تاثیر داستان بر یادگیری کودکان و فواید قصه گویی

بررسی صفر تا صد تاثیر داستان بر یادگیری کودکان

تاثیر داستان بر یادگیری کودکان با توجه به فوایدی که بر رشد شناختی، زبانی، عاطفی و اجتماعی آنان دارد، غیرقابل‌انکار می‌باشد. در واقع، داستان ‌گویی یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌های آموزش و انتقال مفاهیم به کودکان است. همان طور که می‌دانید، از گذشته‌های دور قصه ‌ها برای تربیت، آموزش و سرگرمی کودکان به کار می‌رفته‌اند.

در دنیای امروز، تحقیقات علمی نیز تاثیرات قصه گویی بر یادگیری و رشد کودکان را به اثبات رسانده است. با وجود مزایا و فوایدی که داستان بر یادگیری کودکان دارد، ما نیز در این مقاله به بیان تاثیرات آن و هم چنین فواید و مزایای قصه گویی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

اهمیت و اهداف قصه گویی بر کودکان

ابتدا لازم می‌دانیم که اهمیت و اهداف قصه گویی بر کودکان را بیان کرده و به بررسی آن بپردازیم. همان طور که پیش‌تر نیز بیان کردیم، داستان گویی از موثرترین و کهن‌ترین روش‌های آموزش و تربیت کودکان است که در سال‌های دور نیز والدین یکی از بهترین راه‌های ارتباطی با فرزندشان تعریف داستان و حکایت بوده است. آن‌ها از این طریق سعی داشتند با آوردن مثال از انسا‌ن‌های مختلف در جوامع و شرایط گوناگون پیامی را به فرزند خود برسانند.

اکنون نیز باید بگوییم با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی و تغییرات گسترده در نوع روابط والدین و فرزندان هم چنان این شیوه ساده‌ترین و جذاب‌ترین روش برای آموزش و پرورش کودک شما است که می‌توانید با استفاده از تاثیر داستان بر یادگیری کودکان مفاهیم و حرف‌های ناگفته را به زیباترین و گیراترین شکل ممکن به فرزند خویش بیان نمایید.

علاوه بر تمام مواردی که ذکر کردیم، از اهمیت و فواید قصه گویی بر کودکان در تقویت مهارت‌های شناختی، زبانی، اجتماعی و تاثیر عمیق آن بر رشد عاطفی و اخلاقی کودک نباید غافل شد. در ادامه به توضیح تاثیر داستان بر یادگیری کودکان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

تقویت مهارت های زبانی و ارتباطی

از جمله فواید و تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به تقویت و رشد مهارت‌های زبانی و ارتباطی کودک اشاره کرد؛ زیرا که قصه ‌ها به فرزندان شما کمک می‌کند تا دایره واژگان خود را گسترش داده، جمله‌بندی صحیح را یاد گرفته و در بیان احساسات و ایده‌های خود توانمند و خلاقانه عمل نمایند.

افزایش تخیل و خلاقیت

در تاثیر داستان بر یادگیری کودکان نباید از اهمیت قصه در رشد و افزایش تخیل و خلاقیت کودک غافل شد. از آن جایی که داستان ‌ها کودک را به دنیایی فراسوی واقعیت می‌برند، به او کمک می‌کنند تا ایده‌های جدیدی خلق نماید. این تخیل و خلاقیت علاوه بر این که در افزایش نگاه هنری کودک موثر است و به او روحیه‌ای هنرمندانه و جزنگرانه می‌دهد، در حل مسئله و یادگیری دروس مختلف، از جمله ریاضی نیز بسیار مفید واقع خواهد شد.

تقویت درک مفاهیم اخلاقی و اجتماعی

با توجه به این که قصه ‌ها مفاهیمی مانند دوستی، صداقت، مهربانی، شجاعت و همکاری را در قالبی جذاب و ملموس به کودکان آموزش می‌دهند، از تاثیر قصه بر یادگیری کودکان به خصوص در مورد مفاهیم اخلاقی و اجتماعی و هم چنین درک بهتر مسائل انسانی و ارتباطی نباید غافل شد. به طور کلی کودکانی که سر و کار زیادی با داستان دارند و علاقه‌مند به مسائل ادبی هستند، به مرور در درک و همدلی با انسان‌ها و هم چنین توجه به جزئیات مسائل و ارتباطات قوی‌تر عمل خواهند کرد.

افزایش تمرکز و حافظه

با توجه به این که گوش دادن به قصه نیاز به تمرکز و دقت ویژ‌ای دارد، از فواید و تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به تقویت تمرکز در فرزند شما اشاره نمود. هم چنین از آن جایی که کودکان با علاقه و اشتیاق فراوانی قصه ها را دنبال می‌کنند، همیشه سعی در به حافظه سپردن داستان و شخصیت‌های آن دارند؛ بنابراین همین امر باعث افزایش قدرت حافظه آن‌ها نیز می‌شود. البته این را هم فراموش نکنید کودکی که به داستان های زیادی گوش جان سپرده است، در آینده به فردی تبدیل خواهد شد که گنجینه‌ای از داستان ها را در سینه خود دارد.

کمک به رشد عاطفی کودکان

از دیگر اهمیت و تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به رشد عاطفی آن‌ها نیز اشاره کرد. با توجه به این که قصه ‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا احساسات مختلفی را تجربه و درک نمایند، پس زمانی که کودک با شخصیت‌های داستان همذات‌پنداری می‌کند و تجربه‌های آنان را در شرایط مختلف می‌شنود یاد می‌گیرد که احساسات خود و دیگران را بشناسد و کنترل کند.

افزایش علاقه به مطالعه و یادگیری

اگر بخواهیم به تاثیر قصه گویی بر آینده کودکان نیز بپردازیم، می‌توان به افزایش علاقه کودک شما نسبت به مطالعه و یادگیری نیز اشاره نمود. به طور کلی، کودکانی که از سنین پایین با قصه ‌های جذاب آشنا می‌گردند، معمولا در آینده علاقه بیشتری به مطالعه و یادگیری پیدا می‌کنند و مدام به دنبال توسعه فردی خود و افزایش اطلاعات خویش در هر زمینه‌ای می‌باشند. چنین کودکانی به خوبی ارزش مطالعه و یادگیری را درک کرده و هرگز از آن غافل نخواهند شد که همین امر شانس موفقیت آن‌ها را در آینده دوچندان خواهد کرد.

تأثیر داستان بر رشد شناختی و تفکر انتقادی

از جمله دیگر تاثیر داستان بر یادگیری کودکان باید به رشد شناختی و تقویت تفکر نقاد کودک اشاره کرد. فراموش نکنید کودکانی که تفکر انتقادی آن‌ها رشد یافته است، در حل مسائل و چالش‌های زندگی به مشکل برنخواهند خورد و در آینده به راحتی می‌توانند دغدغه‌های خود را با بررسی همه جوانب آن رفع نمایند. در واقع، داستان ها می‌توانند قدرت تفکر کودکان را افزایش دهند و آن‌ها را به تحلیل، مقایسه و نتیجه‌گیری بهتر تشویق کنند.

آموزش مفاهیم علمی و منطقی

برای بیان تاثیر داستان و قصه گویی بر یادگیری و رشد کودکان باید به آموزش مفاهیم علمی و منطقی توسط داستان ها نیز اشاره کرد. با توجه به این که بسیاری از داستان ‌ها شامل مفاهیم مختلفی مانند حل مسئله و روابط علت‌ و معلولی هستند به کودکان در یادگیری و درک مسائل علمی و منطقی کمک می‌نمایند.

افزایش اعتماد به نفس کودکان

با توجه به این که کودک در داستان ‌های مختلف با روایت شخصیت‌هایی مواجه می‌گردد که بر مشکلات خویش غلبه می‌کنند و از پس چالش‌های زندگی برمی‌آیند، درمی‌یابد که آدمی با قدرت تفکر و تحلیل می‌تواند تمام مشکلات و دشواری‌های زندگی را حل کند بنابراین این درک به وی احساس قدرت و اعتماد به نفس بیشتری می‌دهد. پس تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به تقویت اعتماد کودک نسبت به خویش و کسب نگاهی آسان و راهگشا به زندگی اشاره کرد.

بالا رفتن روحیه کنجکاوی در کودک

از آن جایی که کودک در طول روایت یک داستان با پرسش‌های گوناگونی مواجه می‌شود، به مرور اشتیاق وی به سوال پرسیدن افزایش می‌یابد و همین موضوع به تقویت مهارت‌های شناختی وی و تفکر نقاد در کودک نیز کمک می‌کند. پس می‌توان گفت که افزایش روحیه پرسشگری در کودک از دیگر تاثیر داستان بر یادگیری کودکان است.

فقط والدین باید در حین داستان حتما زمانی را به سوال پرسیدن دلبند خویش و دادن پاسخ درست اختصاص دهند. حتما در پاسخ دادن به سوالات فرزند خویش صبورانه عمل کنید و با فکر کردن جواب او را بدهید. هیچ گاه وانمود نکنید که سوال‌های او اضافی و یا برای شما کسل‌کننده است و به طور کلی در برخورد با کودکان همیشه سعی کنید دنیا را از دید آن‌ها ببینید.

بهبود رابطه با پدر و مادر

از دیگر فواید قصه گویی بر کودکان بهبود روابط آن‌ها با والدین خویش می‌باشد. زیرا وقتی کودک به همراه پدر و مادر خود در حال تجربه یک اتفاق مشترک هستند و با یکدیگر به یک مساله می‌اندیشند و درباره‌اش گفتگو و تعامل می‌نماید، ارتباطاتشان قوی‌تر شده و این مسیر را در طول زندگی نیز پیش خواهند گرفت.

هم چنین کودکان می‌آموزند که همیشه فرصتی برای صحبت و مشورت با والدین وجود دارد. از طرفی نیز جذابیت داستان به قدری برای کودک زیاد است، که وقتی آن را از زبان پدر و مادر خویش می‌شنود و متوجه می‌گردد که چنین بستری توسط وی برایش فراهم شده است، مهرش نسبت به او افزایش می‌یابد.

پرورش هوش هیجانی در کودکان

از جمله تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به شناخت احساسات مختلف توسط آن‌ها و پرورش هوش هیجانی کودک نیز اشاره کرد. از آن جایی که قصه ها روایت شخصیت‌های گوناگونی را در شرایط مختلف بیان می‌نمایند، کودکان با احساسات انسانی آشنایی بیشتری پیدا می‌کنند و علاوه بر تقویت هوش هیجانی خویش به مدیریت احساسات در موقعیت‌های مختلف نیز مسلط می‌شوند. و در کنار آن با آگاهی از قوانین استفاده از موبایل میتوانیم از این وسیله هم استفاده کنیم.

آشنایی با فرهنگ و ادبیات غنی ایرانی

با توجه به این که فرهنگ و ادبیات پارسی سرشار از داستان ها و حکایات آموزنده و زیبا است، با روایت قصه ها و داستان های ایرانی کودکان با این فرهنگ غنی آشنا می‌گردند و این گونه حس تعلق در آن‌ها نسبت به ادبیات پارسی افزایش می‌یابد. والدین عزیز می‌توانند برای آموزش فرهنگ و اخلاق ایرانی به کودکان خود از حکایت‌‌های جذاب و کم‌نظیر بوستان و گلستان سعدی و مثنوی معنوی استفاده نمایند.

افزایش تاب آوری و بردباری در کودک

از دیگر تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به افزایش حس تاب‌آوری در آن‌ها اشاره کرد. همان طور که می‌دانیم قصه ها لبریز از فراز و نشیب‌هایی است که قهرمان داستان برای رسیدن به اهداف و رویاهای خود باید از آن‌ها عبور کند. با شنیدن این داستان ها کودک شما می‌آموزد که زندگی سرشار از پستی‌ و بلندی‌ است و آدمی باید در راه رسیدن به خواسته‌های خویش صبوری و بردباری داشته باشد.

تاثیر داستان بر یادگیری کودکان در جامعه معاصر

تاثیر داستان بر یادگیری کودکان در جامعه معاصری که مملو از ابزارهای دیجیتالی و شبکه‌های مجازی است، بیش از پیش به چشم می‌خورد. در چنین روزگاری نباید از توسعه فردی خویش و فرزند دلبندمان غافل شویم و با توسل به ابزارهای دیجیتالی سعی در سرگرم کردن آن‌ها نماییم. هر چند این ابزارها نیز فوایدی برای کودکان دارند و به آن‌ها مسائل مختلفی را می‌آموزند، اما در بیشتر مواقع جز سرگرمی‌های پوچ فایده دیگری برای فرزند شما ندارند و هیچ مهارت اجتماعی و اخلاقی به آن‌‌ها نمی‌افزایند.

پس در این روزگار باید مراقب روح و روان فرزند خویش بوده و با تعریف داستان و سپری کردن اوقات خوش با آن‌ها بدون دخالت هیچ عامل بیرونی به کودکان خود مهارت‌های زندگی را بیاموزیم و از فواید داستان گویی که پیش‌تر نیز ذکر کردیم، برای فرزند خود بهره ببریم. یقین حاصل کنید کودکانی که با داستان‌ و هنر بزرگ می‌شوند، در آینده افرادی با دیدگاه گسترده و جهان‌شمول خواهند شد که سرنوشت و زندگی بهتر و باکیفیتی دارند.

استفاده از روش های موثر برای افزایش تاثیر داستان

برای این که بتوانیم از تاثیر داستان بر یادگیری کودکان نتیجه مطلوبی کسب نماییم، لازم است که از روش‌های موثری برای این منظور استفاده کنیم که در ادامه به بیان آن‌ها پرداخته‌ایم.

انتخاب داستان های مناسب جهت تاثیر قصه بر یادگیری کودکان

برای کسب نتیجه بهتر از تاثیر داستان بر یادگیری کودکان حتما به یاد داشته باشید که در انتخاب قصه ها و داستان ها هوشمندانه عمل نمایید. ابتدا داستانی را که متناسب با سن کودک است انتخاب کنید، زیرا این گونه فرزند شما مفاهیم درون قصه را بهتر درک خواهد کرد.

سپس از داستان هایی استفاده کنید که می‌دانید کودک شما به آن‌ها علاقه دارند. پس لازم است که روحیات و سلایق فرزند خود را به خوبی شناخته باشید و مطابق آن دست به انتخاب قصه بزنید. مثلا اگر فرزند شما به ژانر علمی تخیلی علاقه دارد، حتما سعی کنید بیشتر داستان های انتخابی شما در این ژانر باشد. هم چنین به یاد داشته باشید که اگر فرزند شما داستانی را انتخاب کرد به تصمیم او احترام گذاشته و آن را برایش بخوانید. البته اگر انتخاب متناسب با سن خویش نبود، با صحبت وی را قانع کنید.

استفاده از تصاویر و کتاب ‌های مصور

برای رسیدن به بیشترین تاثیر داستان بر یادگیری کودکان خویش حتما از کتاب‌هایی با جذابیت بصری بالا و تصاویر هیجان‌انگیز استفاده کنید. این گونه دلبند شما علاقه بیشتری به داستان پیدا می‌کند و حتی اگر سواد خواندن نداشته باشد، با تورق کتاب جذب تصاویر آن شده و هوش تصویری وی نیز تقویت می‌شود. از طرفی نیز در ذهن خود با نگاه کردن به تصاویر می‌تواند داستان های دیگری نیز خلق کند و از زاویه دیگری قصه را ببیند.

تشویق به مشارکت کودک در قصه ‌گویی

اگر می‌خواهید به افزایش تاثیر داستان بر یادگیری کودکان خود بپردازید، حتما در حین روایت قصه از کودک خود بخواهید که در آن مشارکت نماید. این مشارکت می‌تواند به شکل سوال پرسیدن از کودک، بحث و گفتگو در مورد اقدامات شخصیت‌های قصه، حدس زدن ادامه داستان و اشکال دیگر باشد. در طول داستان برای تقویت تفکر نقاد فرزند خویش از او بپرسید که اگر جای شخصیت قصه بود، چه عکس‌العملی نشان می‌داد، این گونه کودک خود را به چالش کشیده‌اید.

اجرای نمایشی داستان

شما می‌توانید برای افزایش جذابیت و تاثیر داستان بر یادگیری کودکان به صورت نمایشی نیز قصه ها را برای او اجرا کنید و یا این که اگر دوستان و اعضای خانواده حضور داشته باشند، از داستان یک نمایش همگانی ساخته و با هم آن را اجرا کنید. این گونه کودک می‌تواند در نقش شخصیت مورد علاقه خویش قرار بگیرد و به جای او داستان را زندگی کند.

قصه گویی پیش از خواب را به کودکان خود از یاد نبرید

برای کسب نتیجه مطلوب از تاثیر داستان بر یادگیری کودکان هرگز فراموش نکنید که پیش از خوابیدن به فرزند خود قصه بگویید. هر چند که مطالعه و داستان گویی به کودک شما در طول روز نیز اهمیت دارد، اما تاثیر آن پیش از خواب بسیار بیشتر است.

این گونه علاوه بر این که در هنگام خوابیدن فرزند خویش، کنار او هستید و وی را از ابزارهای دیجیتالی که پیش از خواب تاثیرات مخربی بر مغز وی دارد محافظت کرده‌اید، توانسته‌اید با استفاده از فضای آرام و دلنشین شب یک روتین قصه گویی ایجاد نمایید. هم چنین تاثیرات قصه در هنگام شب و پیش از خواب بر ناخودآگاه فرزند شما بیشتر است و ذهن او را با فضاهای داستانی آشناتر می‌گرداند.

به خرید کتاب داستان با کودک خود بروید

سعی کنید که کودک خویش را از سنین کم با فضاهای فرهنگی آشنا گردانید و برای خرید کتاب داستان به انتخاب خود با او به شهرکتاب‌ها و کتابفروشی‌ها بروید و با گشت و گذار و سپری کردن زمان طولانی در این فضاها به انس گرفتن او با کتاب و ادبیات کمک کنید. این گونه علاقه به شنیدن کتابی که همراه شما خریده است دوچندان خواهد شد. این کار را به صورت هفتگی یا ماهانه انجام دهید و تلاش کنید که آن را به یک روتین تبدیل نمایید.

به کودک خود کتاب جایزه دهید

برای افزایش تاثیر داستان بر یادگیری کودکان یکی از جوایزی که برای تشویق و تحسین او می‌توانید به وی هدیه دهید، کتاب می‌باشد. پس سعی کنید بیشترین هدایای شما در این زمینه باشد.

آموزش عروسکی به کودکان با مدرسه مجازی آی نو

یکی از راهکارهای آموزش به کودکان پایه اول ابتدایی استفاده از فناوری‌های نوین است که امروزه به اشکال گوناگونی در مسیر آموزش کودکان و نوجوانان ارائه می‌شود. یکی از این فناوری‌های کاربردی و مفید ویدیوهای آموزش عروسکی پایه اول ابتدایی است که مدرسه مجازی آی نو به عنوان یکی از مدارس مجازی تراز اول کشور و اولین مدرسه مجازی دارای مجوز در ایران، برای آموزش به کودکان با خلاقیت و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته تدارک دیده است که یکی از بهترین روش های آموزش به کودکان پایه اول ابتدایی نیز می‌باشد.

وقتی صحبت از بهترین روش آموزش به کودکان پایه اول ابتدایی می‌شود، روش آموزش عروسکی در صدر روش‌های آموزشی قرار می‌گیرد. زیرا در این روش، معلم از یک عروسک برای برقراری ارتباط با دانش آموزان استفاده می‌کند. عروسک در نقش ضعیف‌ترین شاگرد کلاس به ایفای نقش پرداخته و به این شکل با تمامی دانش آموزان کلاس ارتباط برقرار می‌کند.

لازم به ذکر است که استفاده از عروسک به عنوان یک روش نوین یادگیری پایه اول ابتدایی در کشورهای پیشرفته نیز مورد استفاده قرار گرفته و نتایج بسیار خوبی را به همراه داشته است. زیرا دانش آموزان با عروسک ارتباط بسیار خوبی برقرار می‌کنند و معلم می‌تواند از طریق عروسک، سوالات خود را مطرح کرده یا به بعضی از سوال‌ها پاسخ دهد. به این شکل همه دانش آموزان به راحتی با کلاس ارتباط برقرار کرده و ضمن یاد گرفتن مشارکت گروهی، یادگیری اصولی دروس اول ابتدایی نیز اتفاق می‌افتد.

حتی بچه‌ها می‌توانند پاسخ‌های اشتباهی که عروسک به سوالات معلم می‌دهد او را اصلاح کرده و به این شکل یاد بگیرند که چطور در کلاس صحبت کنند و از این موضوع هراسی نداشته باشند. بنابراین والدین عزیز می‌توانند با تهیه اشتراک مدرسه مجازی آی نو با قیمتی کاملا مقرون به صرفه، برای آموزش دروس اول ابتدایی به کودکان خود از ویدیوهای این مجموعه برای آموزش فرزند خویش استفاده کنند.

لازم به ذکر است که داستان‌ گویی یک روش یادگیری قدرتمند است که تأثیرات گسترده‌ای بر رشد زبانی، شناختی، عاطفی و اجتماعی کودکان شما دارد. با استفاده از داستان ‌های مناسب، می‌توان به کودکان مفاهیم علمی، ارزش‌های اخلاقی و مهارت‌های اجتماعی را نیز آموزش داد؛ چرا که داستان ‌گویی نه ‌تنها یادگیری را برای فرزند شما لذت‌بخش‌تر می‌کند، بلکه به رشد خلاقیت، تخیل و تفکر کودکان نیز کمک شایانی می‌نماید. بنابراین، استفاده از داستان در فرآیند آموزش کودکان یک راهکار ارزشمند و اثربخش است که والدین نباید از انجام آن غافل شوند. ما نیز در این مقاله برای راهنمای بیشتر والدین عزیر به بیان تاثیر داستان یا روایت بر یادگیری کودکان پرداختیم.

سوالات متداول

• 1. تاثیر داستان بر یادگیری کودکان چیست؟

  از جمله تاثیر داستان بر یادگیری کودکان می‌توان به تقویت مهارت های زبانی و ارتباطی، افزایش تخیل و خلاقیت و ... اشاره کرد. برای اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• 2. آیا تاثیر داستان بر یادگیری کودکان باعث افزایش تاب‌آوری کودک می‌شود؟

  بله، از جمله تاثیر داستان بر یادگیری کودکان افزایش بردباری و تاب‌آوری کودک است. برای اطلاعات بیشتر مقاله فوق را بخوانید.

• 3. برای افزایش تاثیر داستان بر یادگیری کودکان چه روش‌هایی مناسب است؟

  برای افزایش تاثیر داستان بر یادگیری کودکان حتما کتاب‌هایی مناسب سن و سلیقه کودک انتخاب کنید و ... . برای آگاهی بیشتر مقاله فوق را مطالعه فرمایید.

• 4. روش آموزش به کودکان پایه اول دبستان در مدرسه مجازی آی نو چیست؟

  مدرسه مجازی آی نو برای آموزش به کودکان پایه اول دبستان روش آموزش عروسکی را برگزیده است. برای آشنایی از این روش و فواید آن مقاله فوق را مطالعه نمایید.