بررسی انواع بازی های حسی برای کودکان جهت تقویت حواس پنجگانه کودک

بررسی همه جانبه بازی های حسی برای کودکان

بازی های حسی برای کودکان بخش مهم و حیاتی از رشد و یادگیری کودک به شمار می‌رود؛ چرا که بازی های حسی به تحریک حواس پنجگانه کودک که شامل بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه می‌شود، می‌پردازد و به فرزندان شما کمک می‌کند که دنیای پیرامون خود را بهتر درک نمایند. با توجه به اهمیت بازی های حسی در فرآیند رشد و پرورش کودکان در این مقاله به بررسی همه جانبه و معرفی انواع بازی های حسی خواهیم پرداخت تا والدین و مربیان عزیز با استفاده از این اطلاعات بتوانند کودکان را در انجام این فعالیت مهم همراهی نمایند. تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

بازی های حسی چیست؟

پیش از بیان مزایا و معرفی انواع بازی های حسی قصد داریم برای وضوح بیشتر به سوال مهم و پرتکرار والدین عزیز مبنی بر این که بازی های حسی چیست پاسخی جامع و کامل بدهیم. در تعریف بازی های حسی باید بگوییم که این نوع بازی‌ها به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در طی انجام آن، کودک از یک یا چند حس خود برای کشف، تجربه و یادگیری استفاده می‌کند. به عبارت دیگر این نوع بازی‌ها فعالیت‌هایی را دربرمی‌گیرد که به کودک اجازه می‌دهد با کمک حواس خود دنیای اطرافش را بشناسد، تجربه کند و از همین طریق رشد نماید.

بازی حسی برای کودکان فرصت‌هایی را فراهم می‌آورد که از طریق تماس مستقیم با محیط، مواد، صداها و اشیای مختلف به درک عمیق‌تری از جهان اطراف خود برسند. این نوع بازی‌ها می‌تواند شامل لمس کردن بافت‌های گوناگون، ‌گوش دادن به صداهای متفاوت، چشیدن طعم‌ها و مزه‌های مختلف و یا مشاهده رنگ‌ها و حرکات باشد. لازم به ذکر است که بازی های حسی نه تنها به تحریک رشد حسی کودکان کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در تقویت مهارت‌های شناختی، حرکتی، اجتماعی و احساسی آنان نیز دارد که در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

مزایا و فواید بازی حسی برای کودکان

همان طور که گفتیم بازی های حسی پایه و اساس مهارت‌های پیچیده‌تر شناختی، حرکتی و اجتماعی را در کودکان فراهم می‌کند.  بنابراین برای توضیح بیشتر اهمیت  بازی‌ها در ادامه به بیان فواید بازی حسی برای کودکان خواهیم پرداخت.

مزایا و فواید بازی حسی برای کودکان موارد زیر را شامل می‌شود:

• تقویت رشد مغزی و ایجاد ارتباط‌های عصبی جدید
• رشد مهارت‌های حرکتی ظریف به خصوص در دستان و انگشتان
• تقویت مهارت‌های حرکتی درشت مثل راه رفتن، دویدن، پریدن و …
• افزایش تمرکز و توجه به وسیله بازی های حسی برای کودکان
• پرورش خلاقیت و تخیل در کودک
• توسعه مهارت‌های زبانی و گسترش دایره واژگانی کودک
• بهبود مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی
• کاهش اضطراب و کمک به آرامش ذهنی و روانی کودکان
• تقویت حس کنجکاوی و روحیه اکتشافی
• رشد مهارت‌های حل مسئله و تفکر منطقی کودکان
• افزایش توانایی مدیریت و کنترل احساسات در کودک
• کمک به درک بهتر مفاهیم علمی ساده مانند رنگ‌ها، دما، بافت‌ها و …
• ارتقاء هماهنگی بین چشم و دست
• آماده‌سازی کودک برای یادگیری‌های رسمی در مدرسه
• رشد توانایی ابراز احساسات صحیح از طریق بازی های حسی برای کودکان
• درک بهتر جهان پیرامون و کشف تجربه‌های جدید
• بهبود و آموزش حواس پنجگانه به کودک
• تقویت مهارت‌های شناختی و رفتاری در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری و اوتیسم
• افزایش توانایی ترکیب حواس مختلف در کودک
• رشد بهتر هوش هیجانی کودک
• یادگیری صفات حسی مثل نرم، زبر، خشک، گرم و …

معرفی انواع بازی های حسی برای کودکان

بازی های حسی را بر اساس حواس پنجگانه می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد که در ادامه به معرفی انواع بازی های حسی برای کودکان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

بازی های حسی برای تقویت بینایی

در ابتدا به معرفی بازی های حسی برای کودکان که باعث تقویت قدرت بینایی کودک می‌شود، می‌پردازیم. لازم به ذکر است که این نوع بازی‌ها را می‌توان به وسیله رنگ‌ها و اشکال مختلف، نورپردازی و تصاویر نیز انجام داد.

• شما می‌توانید این بازی را از محیط اطراف کودک مثل اتاق وی آغاز کنید؛ از او بخواهید که وسایل شخصی، اسباب‌بازی‌ها و لباس‌هایش را بر اساس رنگ و اندازه به ترتیب بچیند.
• اگر تابلویی در خانه دارید (می‌توانید از تابلوهای نقاشی که در اینترنت یا در گالری‌های نقاشی موجود است، استفاده کنید) از کودک بخواهید که تعداد رنگ‌ها و اشکال مختلف در تابلو را به همراه نام آن‌ها بگوید.
• نام یک رنگ را بگویید و از کودک بخواهید که تمام چیزهایی را که در اطرافش بدان رنگ است، پیدا کرده و نشان دهد.
• دو نقاشی یکسان با تفاوت‌های جزئی بکشید و از کودک بخواهید که تفاوت‌های موجود در تصویر را حدس بزند.
• یکی دیگر از بهترین بازی های حسی برای کودکان که به تقویت حس بینایی او کمک می‌کند، درست کردن پازل‌های رنگی ساده است.
• بهترین محیط برای انجام بازی های حسی طبیعت است؛ می‌توانید کودک خود را به طبیعت ببرید و از او بخواهید که رنگ‌هایی را که می‌بیند نام ببرد، اشکال یکسان را جمع‌آوری کند، تفاوت رنگ‌ها و شکل‌های برگ‌ها را بگوید و …
• با خرید یک ذره‌بین به او یاد بدهید که جزئیات موجود در حشرات، برگ‌ها و حتی نقاشی‌های پیچیده را بیابد.
• از کودک بخواهید که اشیای یک شکل و یک اندازه را جدا کرده و در گوشه‌ای بچیند.
• لازم به ذکر است که بهترین محیط برای انجام بازی های حسی که به تقویت حس بینایی کودک کمک می‌کند، طبیعت، موزه‌ها، گالری‌های نقاشی و محیط‌هایی است که از اشکال و رنگ‌های مختلف در آن‌ها استفاده شده است.

لیست انواع بازی حسی برای تقویت شنوایی کودک

در ادامه لیست بازی های حسی برای کودکان به معرفی بازی‌هایی خواهیم رفت که برای تقویت حس شنیداری و آموزش مهارت گوش دادن به کودکان مناسب است.

• برای تقویت حس شنوایی کودک می‌توانید از ابزارهای موسیقی ساده مثل طبل و یا حتی زنگ استفاده کنید.
• از دیگر بازی های حسی برای کودکان که به تقویت حس شنوایی کمک می‌کند، قدم زدن در طبیعت و گوش دادن به صدای باد، پرندگان و آب است.
• یک وسیله را در گوشه‌ای پنهان کنید و از کودک بخواهید که آن را پیدا کند. در طول جستجوی او هر زمانی که به وسیله نزدیک می‌شد با ضربه‌های بلند بر روی طبل یا هر وسیله‌ای که ایجاد صدا کند، او را راهنمایی کنید و زمانی که از آن دور شد، صداهای ضربه‌ها را کمتر کنید.
• حتما در حین به خواب رفتن کودک موسیقی‌های بی‌کلام ملایم و گوش‌نواز برایش پخش کنید.
• وقتی با اسباب‌بازی‌های مختلف بازی می‌کند صدای اسباب‌بازی‌ها را ایجاد کنید و از او نیز بخواهید که این کار را بکند. مثلا در حین بازی با هواپیما صدای آن را دربیاورید.
• در هنگام تهیه کتاب و اسباب‌بازی سعی کنید موزیکال آن‌ها را برایش تهیه کنید.
• برای او داستان‌های موزیکال پخش کنید.
• یکی از بهترین بازی های حسی برای کودکان که به مهارت شنیدن آن‌ها کمک می‌کند، گوش دادن است. بدین شکل که زمانی در روز به اندازه یک ربع تا نیم ساعت تعیین کنید و از او بخواهید که چشم‌هایش را ببندد و هر صدایی را که در محیط می‌شنود، بگوید.
• از کودک بخواهید که صدای اشیا، حیوانات، پرندگان و … را تقلید کند.
• صدای حیوانات، پرندگان و طبیعت را پخش کنید و از او بپرسید که صدا متعلق به چیست.

بازی های حسی مناسب برای تقویت حس بویایی کودک

بهترین بازی های حسی برای کودکان که برای تقویت حس بویایی آنان مناسب است، موارد زیر را دربرمی‌گیرد:

• حتما در این نوع بازی‌ها حساسیت کودک خود به انواع مواد غذایی، ادویه‌جات و میوه‌ها را در نظر بگیرید.
• چشمان کودک خود را ببندید و مقداری میوه، خوراکی و سبزیجات تهیه کنید و در کنار کودک بچینید. از او بخواهید که با بو کردن آن‌ها حدس بزند که متعلق به کدام یک است.
• در حین آشپزی کردن از کودک بخواهید که با استفاده از بو حدس بزند، چه غذایی پخته‌اید.
• ادویه‌جات مختلف را که برای کودکان حساسیت‌زا نیستند، به کودک بدهید تا بو کند.
• از گیاهان معطری مانند نعنا، ریحان، اسطوخودوس، بهارنارنج و … برای بو کردن کودک استفاده کنید.

بازی های حسی کاربردی برای تقویت حس چشایی کودکان

بازی های حسی برای کودکان که به بهبود حس چشایی کودک کمک می‌کند، به عبارت زیر می‌باشد:

• به همراه کودک خود مواد غذایی مختلف را که برای وی حساسیت‌زا نیستند، تست کنید.
• خوراکی‌هایی با طعم‌های گوناگون ترش، شیرین، شور و تلخ را در یک ظرف بچینید و از کودک بخواهید که آن‌ها را تست کرده و طعم هر کدام را بگوید.
• مواد غذایی مختلف را در ظرفی چیده و از کودک بخواهید که با چشمان بسته از آن‌ها مزه کند و حدس بزند که چیستند.

معرفی بازی های حسی برای تقویت حس بساوایی کودک

از جمله بازی های حسی برای کودکان که به تقویت حس لامسه کودک کمک می‌کند، عبارت است از:

• از وسایل بازی مثل اسلایم، خمیربازی، خاک یا گل رس برای بازی کردن کودک استفاده کنید.
• اجازه بدهید به وسیله آرد و آب خمیر درست کرده و آن را ورز دهد.
• حین آشپزی از کودک بخواهید که در کارهای بی‌خطر به شما کمک کند.
• از پارچه‌هایی با جنس‌های مختلف برای بازی کردن با کودک استفاده کنید و از او بخواهید که آن‌‌ها را لمس کرده و نام ببرد.
• رنگ‌های مجاز برای کودکان تهیه کنید و بخواهید که به وسیله آن‌ها با دست و انگشتان خویش نقاشی کنند.
• در طبیعت با او قدم بزنید و اجازه دهید که گیاهان را لمس کند و حس خود را بیان نماید.
• اشیای مختلفی را درون جعبه‌ای بریزید و از او بخواهید بدون نگاه کردن به داخل جعبه و تنها با لمس کردن اشیا حدس بزند که چیستند.
• اجازه دهید که کودک با دست غذا بخورد و مواد غذایی را لمس کند.
• زمانی در روز را به درست کردن کاردستی و نقاشی با کودک اختصاص دهید.

اصول مهم در انجام بازی های حسی توسط کودکان

هر چند که انجام بازی های حسی همانند بازی های خیالی برای کودکان لذت‌بخش است، اما والدین باید در حین انجام آن‌ها به اصول بازی حسی برای کودکان توجه داشته باشند که در ادامه به بیان این موارد خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

ایمنی در اولویت است

در بازی های حسی برای کودکان حتما مراقب باشید:

• که از مواد و وسایلی که برای کودک بی‌خطر و غیرسمی است، استفاده کنید.
• محیط بازی امن و قابل کنترل باشد.
• از بازی های حسی برای کودکان در محیط‌های لیز یا در فضاهایی که اشیای تیز در آن‌ موهاها موجود است، خودداری کنید.
• همیشه هنگام بازی های حسی نظارت مستقیم بر روی کودک خود داشته باشید.
• از استفاده از وسایلی مانند لیزر خودداری کنید.
• حتما پیش از استفاده از وسایلی که خریداری شده است، توصیه‌های ایمنی روی آن را خوانده و به کودک توضیح دهید.

کودک را آزاد بگذارید

در بازی های حسی برای کودکان در نظر داشته باشید که کودک باید آزاد باشد تا بتواند بدون دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه، مواد را لمس کند، بو بکشد، بچشد و مشاهده کند؛ چرا که هدف از این‌ بازی‌ها کشف حس‌های مختلف در کودک است نه آموزش درست و غلط بودن کارها.

کودک را به کشف و تجربه تشویق کنید

در بازی های حسی برای کودکان در نظر داشته باشید که آن‌ها باید بتوانند برای کشف خویشتن و جهان پیرامون خود بدون ترس از خرابکاری و تنبیه شدن، مواد را بررسی کنند، چیزها را ترکیب نمایند و شکل بدهند. پس کنجکاوی فرزند خود را تحسین کنید و پرسش‌های او را به درستی و با حوصله جواب بدهید.

استفاده از مواد متنوع و قابل تکرار

در بازی های حسی برای کودکان از مواد مختلفی مانند آب، شن، خاک، خمیر، رنگ، پارچه، صداهای مختلف و حتی نور برای تحریک حواس وی استفاده کنید و حتما با تغییرات کوچک این بازی‌ها را برای وی تکرار کنید.

توجه به نیاز و علایق کودک

در بازی های حسی برای کودکان مراقب باشید که اگر کودک نسبت به برخی مواد حساسیت دارد یا از لمس بعضی مواد خوشش نمیاد، اصرار به استفاده از آن نداشته باشید. حتما بازی‌ها را متناسب با سن، توانایی و علایق کودک خود انتخاب کنید.

ترکیبی از آرامش و هیجان ایجاد کنید

حتما در بازی های حسی برای کودکان بعضی از فعالیت‌های حسی مثل شن‌بازی را که آرام‌بخش‌ هستند با برخی از فعالیت‌های هیجان‌انگیز مثل دویدن ترکیب کنید و در بین این فعالیت‌ها تعادل ایجاد کنید.

کودک را به توصیف احساساتش ترغیب کنید

در بازی های حسی برای کودکان او را تشویق کنید که درباره چیزهایی که می‌بیند، لمس می‌کند یا می‌شنود، حرف بزند.

احترام به پایان بازی

حتما در بازی های حسی برای کودکان به میزان انرژی کودک خود توجه کنید و اگر حس کردید که خسته یا بی‌علاقه شده است، بدون اجبار اجازه بدهید که بازی را تمام کند؛ چرا که پایان دادن به میل کودک هم بخش مهمی از احترام به حس او است.

با مدرسه مجازی آی نو به آسانی درس بخوانید

آی نو یک مدرسه مجازی تراز اول، به روز و پیشرفته در کشور می‌باشد که توانسته به کمک کادر حرفه‌ای و مجرب خود، ویدیوهای آموزشی بسیار باکیفیتی تهیه نموده و به تمام دانش‌آموزان در سراسر کشور کمک کند تا به مطالب کتاب‌های درسی خود به راحتی و در منزل مسلط شوند. چرا که با کمک این ویدیوهای آموزشی، دانش آموزان ضمن یادگیری مطالب کتاب درسی بهترین روش یادگیری تمام دروس مرتبط با مقطع و رشته تحصیلی خود از پایه اول ابتدایی تا کنکور را آموزش می‌بینید و به این شکل می‌توانند بدون خستگی و احساس کسالت با معلم همراه شده و مطالب درسی را به بهترین شکل در منزل بیاموزند.

آموزش در ویدیوهای مدرسه مجازی آی نو، برای مقطع ابتدایی به کمک جدیدترین روش‌های آموزشی صورت گرفته و به طور مثال معلمان از روش آموزش عروسکی برای یادگیری مطالب فارسی و سایر دروس مقطع ابتدایی استفاده می‌نمایند. شما می‌توانید با تهیه اشتراک مدرسه مجازی آی نو با قیمتی کاملا مقرون به صرفه از امکانات آموزشی آن به راحتی استفاده کنید.

شایان ذکر است که سایر پکیج‌های آموزشی مدرسه مجازی آی نو عبارت است از:

• پکیج آمادگی برای آزمون ورودی مدارس تیزهوشان
• پکیج آمادگی برای کنکور سراسری
• پکیج آمادگی برای امتحانات نهایی

در نهایت باید بگوییم که بازی های حسی علاوه بر سرگرم‌کننده بودن برای رشد همه‌جانبه کودک نیز بسیار موثر هستند. این فعالیت‌ها زمینه مناسبی را برای پرورش هوش، خلاقیت و مهارت‌های ارتباطی کودک فراهم می‌کنند. بنابراین گنجاندن این نوع بازی‌ها در برنامه روزانه کودک می‌تواند تاثیرات مثبت و بلندمدتی در رشد و یادگیری او داشته باشد. در این مقاله نیز برای آشنایی بیشتر والدین و مربیان عزیز به بررسی همه‌جانبه و معرفی بازی های حسی برای کودکان پرداختیم.

سوالات متداول

• بازی های حسی را تعریف کنید.

  بازی‌ های حسی به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در طی انجام آن، کودک از یک یا چند حس خود برای کشف، تجربه و یادگیری استفاده می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• فواید بازی های حسی برای کودکان را نام ببرید.

  از جمله فواید این بازی‌ها می‌توان به تقویت رشد مغزی و ایجاد ارتباط‌های عصبی جدید، پرورش خلاقیت و تخیل کودک و ... اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• یک بازی حسی برای تقویت حس بینایی کودک ‌نام ببرید.

  نام یک رنگ را بگویید و از کودک بخواهید که تمام چیزهایی را که در اطرافش بدان رنگ است، پیدا کرده و نشان دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• یک بازی حسی برای تقویت حس چشایی کودک نام ببرید.

  مواد غذایی مختلف را در ظرفی چیده و از کودک بخواهید که با چشمان بسته از آن‌ها مزه کند و حدس بزند که چیستند. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• پکیج‌های مدرسه مجازی آی نو را نام ببرید.

  مدرسه مجازی آی نو از پکیج‌های آمادگی برای آزمون ورودی مدارس تیزهوشان، پکیج آمادگی برای کنکور سراسری و پکیج آمادگی برای امتحانات نهایی برخوردار می‌باشد.