لیست رشته های دارای تعهد خدمت در دانشگاه های ایران و شرایط قبولی در آن ها
لیست رشته های دارای تعهد خدمت یکی از موضوعات بسیار مهم و تأثیرگذار در انتخاب رشته کنکور محسوب میشود. بسیاری از داوطلبان به امید قبولی در رشتههای پرطرفدار مانند پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری و … این رشتهها را انتخاب میکنند، اما از جزئیات مربوط به تعهد خدمت بیاطلاعاند. آشنایی با این تعهدات میتواند مسیر آیندهی تحصیلی و شغلی شما را تعیین کند.
چرا رشته های دارای تعهد خدمت ایجاد شدند؟
هدف از طراحی رشتههای تعهدی، تأمین نیروی متخصص برای مناطق محروم کشور است. وقتی فردی در یکی از رشتههایی که در لیست رشته های دارای تعهد خدمت آمده است، تحصیل میکند، در واقع با دولت قراردادی امضا میکند که بر اساس آن، پس از پایان تحصیل، مدتی را در مناطقی که نیاز به نیروی متخصص دارند، خدمت کند.
به بیان ساده، این طرح نوعی سرمایهگذاری دوطرفه است. این موضوع به این معنی است که دولت هزینه تحصیل شما را پرداخت میکند و شما در مقابل، با ارائه خدمت در مناطق مشخص، دین خود را ادا میکنید. این قانون بهویژه در رشتههای علوم پزشکی و برخی رشتههای فنی و مهندسی اعمال میشود.
لیست رشته های دارای تعهد خدمت شامل چه رشته هایی است؟
در حال حاضر بیشتر رشتههای گروه علوم پزشکی در لیست رشته های دارای تعهد خدمت قرار دارند. از جمله:
پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری، مامایی، هوشبری، علوم آزمایشگاهی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، تکنولوژي اتاق عمل، مهندسی بهداشت محیط، بهداشت عمومی، تکنولوژي پرتوشناسی، علوم تغذیه، فناوری اطلاعات سلامت، مهندسی بهداشت و ایمنی کار و کاردانی فوریتهای پزشکی.
اگر در دفترچه انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۵ دقت کنید، روبهروی نام بعضی رشتهها عبارت «دارای تعهد خدمت» درج شده است. این عبارت نشان میدهد که دانشجو موظف است بعد از فارغالتحصیلی، در محل مشخصی خدمت کند. اما لازم است بدانید که مدت زمان تعهد داوطلبانی که از لیست رشته های دارای تعهد خدمت، رشته انتخاب کردهاند، چقدر است که در ادامه به آن اشاره کردهایم.
مدت زمان خدمت رشته های دارای تعهد خدمت
یکی از پرسشهای رایج داوطلبان درباره مدت زمان خدمت رشته های دارای تعهد خدمت است. طبق آخرین آییننامهها، مدت خدمت این رشتهها معمولاً یک و نیم تا دو برابر طول مدت تحصیل است.
به عنوان نمونه:
- اگر در رشته پزشکی که ۷ سال طول میکشد تحصیل کنید، باید حدود ۱۴ سال خدمت کنید.
- در رشته پرستاری که معمولاً ۴ سال تحصیلی زمان لازم دارد، حدود ۶ تا ۸ سال خدمت الزامی است.
در مناطق کمتر توسعهیافته، این مدت میتواند بیشتر باشد. نکته مهم این است که مدت تعهد از زمان صدور مدرک و شروع کار رسمی محاسبه میشود.
در برخی موارد، بخشی از این مدت میتواند به عنوان سابقه کاری محسوب شود و در امتیاز استخدام یا ادامه تحصیل تأثیر مثبت داشته باشد. در جدول زیر مدت زمان خدمت رشتههای مختلف آورده شده است.
| لیست رشته های دارای تعهد خدمت و مدت زمان تعهد خدمت | |
| رشته | مدت زمان تعهد |
| پزشکی | ۱۴ سال |
| دندان پزشکی | ۱۲ سال |
| داروسازی | ۱۲ سال |
| فیزیوتراپی | ۸ سال |
| پرستاری | ۸ سال |
| مامایی | ۸ سال |
| تکنولوژي پرتوشناسی | ۶ سال |
| تکنولوژي اتاق عمل | ۶ سال |
| علوم آزمایشگاهی | ۶ سال |
| علوم تغذیه | ۶ سال |
| هوشبری | ۸ سال |
| کاردرمانی | ۶ سال |
| گفتار درمانی | ۶ سال |
| مدیریت خدمات بهداشتی درمانی | ۶ سال |
| بهداشت عمومی | ۶ سال |
| مهندسی بهداشت محیط | ۶ سال |
| فناوری اطلاعات سلامت | ۶ سال |
| مهندسی بهداشت و ایمنی کار | ۶ سال |
| کاردانی فوریت های پزشکی | ۳ سال |
در جدول بالا لیست رشته های دارای تعهد خدمت و زمان تعهد خدمت آورده شده است. اگر شما قصد انتخاب یکی از این رشتهها را دارید باید تمام شرایط تعهد به خدمت را در نظر بگیرید و به این نکته توجه کنید که مدت زمان تعهد به خدمت شامل انتقال یا خرید و فروش نیست.
شرایط تحصیل در رشته های دارای تعهد خدمت
تحصیل در این رشتهها شرایط خاص خود را دارد. داوطلبانی که در یکی از رشتههایی که در لیست رشته های دارای تعهد خدمت آمده است، پذیرفته میشوند، باید در زمان ثبتنام، تعهد محضری رسمی مبنی بر انجام خدمت پس از تحصیل را امضا کنند و در هنگام ثبت نام آنرا به دانشگاه ارائه نمایند.
سایر شرایط تحصیل در رشته های دارای تعهد خدمت عبارتاند از:
- این رشتهها فقط در دورههای روزانه دانشگاههای دولتی ارائه میشوند.
- امکان انتقال یا مهمانی به دانشگاههای دیگر در بیشتر موارد وجود ندارد.
- در طول تحصیل، استفاده از سهمیههای خاص یا امتیاز مناطق محروم منوط به اجرای تعهد است.
- در صورت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، باید بخشی از تعهد اولیه انجام شود.
به همین دلیل، هنگام انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۵، باید به شرایط تحصیل در رشته های دارای تعهد خدمت دقت کنید تا تصمیمی آگاهانه بگیرید.
انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۵ و توجه به رشته های تعهدی
در فرآیند انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۵، داوطلب باید دقت کند که انتخابش فقط بر اساس علاقه نباشد. اگر رشتهای در لیست رشته های دارای تعهد خدمت قرار دارد، لازم است همه جوانب آن از جمله تعهدات قانونی، محل خدمت و مدت زمان آن را بررسی کند.
یادتان باشد، انتخاب رشته اشتباه در رشتههای تعهدی ممکن است شما را سالها به منطقهای خاص متعهد کند، بنابراین حتماً از راهنمایی مشاوران حرفهای استفاده کنید.
اگر شما دوست دارید در رشتههایی که در لیست رشته های دارای تعهد خدمت آمده است، پذیرفته شوید ولی شرایط اجرای تعهد خدمت را ندارید، باید برای کنکور سال ۱۴۰۵ برنامه ریزی کنید تا بتوانید به صورت عادی در این رشتهها مشغول به تحصیل شوید.
برای این کار بهترین تصمیم مراجعه به سایت مدرسه مجازی آي نو و استفاده از پکیج کنکور این مدرسه میباشد. در اشتراک کنکور آی نو، ویدیوهای آموزشی برای تمام دروس در تمام رشتههای نظری و هنر موجود است و برترین اساتید کشور در این فیلمهای آموزشی خط به خط مطالب کتابهای درسی را به شما آموزش دادهاند. تمام دانشآموزان در سراسر کشور میتوانند با تهیه اشتراک آی نو و بر بستر اینترنت، از خدمات آموزشی این مدرسه مجازی استفاده کرده و قبولی خود را در کنکور سراسری تضمین کنند.
قبولی در رشته های دارای تعهد خدمت
برای قبولی در رشته های دارای تعهد خدمت باید به چند عامل مهم توجه داشت:
- رتبه و تراز کنکور: معمولاً رتبه مورد نیاز برای پذیرش در رشتههای تعهدی نسبت به رشتههای بدون تعهد کمی متفاوت است.
- سهمیه بومی و مناطق محروم: داوطلبان بومی هر استان معمولاً در اولویت هستند.
- نوع دانشگاه: بیشتر دانشگاههای علوم پزشکی کشور دارای ظرفیت خاص برای این رشتهها هستند.
- شرایط مصاحبه یا گزینش: در برخی رشتهها، علاوه بر آزمون کتبی، مصاحبهای برای بررسی انگیزه و تعهد نیز برگزار میشود.
اگر میخواهید در یکی از رشتههای لیست رشته های دارای تعهد خدمت قبول شوید، باید از ابتدا برنامهریزی دقیق و منابع درسی مشخصی داشته باشید.
انصراف از رشته های دارای تعهد خدمت
بسیاری از داوطلبان پس از ورود به دانشگاه ممکن است متوجه شوند که علاقهای به رشته خود ندارند. اما باید بدانید که انصراف از رشته های دارای تعهد خدمت پیامدهای سنگینی دارد.
اگر دانشجو پیش از فارغالتحصیلی انصراف دهد، باید کل هزینه تحصیل رایگان را به دولت بازگرداند.
اگر پس از فارغالتحصیلی بخواهد تعهد خود را انجام ندهد، اجازه فعالیت حرفهای یا دریافت مدرک رسمی را نخواهد داشت.
در بعضی موارد خاص، با موافقت وزارتخانه و پرداخت خسارت سنگین، امکان لغو تعهد وجود دارد، اما معمولاً این فرآیند بسیار دشوار است. بنابراین، پیش از انتخاب رشته از لیست رشته های دارای تعهد خدمت، علاقه و توانایی خود را به دقت بررسی کنید تا در آينده دچار پشیمانی نشوید.
قوانین و ضوابط مربوط به رشته های دارای تعهد خدمت
قوانین این رشتهها بهصورت سالانه بهروزرسانی میشوند و داوطلب باید طبق آخرین مصوبه وزارت علوم یا وزارت بهداشت عمل کند.
برخی از مهمترین قوانین عبارتاند از:
- دانشجویان موظفاند تعهد را در همان استان یا منطقه تعیینشده انجام دهند.
- عدم انجام تعهد، موجب ابطال مدرک تحصیلی و ممنوعیت اشتغال میشود.
- مدت خدمت رشته های دارای تعهد خدمت، ممکن است به عنوان سابقه بیمه و کاری محسوب شود.
- دانشجو در طول دوره خدمت تعهدی، کارمند دولت محسوب نمیشود، اما حقوق یا مزایای مشخصی دریافت میکند.
این قوانین ممکن است در رشتههای مختلف اندکی تفاوت داشته باشند، بنابراین لازم است داوطلبان هنگام انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۵ از مشاوران تحصیلی کمک بگیرند.
بررسی مزایا و معایب رشته های تعهدی
تحصیل در یکی از رشتههای لیست رشته های دارای تعهد خدمت، مانند دو روی یک سکه است و مزایا و معایب خودش را دارد که داوطلبان باید از آن مطلع باشند و با در نظر گرفتن شرایط و واقعیتها نسبت به انتخاب این رشتهها اقدام کنند. در ادامه مزایا و معایب رشتههای تعهدی آورده شده است.
مزایا:
- تحصیل رایگان در دانشگاههای معتبر کشور
- تضمین شغلی پس از فارغالتحصیلی
- سابقه کاری رسمی پس از اتمام تعهد
- فرصت خدمت در مناطق نیازمند
معایب:
- عدم آزادی در انتخاب محل زندگی و کار
- محدودیت در ادامه تحصیل تا پایان تعهد
- طولانی بودن مدت زمان تعهد و شرایط سخت مناطق خدمت
در نهایت، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید آیا مزایای این مسیر برایتان بیشتر است یا معایبش و آیا دوست دارید از لیست رشته های دارای تعهد خدمت رشتهای را برای تحصیل در دانشگاه انتخاب کنید یا خیر؟
توصیه نهایی برای داوطلبان کنکور ۱۴۰۵
اگر در آستانه انتخاب رشته کنکور سراسری ۱۴۰۵ هستید، آگاهی کامل از تعهد خدمت اهمیت حیاتی دارد. پیش از هر تصمیمی، دفترچه انتخاب رشته را دقیق بخوانید و در صورت مشاهده عبارت «دارای تعهد خدمت»، همه جزئیات را بررسی کنید.
همچنین توصیه میشود از خدمات مشاوره حرفهای نیز استفاده کنید تا با تحلیل دادههای واقعی و مقایسه ظرفیتها، بهترین انتخاب ممکن را انجام دهید. به یاد داشته باشید، ورود به رشتههای تعهدی نوعی تعهد اخلاقی و اجتماعی است. اگر با آگاهی و علاقه وارد این مسیر شوید، میتواند آینده شغلی پایدار و مطمئنی برایتان رقم بزند. برای مطالعه راجب پزشکی تعهدی این مقاله را بخوانید.
سوالات متداول
مدت زمان خدمت در رشته های دارای تعهد خدمت چقدر است؟
بهطور میانگین بین ۱.۵ تا ۲ برابر مدت زمان تحصیل است و در مناطق محروم ممکن است تا ۱۴ سال نیز برسد.
آیا امکان تغییر محل خدمت وجود دارد؟
بهصورت کلی خیر؛ محل خدمت توسط وزارتخانه تعیین میشود و تنها در شرایط خاص امکان جابجایی وجود دارد.
اگر از یکی از رشتههای داخل لیست رشته های دارای تعهد خدمت انصراف دهم، چه میشود؟
در صورت انصراف، باید هزینه تحصیل رایگان را پرداخت کرده و ممکن است برای مدتی از شرکت در کنکور یا ادامه تحصیل محروم شوید.
