بحران کیفیت آموزش جدی است!
خبرگزاری آی نو به نقل از خبرگزاری ایسنا (مطابق خبر منتشر شده در 10 خرداد ماه 1404): مشاور وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه در آزمون‌های نهایی، نمرات دانشآموزان بین ۸ تا ۱۰ و میانگین کشوری نیز در همین حدود است گفت: این فقط زنگ خطر نیست، بلکه خود خطر است. به گزارش ایسنا، دکتر مهدی نویدادهم در نشست هم‌اندیشی فعالان و جهادگران عرصه آموزش در مناطق محروم با بیان اینکه امروز بیش از یک‌سوم مدارس کشور به همت خیرین ساخته شده است گفت: در غیر این صورت ما همچنان با مدارس چندنوبته دست و پنجه نرم می‌کردیم.
وی با بیان اینکه آموزش‌وپرورش اکنون با چالش جدی کیفیت آموزشی و عدالت در دسترسی به آموزش مواجه است، پیشنهاد کرد همان‌گونه که مشکل فیزیکی مدارس با مشارکت مردم حل شد، می‌توان از ظرفیت خیرین برای ارتقاء کیفیت و عدالت آموزشی نیز بهره گرفت. مشاور وزیر آموزش‌وپرورش، با اشاره به تجربیات سه دهه اخیر در حوزه مدرسه‌سازی اظهار کرد: حدود ۳۰ سال پیش در همین ساختمان و مجموعه سازمان نوسازی، بحثی مطرح شد که با توجه به نیاز فزاینده آموزش‌وپرورش به فضای فیزیکی و رشد جمعیت دانش‌آموزی، چگونه می‌توان با منابع محدود این نیاز را پاسخ داد؟.
وی با بیان اینکه نتیجه آن جلسات این شد که جریانی تحت عنوان خیرین مدرسه‌ساز پایه‌گذاری شد تا با مشارکت مردم، مشکل فضای فیزیکی آموزش‌وپرورش حل شود ادامه داد: خوشبختانه مردم نیز با تمام توان لبیک گفتند و امروز بیش از یک‌سوم مدارس کشور با مشارکت خیرین ساخته شده‌اند. وی با بیان اینکه اگر این مشارکت نبود، قطعاً امروز با کلاس‌های چند نوبته و حتی چهار یا شش نوبته روبه‌رو بودیم عنوان کرد: تجربه گذشته نشان داد که مشارکت مردمی می‌تواند گره‌گشای آموزش‌وپرورش باشد.
مشاور وزیر آموزش‌وپرورش، به موضوع کیفیت آموزشی اشاره کرد و گفت: اکنون با پدیده تلخ دیگری مواجه هستیم؛ وجود مدرسه، مدیر و دانش‌آموز، اما نبود کیفیت. علیرغم تمام تلاش‌ها و زحمات معلمان و مدیران، خروجی سیستم آن چیزی نیست که انتظار می‌رود. وی به برخی آمارهای نگرانکننده اشاره و اظهار کرد: در آزمون‌های نهایی، نمرات دانشآموزان بین ۸ تا ۱۰ و میانگین کشوری در همین حدود است؛ این فقط زنگ خطر نیست، بلکه خود خطر است.
وی با بیان اینکه در آزمون بین‌المللی تیمز و پرلز حدود ۴۰ درصد از دانشآموزان ابتدایی، مهارت‌های پایه‌ای خواندن و نوشتن را به حد استاندارد ندارند، با اشاره به وضعیت ریاضی دانشآموزان گفت: سال گذشته نمره ریاضی دانشآموزان شرکت‌کننده در آزمون دانشگاه صنعتی شریف حدود ۶ یا ۷ بود که در رسانه‌ها نیز بازتاب وسیعی داشت. وی همچنین با تأکید بر اهمیت عدالت آموزشی افزود: تفاوت معناداری بین استان‌ها، مناطق مختلف، و مدارس دولتی و غیردولتی وجود دارد که نمود آن در نتایج کنکور، پذیرش در رشته‌های برتر، و مدارس سمپاد دیده می‌شود.
نوید ادهم با اشاره به فعالیت‌های کمیسیون یاری گفت: کمیسیونی راه‌اندازی کردیم که به موضوع کیفیت‌بخشی در آموزش‌وپرورش می‌پردازد. در این کمیسیون با حضور جمعی از اساتید، خیرین و کارشناسان، اقدامات متعددی آغاز شده است. وی افزود: برگزاری دوره‌های توانمندسازی معلمان و مدیران در استان‌های مختلف، مانند سیستان و بلوچستان، برای ارتقاء مهارت‌های تدریس، یکی از اولویت‌هاست. توسعه کتابخانه‌های مدارس و آموزش مهارت خواندن به معلمان دوره ابتدایی برای ارتقاء سواد پایه نیز در حال اجراست.
ادهم اظهار کرد: گسترش پیشدبستانی و پیوند مدارس توانمند با مدارس مناطق نیازمند از دیگر محورهای مهم کاری ماست. نوید ادهم با بیان اینکه در سال ۱۳۹۹ وزارت آموزش‌وپرورش با استفاده از ۲۰ شاخص، ۴۴۹ منطقه آموزشی کشور را رتبه‌بندی کرد که از این میان، در آن زمان ۶۰ منطقه زیر میانگین کشوری قرار داشتند ادامه داد: اکنون با بررسی جدید، این عدد به حدود ۱۰۰ منطقه رسیده است.
وی با بیان اینکه برای ارتقاء این مناطق، نیازمند مشارکت همه‌جانبه مردم، خیرین و گروه‌های جهادی هستیم گفت: مدرسه‌سازی مترادف با ساخت ساختمان نیست. مدرسه یعنی ساختمان، معلم، دانش‌آموز، مدیر، محتوای درسی، نظام تعلیم و تربیت که باید این نگاه را در جامعه گسترش دهیم. وی با بیان اینکه سازمان نوسازی مدارس میدان‌دار ساخت فضاست اظهار کرد: در حوزه کیفیت، میدان‌دار باید وزارت آموزش‌وپرورش باشد. خیرین هم باید در این بخش نقش‌آفرینی کنند.
مشاور وزیر آموزش‌وپرورش با بیان اینکه امروز آرامش نسبی در حوزه فضای فیزیکی داریم، اما بحران کیفیت و عدالت آموزشی، نیازمند تصمیم و اقدام ملی است عنوان کرد: از همین‌جا دست یاری به‌سوی خیرین، نهادهای مردمی و نیروهای جهادی دراز می‌کنیم تا نسل آینده را نجات دهیم. مشاور وزیر آموزش و پرورش در حوزه تعلیم و تربیت، بر لزوم تقویت نقش دانشگاه فرهنگیان در اجرای سند تحول بنیادین تأکید کرد و خواستار مشارکت بیشتر نهادهای مردمی در ارتقای کیفیت آموزش کشور شد.
وی با اشاره به وجود یک نقشه راه روشن برای آموزش و پرورش افزود: خوشبختانه امروز آموزش و پرورش کشور دارای سند تحول بنیادینی است که مورد تأیید مقام معظم رهبری، مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت قرار دارد، اما در مرحله اجرا، همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو هستیم. نوید ادهم با بیان اینکه اجرای این سند نیازمند مشارکت همه‌جانبه است، ادامه داد: از گروه‌های جهادی درخواست می‌کنیم که بیش از گذشته به کمک آموزش و پرورش بیایند. شما عزیزان می‌توانید در بسط عدالت آموزشی و ارتقای کیفیت فرآیند یاددهی‌یادگیری نقش مهمی ایفا کنید.
وی دانشگاه فرهنگیان را نقطه کانونی این تحول دانست و افزود: دانشگاه فرهنگیان باید محور ارتقای کیفیت در آموزش و پرورش باشد. تقویت این دانشگاه و گسترش ماموریت‌های آن به سایر بخش‌ها می‌تواند به پیشبرد اهداف سند تحول کمک کند. مشاور وزیر آموزش و پرورش همچنین به اهمیت خدمات مشاوره‌ای در مدارس اشاره کرد و گفت: برخی گروه‌های جهادی حاضر تمرکز خود را بر ارائه خدمات مشاوره‌ای، تحصیلی و تربیتی قرار داده‌اند، این‌گونه فعالیت‌ها نه تنها برای دانشآموزان، بلکه برای توانمندسازی معلمان نیز بسیار اثرگذار است.
نوید ادهم با بیان اینکه آموزش و پرورش نهادی حاکمیتی است اما اجرای کیفی برنامه‌ها، بدون مشارکت بخش‌های مردمی و جهادی ممکن نیست، از گروه‌های حاضر خواست تا در هماهنگی با آموزش و پرورش، فعالیت‌های خود را در مناطق نیازمند هدفمند کنند.
تحلیل این خبر از نگاه تحلیلگر آی نو
در سخنانی هشدارآمیز، دکتر مهدی نویدادهم، مشاور وزیر آموزش و پرورش، وضعیت کیفی آموزش در کشور را بحرانی توصیف کرده است. وی با استناد به آمار نگرانکننده نمرات امتحانات نهایی (میانگین بین ۸ تا ۱۰) و عملکرد ضعیف دانشآموزان در آزمون‌های بین‌المللی و دانشگاهی، از وجود مدرسه و معلم بدون خروجی آموزشی قابل‌قبول خبر می‌دهد؛ به تعبیر او، “این فقط زنگ خطر نیست، بلکه خود خطر است”.
نویدادهم بر این باور است که همان‌گونه که خیرین با مشارکت گسترده خود توانستند معضل فضای فیزیکی مدارس را تا حد زیادی برطرف کنند، امروز نیز برای جبران عقب‌ماندگی کیفی آموزش، نیاز به مشارکت ملی و حضور فعال خیرین، گروه‌های جهادی و مردم احساس می‌شود. به گفته وی، اکنون بیش از یک‌سوم مدارس کشور با مشارکت خیرین ساخته شده‌اند؛ اما دیگر زمان آن رسیده که این مشارکت، از «ساخت فضا» به «ساخت محتوا» گسترش یابد.
برنامههای ارتقایی وزارت آموزش و پرورش از جمله توانمندسازی معلمان، توسعه کتابخانهها، آموزش سواد پایه به معلمان ابتدایی، توسعه پیشدبستانی، و پیوند مدارس توانمند با مدارس نیازمند، گام‌هایی مؤثر در جهت بهبود وضعیت آموزشی‌اند؛ اما کافی نیستند. نویدادهم همچنین بر لزوم بازتعریف نقش دانشگاه فرهنگیان و تقویت آن برای اجرای سند تحول بنیادین تأکید دارد.
در مجموع، سخنان مشاور وزیر یادآور این واقعیت تلخ است که آموزش و پرورش با وجود داشتن زیرساخت‌های فیزیکی قابل قبول، در کیفیت یادگیری دچار بحران جدی شده و برای حل آن، باید از ظرفیت‌های مردمی، نهادهای غیردولتی و گروه‌های جهادی، نهایت استفاده را برد.
آی نو؛ مسیری روشن برای رشد تحصیلی
مدرسه مجازی آی نو با فراهم کردن بستری منظم و دقیق، امکان یادگیری عمیق و مستمر را برای دانشآموزان مهیا کرده است. این مدرسه مجازی، در مرحله تولید محتوای آموزشی با دقت و تعهد بالا عمل می‌کند.
منبع: ایسنا
سوالات متداول
چرا نمرات امتحانات نهایی دانشآموزان نگرانکننده است؟
میانگین نمرات امتحانات نهایی دانشآموزان بین ۸ تا ۱۰ است؛ این آمار پایین نشاندهنده ضعف جدی در کیفیت آموزش و یادگیری مفاهیم در مدارس است.
نقش خیرین در حل مشکل کیفیت آموزش چیست؟
خیرین پیش از این در ساخت مدارس نقش پررنگی داشتهاند؛ اکنون آموزش و پرورش میخواهد با استفاده از تجربه مشارکت آنان، در حوزه ارتقای کیفیت آموزشی نیز گامهای مؤثری بردارد.
برنامههای وزارت آموزش و پرورش برای ارتقای کیفیت آموزشی چیست؟
توانمندسازی معلمان، توسعه کتابخانهها، آموزش سواد پایه به معلمان، گسترش پیشدبستانی، و استفاده از ظرفیت دانشگاه فرهنگیان برای اجرای سند تحول بنیادین از جمله برنامههای کلیدی است.
