران در آغاز شهرنشینی
• باستان شناسی و هنر عیلام
• باستانشناسی ایران در هزاره اول ق.م
• باستانشناسی هنر ماد و هخامنش
• باستانشناسی اشکانی
• باستانشناسی ساسانی
• باستانشناسی و هنر اسلامی ایران (1)
• باستانشناسی و هنر اسلامی ایران (2)
• باستانشناسی و هنر اسلامی ایران (3)
• فلز کاری در دوره اسلامی
• باستانشناسی پیش از تاریخ بین النهرین
• هنر و معماری بین النهرین در دوران تاریخی
• باستانشناسی مصر باستان
• باستانشناسی و هنر آسیای صغیر
• سکه شناسی و شناخت مهر تابلت
• تاریخ هنر نقاشی در ایران
• هنر یونان و روم باستان
• حفاظت اشیا باستانی (2)
• باستانشناسی و هنر سرزمین های اسلامی
• سیر تحول خطوط و خواندن کتیبه های اسلامی
• کتاب آرائی
• هنر خاور دور
• هنر هند باستان
• خطوط باستانی ایران (1)
• خطوط باستانی ایران (2)
• تکنیک هنر سفالگری در دوره اسلامی
• طراحی و ترسیم مدارک
• روش کاوش و بررسی آثار باستانی
• موزه داری
• کاوش های باستان شناسی

زمان فارغ التحصیلی در رشته باستان شناسی چقدر است؟

زمان فارغ التحصیلی در رشته باستان شناسی برای داوطلبان این رشته در مقطع کارشناسی برابر ۸ ترم است. هر سال تحصیلی شامل دو ترم می‌شود و این زمان معادل ۴ سال است. دانشجویان دوره کاردانی نیمی از دروس را در دوره ۲ ساله می‌خوانند و سپس برای ورود به دوره کارشناسی ناپیوسته باستان شناسی اقدام می‌کنند.