نکات مهم فصل عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم
در فصل هشتم: عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم به عوامل و دلایل هجوم مغولان به ایران می‌پردازیم. از طرفی آثار و نتایج یورش مغولان به ایران را مورد بررسی قرار می‌دهیم و در رابطه با این که اجداد و نیاکان ما چگونه ویرانی‌های ناشی از هجوم چنگیز و تیمور را آباد کردند، صحبت می‌کنیم. در انتها هم به این موضوع خواهیم پرداخت که جانشینان تیمور چه خدمات فرهنگی، هنر و ادبی به ایران ارائه دادند؟
درس پانزدهم: حمله چنگیز و تیمور به ایران
در ابتدای فصل عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم به این موضوع می‌پردازیم که «مغولان چه کسانی بودند؟» مغولان بیابان گردانی بودند که در مغولستان «سرزمینی در جنوب سیبری و شمال چین» زندگی می‌کردند. آن‌ها به دلیل آب و هوای سرد و خشک محل زندگی، مجبور به کوچ نشینی و دامداری بودند. با توجه به افزایش جمعیت و کمبود مراتع، قبایل مذکور چاره‌ای به جز غارت همسایگان نداشتند.
در ادامه‌ی فصل عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم بیان شده اسد که چنگیز خان رئیس یکی از قبیله‌های مغول بود که مجموعه قوانین خود را تحت عنوان یاسای چنگیزی به اجرا گذاشت. از جمله اصول مطرح شده در یاسا این بود که افراد تسلیم شده به سپاه مغول از قتل و غارت در امان بودند و سرنوشت کسانی که مقاومت می‌کردند، چیزی جز قتل و غارت نبود.
مغول‌ها پس از اتحاد و افزایش قدرت، به فکر حمله به سرزمین‌های ثروتمند افتادند. در اولین یورش آن‌ها به چین حمله و پکن را تصرف و غارت کردند. سپس سرزمین‌هایی را در غرب مغولستان، تصاحب و به مرزهای ایران نزدیک شدند. با ویدیو آموزشی عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید این فصل را به جذاب‌ترین شیوه بیاموزید.
هجوم مغولان به ایران
در ادامه‌ی بررسی نکات عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم، به مبحث هجوم مغولان به ایران می‌رسیم. مغولان در زمان سلسله‌ی خوارزمشاهیان به ایران حمله کردند. بهانه‌ی چنگیز خان برای حمله به ایران در سال 616 قمری این بود که در زمان سلطان محمد خوارزمشاه، اعضای یک کاروان تجاری مغول به دستور حاکم آن شهر، به جرم جاسوسی دستگیر و کشته شدند.
این حمله چنان وحشتناک بود که سلطان محمد در ابتدا برای مقابله اقدامات را انجام داد اما پس از آن فرار را بر قرار ترجیح داد و به جزیره‌ی آبسکون فرار کرد. این فرار موجب تضعیف روحیه‌ی سپاهیان و مردم شد.
در ادامه سلطان جلال‌الدین به عنوان پسر و جانشین سلطان محمد خوارزمشاه سعی کرد که شهامت بیش‌تری به خرج دهد و در یکی از جنگ‌ها بر مغول‌ها پیروز شد اما به دلیل اختلافات و درگیری‌های داخلی نتوانست کاری از پیش ببرد. جالب اینجاست که در آن زمان برخی از حاکمان محلی و سرداران به جای یاری نمودن جلال‌الدین، با او به جنگ پرداختند.
حمله چنگیزخان مغول به ایران علاوه بر جان باختن تعداد بسیاری از ایرانیان، پیامدهای دیگری مانند به اسارت گرفتن، آواره شدن، ترس و وحشت، سرخوردگی، گوشه‌گیری و دوری از اجتماع در جامعه را به همراه داشت. از طرفی ویرانی‌های دیگری مانند تخریب مزارع، قنات‌ها، مدارس، کتابخانه‌ها و سوزاندن کتاب‌ها نیز بر اثر این حمله به وجود آمد.
با آموزش ویدیویی عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید صفر تا صد مطالب این فصل را به خوبی فرا بگیرید.
حکومت مغولان بر ایران
در ادامه‌ی درس عصر مغول و تیموری کتاب اجتماعی هشتم می‌خوانیم که پس از مرگ چنگیزخان، مغولان همواره به ایران حملات پراکنده می‌کردند تا زمانی که نوه‌ی چنگیزخان (هلاکوخان) ماموریت یافت تا فتوحات مغول در ایران و سایر بخش‌های جهان اسلام را تکمیل کند. در گام اول هلاکوخان، اسماعیلیان ایران را نابود و قلعه‌های آنان را ویران کرد. سپس با تسخیر بغداد و به قتل رساندن خلیفه در سال 656 ق، خلافت عباسی را سرنگون نمود.
هلاکوخان در نهایت بعد از براندازی خلافت عباسی، حکومت ایلخانان را تاسیس نمود و به این ترتیب همراه فرزندان و نوادگانش حدود 80 سال بر ایرانیان حکومت نمود. در دوره‌ی ایلخانان، ایران از نظر سیاسی به یکپارچگی رسید و سرداران محلی تحت سلطه‌ی مغول قرار گرفته بودند. بعد از مرگ آخرین عضو ایلخانان (ابوسعید)، حکومت ایلخانان فرو پاشید و بار دیگر ایران دچار هرج و مرج و آشوب شد. در نهایت نیز سرداران و حاکمان محلی غیر مغول و مغول با هم به رقابت پرداختند و هر کدام بر یک بخش ساکن شدند.
قیام سربداران
در ادامه‌ی تدریس عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم به قیام سربداران می‌رسیم. همزمان با فروپاشی ایلخانان، بی عدالتی گسترش یافت که منجر به خشم مردم و شروع قیام‌های مردمی شد. از مهم‌ترین این قیام‌ها، قیام سربداران بود که از روستای باشتین شروع شد. در واقع مردم سبزوار به دلیل تعلیمات شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری، برای مقابله با ظلم و ستم، آماده شده بودند. شعار سربداران «سر به دار می‌دهیم، تن به ذلت نمی‌دهیم» بود که در نهایت به تصرف سبزوار و تاسیس حکومت در آن انجامید. حکومت سربداران پشتیبان مذهب شیعه بود که پس از حمله تیمور به ایران، نابود شد.
با تماشای ویدیوهای آموزشی مطالعات اجتماعی هشتم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات امتحانی این مبحث آشنا شوید.
هجوم تیمور به ایران
در اواخر قرن هشتم هجری، ایران برای باری دیگر مورد هجوم اقوام بیابان گرد قرار گرفت. این بار تیمور گورکانی، فرماندهی عملیات را بر عهده داشت. در جریان حمله‌های تیمور به ایران، افراد بسیاری کشته و اموال و دارایی مردم غارت شدند. شاهرخ پسر تیمور با پیروزی برا رقیبان خود توانست بخش وسیعی از ایران را به سلطه خود درآورد که البته حکومت تیموریان نیز در نهایت با ظهور صفویان در ایران، از میان رفت.
درس شانزدهم: پیروزی فرهنگ بر شمشیر
در ادامه‌ی آموزش عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم، به درس شانزدهم می‌رسیم. پس از هجوم مغولان به ایران، دانشمندان و بزرگان ایرانی تحت شرایط دشوار سعی کردند که به مغولان نزدیک شوند. از جمله‌ی این بزرگان، خواجه نصیرالدین توسی بود که توانست مشاور هلاکوخان شود. از جمله کارهای با ارزش این عالم دینی و فقیه بزرگ شیعی، تشویق هلاکوخان به ساختن رصد خانه مراغه بود.
از دیگر سیاستمداران و دانشمندان نامدار ایرانی در این زمان، خواجه رسیدالدین فضل الله همدانی بود که به عنوان پزشک به دربار ایلخانان راه یافت و در زمینه‌ی عمران و آبادی و انجام کارهای خیریه بسیار مشهور بود. از بناهای مشهور او می‌توان به ربع رشیدی در تبریز نام برد ضمن این که کتاب‌های مختلفی مانند جامع التواریخ رشیدی نیز توسط این دانشمند به چاپ رسیده است.
توجه ایلخانان به معماری و هنر
با تلاش‌های پیوسته‌ی عالمان و بزرگانی ایرانی، در نهایت ایلخانان به فرهنگ و تمدن ایران علاقه‌مند شدند. غازان خان به راهنمایی وزیر خود (خواجه رشید الدین فضل الله همدانی)، امور اداری، مالی و قضایی را اصلاح کرد. در دوران او شنب (گنبد) غازان در تبریز با دوازده بنای مهم دیگر بر پا شد. هم‌چنین در بسیاری از شهرها، مسجد و در کنار آن گرمابه برای تامین هزینه‌های مسجد، تاسیس شد.
سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) که به عنوان جانشین غازان خان در نظر گرفته شده بود نیز علاقه‌ی زیادی به عمران و آبادانی داشت که گنبد سلطانیه به عنوان یکی از آثار بسیار مهم معماری، در حقیقت آرامگاهی است که به دستور اولجایتو ساخته شده است.
علاقه مندی جانشینان تیمور به معماری و هنر
شاهرخ پسر تیمور، تحت تاثیر فرهنگ و تمدن ایران قرار گرفت و مانند پدر به جنگ و خونریزی تمایلی نداشت. از طرفی گوهرشاد همسر شاهرخ نیز که از زنان نیکوکار بود به آبادی علاقه‌ی زیادی داشت. از بناهای ساخته شده توسط این بانو می‌توان به مسجد گوهرشاد اشاره کرد.
آموزش اجتماعی هشتم به آسان ترین روش
با استفاده از ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو دیگر لازم نیست که کتاب‌های کمک درسی را چندین بار بخوانید. شما می‌توانید به آسانی این ویدیوها را مشاهده کنید و همزمان خلاصه عصر مغول و تیموری اجتماعی هشتم را نیز یادداشت نمایید. به این ترتیب با دسترسی داشتن به خلاصه، در شب امتحان زمان بیش‌تری را برای مرور نکات مهم اختصاص خواهید داد.
