تدریس درس انگیزه و نگرش روان شناسی
باز هم به بررسی یک درس دیگر کتاب روان شناسی یازدهم، یعنی درس انگیزه و نگرش روان شناسی می‌رسیم. مبحث انگیزه و نگرش روان شناسی در کتاب درسی یکی از مباحث مهم برای دستیابی دانش‌آموزان به یافتن راهکار‌های مناسب برای ارتقای انگیزه‌های درونی است.
در ابتدای درس انگیزه و نگرش روان شناسی از دانش‌آموز انتظار می‌رود که در پایان مطالعه بتواند:
- به دو نمونه از موفقیت‌های خود که یکی بر اثر انگیزه بیرونی و دیگری بر اثر انگیزه درونی بوده، اشاره نماید و بتواند آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کند.
- در 5 دقیقه درباره‌ی تاثیر نگرش بر موفقیت یا عدم موفقیت خود و دیگران در درس خواندن، صحبت کند.
- با دو مثال، دلایل مهم‌تر بودن انگیزه‌های درونی و بیرونی را تشریح کند.
- با شناسایی سه مورد از شناخت‌های ناهماهنگ برای هماهنگی شناختی، راهکار مناسب ارائه دهد.
- یکی از شکست‌های خود یا دیگران را تحلیل و با چگونگی اسناد دهی، آن‌ها را بررسی نماید. سپس برای هر یک از اسناد دهی‌های غلط، جایگزین درست معرفی کند.
- با توجه به جمله «چه بخوانیم و چه نخوانیم نمره ما فرقی نخواهد کرد» بتواند تشخیص دهد که کدام مفهوم درس توضیح داده شده است و سپس یک پیشنهاد مناسب برای رهایی از آن ارائه دهد.
در ادامه با ارائه‌ی چکیده مبحث انگیزه و نگرش روانشناسی همراه شما خواهیم بود.
مقدمه ای بر درس هفتم روان شناسی یازدهم
درس هفتم: انگیزه و نگرش روان شناسی با بررسی مفاهیم انگیزه و نگرش آغاز می‌شود و سپس به دلایل برتری انگیزه‌های درونی نسبت به انگیزه‌های بیرونی می‌پردازد.
انگیزه
چیزی که سبب حرکت انسان یا حیوان به سمت نیازهای زیستی شود، انگیزه نام دارد. عوامل انگیزشی به عوامل زیستی تعبیر می‌شوند. در تدریس انگیزه و نگرش روان شناسی، انگیزه به دو صورت زیر تعریف می‌شود:
- انگیزه عاملی است که ما را بر می‌انگیزد، به حرکت وا می‌دارد و به سوی رفتار معین سوق می‌دهد.
- انگیزه چیزی است که ما را به حرکت در می‌آورد و مسیری که باید طی کنیم را معین می‌کند. انگیزه‌ها می‌توانند از نظر جهت و شدت در افراد متفاوت باشند.
انگیزه های بیرونی
در انگیزه‌های بیرونی، آن‌چه فرد را به انجام کاری برمی‌انگیزد، عاملی خارجی است.
انگیزه های درونی
انگیزه درونی عاملی است که سبب می‌شود فرد، فعالیت را به خاطر خود آن چیز انجام می‌دهد زیرا به انجام آن کار علاقه دارد، برایش جالب است و با نیازهای فطری او مطابقت دارد.
نگرش چیست؟
در بررسی چرایی رفتار انسان، عواملی وجود دارد که فراتر از نیازهای زیستی و مادی انسان می‌باشند. به مجموعه عوامل فرازیستی که باعث به حرکت درآوردن رفتار و شناخت ما می‌شود، نگرش می‌گویند. نگرش‌ها در شکل‌دهی به رفتار انسان، به دو صورت مثبت و منفی عمل می‌کنند. در ادامه مهم‌ترین عوامل نگرشی (مثبت و منفی) را بررسی می‌کنیم.
باورها و نظام ارزشی فرد
باور عبارت است از «اعتقاد راسخ و واقعی به بودن یا نبودن چیزی یا انجام پذیر بودن یا انجام پذیر نبودن کاری». نظام باورهای هر فرد و جامعه، موتور محرکه قوی جهت دستیابی به هدف‌های فردی و جمعی است. این نظام توسط خود فرد و ارکانی نظیر خانواده، مدرسه و اجتماع ساخته می‌شود.
باورهای مثبت دارای اثر نیروبخش و سازنده هستند و باورهای منفی و غلط با شکل گرفتنشان، با وجود توانمندی مانعی برای انجام کار می‌شوند. عوامل فردی (مانند ناتوانی، نا امیدی، بی‌ارزشی و …) و همچنین عوامل بیرونی (همچون تحقیر دیگران، عدم حمایت اجتماعی و …) سبب شکل گیری باورهای غلط می‌شوند.
اراده
در ادامه درس انگیزه و نگرش روان شناسی به مفهوم اراده می‌پردازیم. اراده یکی از عوامل انگیزشی است که سبب می‌شود کارهایی که انجام آن‌ها غیر ممکن به نظر می‌رسند، انجام شوند. یکی از مهم‌ترین نکات انگیزه و نگرش روان شناسی، بررسی زندگی نیک وی آچیچ است که بدون داشتن دست، با اراده‌ای پولادین دست به کارهایی زده است که از عهده هزاران نفر با دو دست سالم بر نمی‌آید.
هدفمندی (انتخاب هدف)
هدف هر چیزی است که انسان سعی دارد به آن برسد و فکر می‌کند برای او موثر و مفید است. معمولا برای رسیدن به هدف، شخص وادار به کوشش و تلاش می‌شود. درس انگیزه و نگرش روان شناسی انتخاب هدف را دلیل ایجاد رفتارهای زیر در فرد، می‌داند:
- توانمندی
- انسجام در رفتار
- مصونیت از بیراهه رفتن و اتلاف انرژی
با آموزش ویدیویی انگیزه و نگرش روان شناسی مدرسه مجازی آی نو می‌توانید این درس را به شیوه‌ای جذاب بیاموزید.
ناهماهنگی شناختی
ناهماهنگی شناختی یکی از عوامل نگرشی است. وقتی شخصی دارای دو شناخت هم‌زمان و در تضاد باشد، او دارای ناهماهنگی شناختی است. شناخت ما همچون نظام قاعده‌مندی است که بین عناصر آن، پیوندهای بسیاری برقرار است و این پیوندها تمایل زیادی به هماهنگ بودن دارند. هنگام بروز ناهماهنگی شناختی، فرد می‌تواند دو کار زیر انجام دهد تا این دو با هم هماهنگ شوند:
- رفتار خود را تغییر دهد.
- تلاش خود را تغییر دهد.
لازم به ذکر است که هر اندازه ارزیابی مثبت یا منفی اطراف یک موضوع قوی‌تر باشد، تاثیر بیش‌تری بر نگرش شخص خواهد داشت و رفتار او را شکل می‌دهد. برای فراگیری نکات مهم این مبحث کافیست سری به ویدیوهای آموزشی روان شناسی یازدهم انسانی مدرسه مجازی آی نو بزنید.
ادراک کنترل و ادراک کارآیی
منظور از ادراک کنترل این است که ما همواره دوست داریم همه چیز مطابق نظر ما و تحت اختیار ما باشد و با انجام دادن رفتارهای گوناگون سعی در کنترل محیط خود داریم. به این ترتیب توسط این کنترل، پیامدهای ناگوار را از خود دور می‌کنیم.
در واقع منظور از ادراک کارآیی این است که فرد بداند مهارت و دانش لازم را برای انجام دادن کار معینی دارد.
اسناد
اسناد به معنی نسبت دادن شکست یا موفقیت در کاری به خودتان یا کسی است. بیشتر افراد در شکست خود دیگران را مقصر می‌دانند ولی در موفقیت، خود را عامل پیروزی تصور می‌کنند.
اسناد به عوامل غیر قابل کنترل (نا پایدار)
اگر در جریان یادگیری، افراد با شکست رو به‌رو شوند و این شکست را به عواملی غیر قابل کنترل مانند توانایی پایین و دشواری تکلیف نسبت دهند، معمولا انگیزه بسیار کمی برای جبران خواهند داشت. این افراد بهتر است بدانند پیروزی در موضوعات مورد نظر در اختیار خودشان است و باید به جای اسناد به دشواری تکلیف و توانایی پایین، بگویند «من تلاش نکردم و برنامه ریزی درستی نداشته‌ام!». در این صورت انگیزه برای جبران بیشتر خواهد شد.
اسناد به عوامل پایدار
اگر در جریان یادگیری، افرادی که با شکست روبه‌رو شده‌اند، شکست خود را به عوامل پایدار مانند استعداد و دشوای تکلیف نسبت دهند، باید به آن‌ها گفت که نمی‌توانند استعداد خود را تغییر دهند و همچنین نمی‌توانند تکلیف را آسان کنند. در نتیجه این افراد دچار یاس شدید می‌شوند.
در خلاصه انگیزه و نگرش روان شناسی توصیه می‌شود که فرد با توجه به عوامل زیر یاس را از خود دور نماید:
- با اسناد دهی درست، کار را در کنترل خود بگیرد.
- شکست را به عوامل ناپایدار مربوط کند تا بتواند در آن تغییر ایجاد کند و با تلاش و رفع موانع به هدف برسد.
- پیروزی یا شکست را به عوامل درونی مانند تلاش نسبت دهد (نه به عوامل بیرونی مانند دشواری تکلیف).
با ویدیو آموزشی انگیزه و نگرش روان شناسی مدرسه مجازی آی نو می‌توانید مفاهیم این درس را به شیوه‌ای جذاب بیاموزید.
درماندگی آموخته شده
بیشتر ناتوانی‌های ما به دلیل یادگیری است (نه به دلیل نتوانستن!). ما در واقع باور داریم که ناتوانیم و کنترلی بر محیط خود نداریم و برای تغییر دادن شرایط نمی‌توانیم کاری را انجام دهیم. در نتیجه‌ی این درماندگی آموخته شده، انگیزه‌ی عمل در ما به وجود نمی‌آید و تلاشی نمی‌کنیم.
در انتهای درس آموزش انگیزه و نگرش روان شناسی، بر این نکته تاکید شده است که عوامل موثر بر رشد و پیشرفت هرکشوری علاوه بر شناسایی موانع بیرونی، تابع روش‌های درست اسناد دهی همچون روش‌های تحت کنترل می‌باشد. این روش‌ها شامل کار بیشتر، افزایش بهره‌وری، نظم و انضباط، پشتکار، قدرت اراده و … می‌باشند.
شما می‌توانید با مشاهده‌ی ویدیوهای آموزشی انگیزه و نگرش روان شناسی مدرسه مجازی آی نو، بدون هیچ محدودیت زمانی یا مکانی، مفاهیم این درس را به صورت رایگان بیاموزید.
