معرفی و نحوه انتخاب رشته مطالعات خانواده

راهنمای انتخاب رشته مطالعات خانواده

یکی از زیر مجموعه‌های رشته علوم انسانی که با علوم اجتماعی و روانشناسی در ارتباط است، رشته مطالعات خانواده بوده که در دانشگاه‌های سراسر کشور تدریس می‌شود. علاقه‌مندان بسیاری سالانه برای قبولی در رشته مطالعات خانواده در کنکور سراسری علوم انسانی شرکت می‌کنند تا با مباحث مربوط به خانواده و روابط میان اعضای خانواده و مسائل روان‌شناختی و نقش فردی و اجتماعی اعضای خانواده آشنا شوند.

هدف اصلی رشته مطالعات اجتماعی، آموزش افرادی است که بتوانند با استفاده از روش‌های موثر و راه‌حل‌های کاربردی مشکلات و مسائل مربوط به خانواده‌ها را رفع کنند. دانشجویان پس از تکمیل زمان فارغ التحصیلی در رشته مطالعات خانواده می‌توانند در این حوزه فعالیت داشته باشند و به آموزش و پرورش، ارائه‌ی مشاوره خانواده و … بپردازند. حال در این مقاله می‌خواهیم با شرایط انتخاب رشته مطالعات خانواده، جزئیات واحدهای درسی رشته مطالعات خانواده و ظرفیت پذیرش این رشته بیش‌تر آشنا شویم.

معرفی رشته‌ی مطالعات خانواده

رشته مطالعات خانواده یکی از رشته‌های زیر مجموعه‌ی کنکور انسانی است و علاقه مندان به رشته مطالعات خانواده می‌توانند با شرکت در کنکور سراسری انسانی، شانس قبولی خود در رشته مطالعات خانواده را امتحان کنند. دانشجویان با تحصیل در این رشته با مباحثی که به روابط میان اعضای خانواده و نقش آن‌ها در جامعه ارتباط دارد آشنا می‌شوند. دانشجویانی که در رشته مطالعات خانواده تحصیل می‌کنند، روش‌های موثر برای حل مشکلات و بهبود روابط میان اعضای خانواده و روابط فردی و اجتماعی را یاد می‌گیرند و می‌توانند از دانش خود برای تحلیل مسائل خانواده استفاده کنند.

داوطلبان رشته مطالعات خانواده از افرادی هستند که به موضوعات روانشناسی و اجتماعی علاقه‌مند بوده و قصد دارند با تحصیل در این رشته، به افراد جامعه در جهت بهبود روابط اجتماعی و فردی کمک کنند.

هدف و ماهیت اصلی رشته مطالعات خانواده، مطالعه و بررسی علمی خانواده از دیدگاه اجتماعی، روانشناسی و حقوقی است. روانشناسی، مبانی این رشته محسوب می‌شود و دانشجویان بایستی قدرت این را داشته باشند که مسائل روانشناسی و اجتماعی را تحلیل کرده و با استفاده از خلاقیت و نوآوری راهی برای کمک به خانواده و بهبود روابط و نقش آن‌ها در جامعه پیدا کنند.

جزئیات واحدهای درسی مطالعات خانواده

این رشته به منظور تربیت و آموزش افراد کارشناسی است که بتوانند در مسائل خانوادگی مشاوره دهند و مشکلات خانوادگی را حل و فصل نمایند در دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود. تعداد واحدهای درسی رشته مطالعات خانواده در حدود 140 واحد است که به دروسی اختصاص داده شده که دانشجو را با علوم تربیتی، علوم روانشناسی، علوم اجتماعی و فقه و حقوق در اسلام آشنا می‌کند. دروس پایه و تخصصی این رشته بدین شرح است:

18 واحد دروس عمومی بوده و 44 واحد دروس اصلی و پایه شامل موارد زیر است:

• اصول فقه
• حقوق اساسی
• آشنایی با کلیات علوم قرآنی و حدیث
• تربیت در اسلام
• روانشناسی عمومی
• آسیب شناسی روانی
• روانشناسی اجتماعی
• مبانی جامعه شناسی
• مبانی مددکاری اجتماعی
• ریاضیات پایه
• مبانی جمعیت شناسی
• قواعد صرف عربی
• قواعد نحو عربی
• تجزیه و ترکیب
• ترجمه و درک متون عربی
• ماخد شناسی اسلام

63 واحد دروس تخصصی شامل موارد زیر هستند:

• متون تخصصی فقه
• فقه تطبیقی
• قواعد فقه
• تفسیر موضوعی قرآن در زمینه‌ی حقوق متقابل افراد خانواده نسبت به یکدیگر از جمله ارث، وصیت و طلاق و …
• روانشناسی تربیتی
• بهداشت روانی
• مسائل نوجوانان و جوانان
• خانواده درمانی
• روانشناسی رشد کودکی
• جامعه شناسی خانواده
• جامعه شناسی روستایی
• جامعه شناسی تاریخی خانواده
• آمار و احتمال
• روش تحقیق نظری
• روش تحقیق عملی
• زبان تخصصی
• آسیب شناسی اجتماعی
• حقوق مدنی
• حقوق بشر
• خانواده در روایات
• کارورزی

10 واحد نیز دروس اختیاری هستند.

آشنایی با انتخاب رشته‌ی مطالعات خانواده

پس از اعلام زمان انتخاب رشته مطالعات خانواده، داوطلبان می‌توانند بر اساس دفترچه انتخاب رشته انسانی اقدام نموده و فرم انتخاب رشته را بر اساس رشته مورد نظر و دانشگاه‌های ارائه دهنده رشته مطالعات خانواده تکمیل کنند. در بخش قبل دانستیم که این رشته به چه مباحثی می‌پردازد و دانشجویان در طول دوره تحصیل خود با چه مباحثی آشنا می‌شوند و چه مهارت‌هایی کسب می‌کنند.

این رشته در زیر گروه رشته علوم انسانی قرار دارد و علاقه‌مندان برای ورود به دانشگاه‌های دولتی و آزاد می‌توانند در کنکور سراسری شرکت کرده و پس از کسب رتبه‌ی قبولی، در این رشته به تحصیل بپردازند. رشته مطالعات خانواده همچون سایر رشته‌های روانشناسی در دسته‌ی رتبه‌های برتر قرار دارد و داوطلبان برای تحصیل در این رشته باید رتبه‌ی خوبی کسب کنند. برای قبولی در این رشته، معمولاً رتبه‌ی بین 1000 تا 8000 قابل قبول خواهد بود و هر قدر رتبه‌ی داوطلب کم‌تر باشد، احتمال قبولی وی بیشتر خواهد بود.

دانشگاه‌های پذیرنده رشته مطالعات خانواده بدین شرح است:

دانشگاه دولتی دوره روزانه برای تحصیل از دانشجویان هیچ شهریه‌ای دریافت نمی‌کند و هزینه رشته مطالعات خانواده در این دانشگاه، رایگان خواهد بود. برای اطلاع از رقم دقیق ظرفیت پذیرش رشته مطالعات خانواده لازم است تا دفترچه راهنمای انتخاب رشته مطالعات خانواده را به دقت مطالعه فرمایید.

دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا بر اساس علاقه و نیاز جامعه می‌توانند در هر یک از گرایش‌های زیر ادامه تحصیل دهند:

گرایش‌های مطالعات خانواده مقطع کارشناسی ارشد

• روانشناسی خانواده و ازدواج
• روانشناسی کودک و نوجوان
• روانشناسی بالینی
• روانشناسی تحصیلی و حرفه‌ای
• مشاوره خانواده
• روانشناسی اجتماعی و سلامت روان
• روانشناسی عمومی
• روانشناسی ارتباطات و رسانه‌ها
• روانشناسی سلامت و بیماری‌های روانی

گرایش‌های مطالعات خانواده مقطع دکتری

• روانشناسی خانواده
• جامعه ‌شناسی خانواده
• پرستاری خانواده
• آموزش خانواده
• مشاوره خانواده
• مطالعات جنسیتی و خانواده
• حقوق خانواده
• سلامت خانواده
• فرهنگ و خانواده
• سیاست خانواده

بازار کار مطالعات خانواده

در بخش قبل با نحوه انتخاب رشته مطالعات خانواده آشنا شدیم. ظرفیت رشته مطالعات خانواده با توجه به میزان تقاضای داوطلبان، هر ساله افزایش می‌یابد و در سال‌های آینده، دانشگاه‌های دیگری نیز این رشته در این رشته دانشجو می‌پذیرند. به دلیل این که این رشته به تازگی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، امکان دارد مشاغل زیادی مرتبط با این رشته پیدا نشود اما به دلیل نیاز جامعه به رشته‌هایی از این قبیل می‌توان انتظار داشت که بازار کار این رشته در حد متوسط قرار دارد.

از جمله مشاغلی که می‌توان برای فارغ التحصیلان رشته مطالعه خانواده پیشنهاد کرد، عبارت است از:

• فعالیت به عنوان مشاور در موسسات و ارگان‌های دولتی و خصوصی
• استخدام در سازمان بهزیستی و وزارت آموزش و پرورش
• ارائه‌ی مشاوره در مراکز خصوصی و دولتی
• انجام پژوهش‌های مرتبط با مسائل خانواده و ارتباط آن‌ها با جامعه
• همکاری با موسسات پژوهشی علوم مدنی و اجتماعی
• فعالیت به عنوان نویسنده در نشریات و مجلات
• فعالیت در صدا و سیما
• فعالیت در وزارت و مراکز تحقیقاتی
• راه‌اندازی کانون مشاوره خانواده

فردی که بخواهد در این زمینه مشغول به کار شود، باید توانایی لازم برای برقراری ارتباط موثر با افراد را داشته باشد و مهارت‌هایی از جمله خوب شنیدن و خوب صحبت کردن را یاد گرفته و تقویت کند. افرادی که بتوانند به طور مسلط صحبت کنند و دانش بالایی داشته باشند، می‌توانند بر دیگران تاثیر مثبتی گذاشته و درباره‌ی مباحث حقوقی و روانشناسی صحبت کنند. ارائه‌ی مشاوره در این حوزه می‌تواند بسیار مفید و کاربردی باشد و در جامعه‌ی امروز این دانش در ارتباط با خانواده به شدت مورد نیاز خواهد بود.