نگاهی به دستگاه حرکتی زیست ۲
دستگاه حرکتی زیست ۲ در فصل سوم کتاب آمده است و شامل مطالبی در مورد اندام‌های حرکتی بدن می‌باشد. دست و پا برای حرکت اهمیت بسیار زیادی دارد و زندگی بدون این اعضا کاری سخت است. البته وجود اعضای مصنوعی توانسته است تا حد زیادی مشکل نبود اندام‌های حرکتی را برطرف کند و کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت‌های جسمانی را ارتقا دهد.
استخوان ها و اسکلت
در فصل سوم: دستگاه حرکتی زیست ۲ با مبحث استخوان ها و اسکلت آشنا می‌شوید. اسکلت از دو بخش محوری و جانبی تشکیل شده است. بخش محوری همان طور که از نامش پیدا است محور بدن را تشکیل می‌دهد و از مغز و قلب محافظت می‌کند.
اعمال استخوان ها
استخوان‌ها اعمال زیادی انجام می‌دهند که فقط بخشی از آن‌ها به حفاظت از بدن مربوط می‌شود. در حقیقت وظایفی مانند پشتیبانی، حرکت، حفاظت از اندام‌های درونی، تولید یاخته‌های خونی، ذخیره مواد معدنی و کمک به شنیدن، تکلم و اعمال دیگر نیز به عهده استخوان‌ها می‌باشد.
انواع استخوان
در دستگاه حرکتی زیست ۲ با انواع استخوان آشنا می‌شوید که شامل استخوان‌های دراز، کوتاه، پهن و نامنظم می‌باشند. هر کدام از این استخوان‌ها وظایفی دارند که می‌توانید با کمک آموزش ویدیویی دستگاه حرکتی زیست ۲ به خوبی به آن‌ها مسلط شوید.
ساختار استخوان
هر استخوانی دارای دو نوع بافت استخوانی به نام اسفنجی و فشرده می‌باشد. میزان و محل قرار گیری هر نوع بافت استخوانی با بافت دیگر متفاوت است. مثلا در استخوان درازی مانند استخوان ران بافت استخوانی به صورت واحدهایی به نام سامانه هاورس قرار گرفته است. در واقع سامانه هاورس استوانه‌هایی هم‌مرکز از تیغه‌های استخوانی می‌باشند که از یاخته‌های استخوانی، ماده زمینه‌ای و کلاژن تشکیل شده‌اند. ماده زمینه شامل پروتئین و مواد معدنی است.
ارتباط این بافت زنده با محیط پیرامونش به وسیله اعصاب و رگ‌های درون مجرای مرکزی هر سامانه مشخص می‌شود. بخش انتهایی و برآمده استخوان ران دارای بافت اسفنجی است و حفره‌های این بافت به وسیله رگ و مغز استخوان پر شده است.
آموزش دستگاه حرکتی زیست ۲ نیاز به تجربه و مهارت بالایی دارد. زیرا نکات این بخش از کتاب زیست شناسی یازدهم بسیار زیاد است و معلم باید بتواند این نکات را به بهترین شکل ممکن به دانش آموزان منتقل کند.
تشکیل و تخریب استخوان
استخوان‌ها در دوران جنینی نرم هستند و با گذشت زمان و اضافه شدن نمک‌های کلسیم سخت می‌شوند. استحکام استخوان‌ها به تراکم توده استخوانی مربوط است و کاهش این توده منجر به پوکی استخوان می‌شود. جلوگیری از رسوب کلسیم در استخوان‌ها ناشی از مصرف الکل، دخانیات، مصرف نوشابه‌های گازدار، کمبود ویتامین D و کمبود کلسیم می‌باشد و منجر به پوکی استخوان می‌شود. همچنین اختلال در ترشح بعضی از هورمون‌ها نیز می‌تواند منجر به ایجاد پوکی استخوان شود.
همان طور که مشاهده می‌کنید نکات دستگاه حرکتی زیست ۲ بسیار زیاد است. بنابراین نباید خواندن این درس را به شب امتحان موکول کنید. بهترین کار این است که درس هر روز را همان روز بخوانید و نکات مهم را در کتاب یا دفتر خود علامت بزنید.
ماهیچه و حرکت
حرکات در انسان به واسطه ۶۰۰ ماهیچه در بدن انجام می‌شود. ماهیچه‌ها فقط می‌توانند منقبض شوند. به همین دلیل معمولا به صورت جفت عمل می‌کنند تا یک حرکت در بدن انجام شود. ماهیچه‌های اسکلتی هم تحت کنترل ارادی هستند و هم می‌توانند به صورت غیرارادی منقبض شوند. شما می‌توانید با کمک ویدیو آموزشی دستگاه حرکتی زیست ۲ به خوبی مکانیزم انقباض ماهیچه را بیاموزید و با مکانیسم توقف انقباض آشنا شوید.
حرکت در جانوران
شیوه‌های حرکتی در جانوران بسیار گسترده و متنوع است و شامل پرواز کردن، دویدن، خزیدن و شنا کردن می‌باشد. جانوران هم برای حرکت نیاز به ساختارهای اسکلتی- عضلانی دارند که در درس دستگاه حرکتی کتاب زیست ۲ به طور کامل به آن پرداخته شده است. انواع اسکلت در جانوان به سه دسته تقسیم می‌شود که شامل آب‌ایستایی، بیرونی و درونی می‌باشد.
اسکلت آب‌ایستایی در اثر تجمع مایع درون بدن ایجاد می‌شود و اسکلت عروس دریایی از این نوع است. حشرات و سخت پوستان اسکلت بیرونی دارند که هم از جانور در مقابل خطرات بیرونی محافظت می‌کند و هم عاملی برای حرکت کردن می‌باشد. در طول تدریس دستگاه حرکتی زیست ۲ معلم به شما توضیح می‌دهد که متناسب با رشد جانور اسکلت بیرونی هم باید بزرگتر و ضخیم‌تر شود.
این امر وزن اسکلت را بالا می‌برد که می‌تواند مشکلاتی را در حرکت کردن ایجاد کند. به همین دلیل است که جانوران دارای اسکلت بیرونی از حد خاصی بزرگتر نمی‌شوند. اسکلت درونی مخصوص مهره‌داران است. کوسه ماهی‌ها استثنا هستند و اسکلتی غضروفی دارند.
یادگیری با ویدیوهای آموزشی
شما می‌توانید با کمک ویدیوهای آموزشی مطالب را به خوبی بیاموزید و به تمام نکات آن مسلط شوید. دسترسی به این ویدیوها برای تمام دانش آموزان در سراسر کشور فراهم است و برای استفاده از این ویدیوهای ارزشمند کافی است وارد سایت مدرسه مجازی آی نو شوید و پس از خرید اشتراک، از این ویدیوها استفاده کنید. همچنین می‌توانید با تهیه خلاصه دستگاه حرکتی زیست ۲ و مرور این مطالب در بازه‌های زمانی کوتاه در این درس نمره عالی کسب کنید.
