کارنامه ارزشیابی توصیفی برای چه پایه‌ای به کار می‌رود؟
یکی از انواع کارنامه، کارنامه ارزشیابی توصیفی نام دارد که به دانش آموزان پایه ابتدایی اعطا می‌شود. در این کارنامه، خبری از نمره نیست و شما با عباراتی از جمله نیاز به تلاش بیشتر، قابل قبول، خوب و بسیار خوب مواجه خواهید شد. معلمان مقطع ابتدایی با استفاده از این جملات توصیفی، وضعیت تحصیلی کودک را شرح می‌دهند و نقاط ضعف و قوت او را جهت ارتقای درسی، مشخص می‌کنند.
در واقع ارزیابی کودکان در مقطع ابتدایی به صورت ارزیابی کیفی سنجیده می‌شود. زیرا ارزیابی کمی که در گذشته انجام می‌شد و با دادن نمره و درج آن در کارنامه، وضعیت تحصیلی کودک را توصیف می‌کرد، باعث ایجاد استرس و اضطراب در کودکان می‌گردید.
این احساسات منفی، باعث کاهش عملکرد تحصیلی کودکان و در نتیجه افت تحصیلی می‌شد و می‌توانست علاقه کودک به مدرسه و تحصیل را کاهش دهد. به همین دلیل برای حل این مشکل، کارنامه ارزشیابی توصیفی روی کار آمد.
البته به دلیل جدید بودن این کارنامه، بعضی از والدین دغدغه‌هایی برای اطلاع از وضعیت تحصیلی فرزند خود داشته و برای اینکه بتوانند با این کارنامه ارتباط خوبی بگیرند، نیاز به کمی آموزش دارند.
کارنامه توصیفی چیست؟
اولین سوالی که ممکن است برای والدین مطرح شود، این است که کارنامه توصیفی چیست؟ و چه کاربردی دارد. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که کارنامه ارزشیابی توصیفی، به نوعی بیان کننده عملکرد کودکان مقطع ابتدایی در طول سال تحصیلی می‌باشد که با بیان عباراتی از جمله بسیار خوب، خوب، قابل قبول و نیاز به تلاش بیشتر نمایش داده می‌شود.
اگر کودک در دروس فارسی و ریاضی به شکل همزمان گزینه نیاز به تلاش بیشتر را دریافت کند، باید مجدد در امتحان شرکت کرده و نتیجه بهتری کسب نماید. همچنین وظایف معلمان در توصیف عملکرد دانش آموزان نیز فقط محدود به درج عبارات و جملات توصیفی نمی‌باشد، بلکه باید به طور مشخص نقاط ضعف و قوت کودک را در دروس مختلف مشخص کنند.
برای مثال بعد از اینکه دانش آموزی در درس علوم امتیاز بسیار خوب کسب کرد، کار معلم تمام نخواهد شد. معلم باید توضیح دهد که نقاط قوت کودک در درس علوم چه بوده است. آیا در انجام آزمایشات کتاب عملکرد خوبی داشته و یا توانسته درک بسیار خوبی از مفاهیم پیدا کند. همچنین باید مشخص کند که کودک در چه قسمت‌هایی ضعف دارد و لازم است آنها را تقویت کند.
معلم برای اینکه بتواند در کارنامه ارزشیابی توصیفی دانش آموزان ابتدایی جملات درست و مرتبط با وضعیت تحصیلی هر دانش آموز را ذکر کند، لازم است تا در طول سال تحصیلی شناخت خوبی از دانش آموز پیدا کرده و همه عملکردهای هر دانش آموز را مورد ارزیابی قرار دهد.
جملات کارنامه ارزشیابی توصیفی
جملات به کار رفته در کارنامه ارزشیابی توصیفی چیست؟ این سوال هم می‌تواند برای دانش آموزان و والدین آنها مطرح شود. بیشترین سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که هر عبارت بیانگر چه نمره‌ای است و هدف از جملات کارنامه توصیفی ابتدایی چه می‌باشد. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که هدف از ارائه امتیازات توصیفی در کارنامه دانش آموزان مقطع ابتدایی، کاهش توجه دانش آموزان و والدین به نمره بوده است.
زیرا وقتی دانش آموزان اهمیت خود را صرف کسب نمره بالا کنند، تمرکزشان را از یادگیری و درک مفاهیم از دست می‌دهند و سعی می‌کنند به هر شکل ممکن نمره خوبی کسب کنند. حتی برای این کار از حفظ کردن طوطی وار مطالب نیز مضایقه نخواهند کرد. اما این کار باعث می‌شود تا هدف از آموزش که درک کامل مفاهیم است، زیر سوال برود.
از آنجایی که دوران ابتدایی دوران بسیار مهمی در زندگی کودکان می‌باشد، لازم است تا تمرکز بیشتری روی شناسایی نقاط ضعف و قوت دانش آموزان به کار گرفته شود و این موضوعی است که با کمک کارنامه ارزشیابی توصیفی می‌توان به آن دست پیدا کرد. زیرا وقتی دانش آموزان نمره را در کارنامه خود مشاهده نکنند، استرس و نگرانی از بابت اشتباهات کوچک نخواهند داشت.
در این شرایط نمره ۱۹ با ۲۰ تفاوتی برای دانش آموزان ندارد و عملکرد کودک با یک نمره زیر سوال نمی‌رود. به این شکل کودک می‌تواند با اعتماد به نفس بیشتری در بحث‌های کلاسی شرکت کند و یاد می‌گیرد که چطور به سوالات معلم پاسخ داده و طرز فکر خود را نشان دهد.
بازه نمرات معادل ارزشیابی توصیفی
برای اینکه بتوانید درک بهتری از کارنامه ارزشیابی توصیفی پیدا کنید، بهترین کار این است که نمره معادل هر جمله توصیفی را در کارنامه بدانید. کارنامه ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی با جملاتی مشاهده می‌شود که هر کدام بیانگر یک بازه نمره هستند.
اگر در کارنامه ارزشیابی توصیفی فرزند خود عبارت بسیار خوب را دیدید به این معنی است که نمره فرزند شما در آن درس بین ۱۷ تا ۲۰ بوده و این به معنای عملکرد عالی دانش آموز است. شما نمی‌توانید نمره دقیقی مثلاً ۱۸ برای عملکرد فرزند خود تعیین کنید، بلکه این جمله بیانگر یک بازه نمره می‌باشد و به این شکل هر دانش آموزی که بتواند در بازه ۱۷ تا ۲۰ نمره بگیرد، گزینه بسیار خوب را در کارنامه ارزشیابی توصیفی خود مشاهده خواهد کرد.
گزینه بعدی عبارت خوب در کارنامه توصیفی است که اخذ این عبارت نشان می‌دهد که دانش آموز عملکرد مناسبی داشته، اما جای پیشرفت دارد. این نمره در بازه ۱۵ تا ۱۷ در نظر گرفته شده است. والدین می‌توانند در درس‌هایی که فرزند آنها عبارت خوب را کسب کرده به او کمک کنند تا به سطح بسیار خوب برسد و به این شکل پیشرفت تحصیلی را تجربه کند.
مورد بعدی که در کارنامه ارزشیابی توصیفی ابتدایی مشاهده می‌شود، عبارت قابل قبول است که به عنوان امتیاز متوسط در نظر گرفته می‌شود. والدین می‌توانند عبارت قابل قبول را به عنوان مرز در کارنامه ارزشیابی توصیفی فرزند خود در نظر بگیرند و لازم است تا برای ارتقا و تقویت دانش فرزند خود، برنامه‌ریزی‌های مناسبی انجام دهند.
زیرا این عنوان معادل نمره ۱۰ تا ۱۵ برآورد می‌شود و اگر دانش آموز مقطع ابتدایی به این روال از مطالعه عادت کند در سال‌های بالاتر به مشکل برخواهد خورد.
گزینه آخری که ممکن است در کارنامه ارزشیابی توصیفی فرزند خود مشاهده کنید، عبارت نیاز به تلاش بیشتر است. این عبارت در مورد دانش آموزانی است که نمره کمتر از ۱۰ در دروس خود به دست آوردند و نشان می‌دهد که دانش آموز در درک مفاهیم عملکرد بسیار ضعیفی داشته و نیاز دارد تا دوباره در این دروس آموزش ببیند. شما می‌توانید برای تقویت دروس فرزندتان از معلمان خصوصی یا ویدیوهای آموزشی کمک بگیرید.
به هر حال به هر شکل ممکن باید در جهت تقویت و ارتقای سطح علمی فرزندتان به ویژه در دروسی که عبارت نیاز به تلاش بیشتر در کارنامه ارزشیابی توصیفی مشاهده می‌شود، اقدام کنید.
کارنامه توصیفی چیست؟
در کنار عبارت‌هایی که در کارنامه ارزشیابی توصیفی به والدین و دانش‌آموزان اعطا می‌شود، یک کارنامه هم تحت عنوان کارنامه توصیفی به والدین داده می‌شود که در آن وضعیت تحصیلی کودک به طور کامل شرح داده شده است. برای مثال معلم مشخص کرده است که فرزند شما در کدام قسمت از کتاب فارسی عملکرد بهتری دارد. آیا در روخوانی ضعیف بوده یا خیر و آیا توانسته معانی لغات را به درستی درک کند یا نه.
به این شکل عملکرد دانش آموز با دقت بررسی شده و معلم به طور کامل این وضعیت را به اطلاع والدین می‌رساند. این کارنامه می‌تواند اطلاعات زیادی را در اختیار والدین قرار دهد و به واسطه آن والدین هم می‌توانند عملکرد بهتری برای ارتقا سطح علمی فرزند خود داشته باشند.
امتحان کتبی در مقطع ابتدایی
شاید فکر کنید که به دلیل وجود کارنامه ارزشیابی توصیفی، هیچ امتحانی به صورت کتبی در مقطع ابتدایی برگزار نخواهد شد. اما اینطور نیست و بعضی از دروس دارای امتحان کتبی هستند. برای مثال می‌توان به درس ریاضی اشاره کرد. اما در کنار نمره‌ای که دانش آموز در امتحان کتبی ریاضی کسب می‌کند، عملکرد او در فعالیت‌های کلاسی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ممکن است معلم از عبارات موفق یا پیشرفت خوب برای شرح وضعیت یک دانش آموز استفاده کند که نشان می‌دهد، دانش آموز توانسته نسبت به امتحان قبلی عملکرد بهتری داشته باشد. این موضوع در کارنامه ارزشیابی توصیفی لحاظ می‌شود. ممکن است دانش آموزی که در طول سال تحصیلی همیشه عملکرد خوبی داشته در یک امتحان نمره ۱۷ کسب کند که معادل آن عبارت خوب است.
اما به دلیل عملکرد بسیار خوب کودک در طول سال تحصیلی، در کارنامه ارزشیابی توصیفی او عبارت بسیار خوب درج شود. از این رو همیت تلاش دانش آموز در طول سال تحصیلی بیش از پیش خودش را نشان می‌دهد.
تکرار پایه در مقطع ابتدایی
یکی از مواردی که ممکن است گروهی از دانش آموزان با آن سر و کار داشته باشند، نیاز به تکرار پایه در مقطع ابتدایی است. در مقطع ابتدایی دروسی مانند ریاضی، فارسی و علوم اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر دانش‌آموزی در درس ریاضی و فارسی به طور همزمان نمره نیاز به تلاش بیشتر را کسب کند، باید در شهریور ماه مجدد امتحان دهد. اگر در شهریور ماه هم موفق به افزایش امتیاز خود نشود، لازم است تا پایه تحصیلی خود را مجدد تکرار کند.
البته در بعضی از موارد مدیر، معلم و والدین تشکیل یک جلسه حضوری می‌دهند و برای اینکه دانش آموز اعتماد به نفس خود را از دست ندهد صحبت کرده و تصمیمات مناسبی در این زمینه اتخاذ می‌گردد.
امکان استفاده از کارنامه ارزشیابی توصیفی آماده
معلمان این امکان را دارند تا از کارنامه ارزشیابی توصیفی به صورت یک ورد آماده استفاده کنند. آنها می‌توانند فایل این کارنامه ارزشیابی توصیفی را دانلود کرده و با اعمال تغییرات لازم در متن آن به راحتی برای توصیف عملکرد دانش‌آموزان خود از آن استفاده نمایند.
ابزارهای لازم برای نوشتن کارنامه توصیفی
برای نوشتن کارنامه ارزشیابی توصیفی، از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که از این میان می‌توان به پوشه کار، آزمون عملکردی، چک لیست، واقعه نگاری، خودسنجی و همسال سنجی، آزمون‌های مداد کاغذی، تکالیف درسی و دفتر ثبت مشاهدات نام برد.
هر کدام از این ابزارها ویژگی‌هایی دارند و به معلم این امکان را می‌دهد تا کارنامه ارزشیابی توصیفی دانش آموزان خود را به بهترین شکل ممکن نگارش کند. این ابزارها به خوبی به معلم کمک می‌کند تا شرح عملکردکارنامه توصیفی را بیان کند.
پوشه کار
پوشه کار یک ابزار است که از نمونه‌های کاری دانش آموزان مختلف تشکیل شده و به صورت فردی یا گروهی ارائه می‌شود. این پوشه تلاش‌ها و پیشرفت‌های دانش‌آموزان را در یک زمینه خاص و همچنین در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد. استفاده از این گزینه می‌تواند در ارزیابی دانش آموزان در سال تحصیلی به معلم کمک بسیار زیادی نماید و همچنین باعث شود تا معلم در هنگام نوشتن کارنامه ارزشیابی توصیفی عملکرد راحت‌تری داشته باشد.
آزمون عملکردی
دیگر از مواردی که در نوشتن جملات کارنامه توصیفی ابتدایی می‌تواند به معلم کمک کند، آزمون عملکردی است. این آزمون ارزشیابی درستی از عملکرد و اجرای واقعی دانش آموزان را نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که دانش آموز چگونه مهارت‌ها و دانش خود را در عمل به کار می‌برد.
چک لیست
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند در نوشتن کارنامه ارزشیابی توصیفی به معلم کمک کند، چک لیست است. چک لیست‌ها به عنوان فهرست‌های کنترل برای محتواهای درسی و هدف‌های مختلف طراحی شده و به کار می‌روند. البته لازم است که فهرست‌ها ساده و محدود باشند تا معلم راحت‌تر بتواند دانش آموزان را در حال انجام فعالیت‌های یادگیری در کلاس کنترل کند.
واقعه نگاری
واقعه نگاری، نشانگر توصیف موثر از رفتار و عملکرد دانش آموز در یک موقعیت مشخص است. در واقع واقع نگاری به معلم کمک می‌کند تا به عنوان یک ناظر، اتفاقات را تفسیر کرده و در هنگام نگارش کارنامه ارزشیابی توصیفی از آن کمک بگیرد.
مولفه های اصلی در کارنامه توصیفی
وقتی صحبت از کارنامه ارزشیابی توصیفی می‌شود، لازم است تا با مؤلفه‌های اصلی این مدل از کارنامه آشنا شوید.
مؤلفه‌های اصلی عبارتند از مشخصات فردی، سوابق تحصیلی، عملکرد در دوره مورد نظر، تعاملات و رفتار، پیشرفت و تلاش، نتیجه‌گیری و توصیه‌ها، و در نهایت متن توصیفی کارنامه.
در بخش مشخصات فردی که در کارنامه ارزشیابی توصیفی مشاهده می‌شود، جزئیاتی مانند نام و نام خانوادگی، کد ملی دانش آموز و سایر اطلاعات شناسنامه‌ای مشاهده می‌گردد.
در قسمت سوابق تحصیلی، اطلاعات مرتبط با دوره‌های تحصیلی گذشته دانش آموز درج می‌گردد.
در بخش عملکرد در دوره مورد نظر مشخص می‌شود که دانش آموز در طول سال تحصیلی چه نمراتی کسب کرده است، آیا در کلاس‌های خود غیبت داشته یا خیر و به طور کلی عملکرد او بررسی می‌گردد.
در قسمت تعاملات و رفتار هم، تعاملات اجتماعی و رفتار عمومی دانش آموز و نحوه برخورد او با معلم و همکلاسی‌ها بررسی می‌شود.
در بخش پیشرفت و تلاش عملکرد دانش آموز و پیشرفت تحصیلی او ارزیابی شده و گزارش می‌گردد.
در نهایت به متن توصیفی کارنامه می‌رسیم که یک ابزار حیاتی قدرتمند جهت پیشرفت و بهبود تحصیلی بوده و به والدین کمک می‌کند تا وضعیت تحصیلی کودک خود را بررسی کنند.
با دانستن این موارد شما به راحتی می‌توانید کارنامه ارزشیابی توصیفی فرزند خود را درک کرده و در رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت فرزندتان به او کمک کنید.
مدرسه مجازی آی نو و مقطع ابتدایی
مقطع ابتدایی یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی کودک می‌باشد و برای والدین نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. استفاده از کارنامه ارزشیابی توصیفی، مزایای بسیار زیادی دارد که مهمترین آن حفظ اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان می‌باشد. در گذشته از نمره برای ارزیابی دانش آموزان مقطع ابتدایی استفاده می‌شد و به این شکل کودکان برای کسب یک نمره یا نیم نمره بیشتر، استرس زیادی تحمل می‌کردند و همین موضوع باعث عدم علاقه آنها به تحصیل می‌شد.
اما با ایجاد کارنامه ارزشیابی توصیفی این مشکل برطرف شد و دانش آموزان به ویژه در مقطع ابتدایی بدون هیچگونه استرسی از بابت نمره می‌توانند مشغول یادگیری دروس خود شوند.
اگر فرزند شما در بعضی از دروس نمره متوسط یا نیاز به تلاش بیشتر کسب کرده بود و شما تمایل به رفع مشکلات درسی او داشتید به شما توصیه می‌کنیم با مراجعه به سایت مدرسه مجازی آی نو از ویدیوهای آموزشی این مدرسه که برای مقطع ابتدایی تهیه شده است، استفاده کنید.
برترین معلمان کشور در این مدرسه مجازی مشغول به فعالیت هستند و برای آموزش مقطع ابتدایی از روش‌های نوین آموزشی که در کشورهای پیشرفته و جهان اول استفاده می‌شود، بهره گرفتند. برای مثال می‌توان به آموزش عروسکی برای مقاطع اول و دوم ابتدایی اشاره کرد. اگر شما هم می‌خواهید در کارنامه ارزشیابی توصیفی فرزند خود فقط شاهد عبارت بسیار خوب باشید، می‌توانید با تهیه اشتراک مدرسه مجازی آی نو و به کمک ویدیوهای آموزشی این مدرسه به این هدف برسید.
- کارنامه توصیفی چیست؟
کارنامه ارزشیابی توصیفی در واقع برگه‌ای است که عملکرد دانش آموز را نشان می‌دهد و معلم در مورد نقاط ضعف و قوت کودک مطالبی را در این برگه ارائه کرده و در اختیار والدین قرار می‌دهد.
- عبارت‌های به کار رفته در کارنامه ارزشیابی توصیفی چیست؟
در کارنامه ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی، عباراتی از جمله بسیار خوب، خوب، قابل قبول و نیاز به تلاش بیشتر مشاهده می‌شود که هر کدام بیانگر وضعیت تحصیلی دانش آموز است.
- آیا نیاز به امتحان مجدد در مقطع ابتدایی وجود دارد ؟
بله. اگر دانش آموزی در درس فارسی و ریاضی به طور همزمان نمره نیاز به تلاش بیشتر را کسب کند باید در شهریور ماه در امتحانات مجدد شرکت کند و نمره بالاتری کسب نماید.
- آیا تکرار پایه در مقطع ابتدایی رخ می‌دهد ؟
بله. اگر دانش آموزی در امتحانات شهریور ماه شرکت کند و نتواند نمرات بهتر از نیاز به تلاش بیشتر در دروس ریاضی و فارسی کسب کند، باید پایه خود را در آن مقطع تحصیلی تکرار کند.
- عبارت‌های درج شده در کارنامه ارزشیابی توصیفی معادل چه نمره‌ای می‌باشد ؟
شما می‌توانید با مراجعه به متن مقاله، بازه نمره مربوط به هر عبارت توصیفی در کارنامه ارزشیابی مقطع ابتدایی را مشاهده کنید.
