راهنمای انتخاب رشته علوم تربیتی
رشته علوم تربیتی زیر مجموعه‌ی گروه آزمایشی انسانی است که به آموزش جنبه‌های آموزش و پرورش دانش‌آموزان و دانشجویان می‌پردازد و دانش تدریس و تقویت قدرت تفکر و یادگیری را به علاقه مندان رشته علوم تربیتی می‌آموزد. هدف از تدریس این رشته، تربیت و آموزش افرادی است که بتوانند در حوزه‌ی آموزش و پرورش، فعالیت داشته باشند و با مسائل اجتماعی و تربیتی افراد در جامعه آشنا شوند. فارغ التحصیلان این رشته موظف هستند از دانش خود در جهت آموزش انسان‌ها و پرورش قدرت تفکر استفاده کنند.
مهارت‌های مورد نیاز برای انتخاب رشته علوم تربیتی شامل برخورداری از صبر و حوصله برای تحلیل مسائل، توانایی ارائه‌ی راهکار مناسب برای حل انواع مسائل مربوط به این حوزه، توانایی مدیریت و رهبری دانش انسان‌ها، توانایی یادگیری مفاهیم عمیق، قدرت درک مسائل اجتماعی و توانایی ایجاد هماهنگی با مسائل گروهی و همراهی با آن‌ها است.
معرفی رشته‌ی علوم تربیتی
رشته علوم تربیتی یکی از رشته‌های علوم انسانی است که با یادگیری و آموزش انسان‌ها سر و کار دارد و افراد را برای فعالیت در این زمینه آموزش می‌دهد. رشته علوم تربیتی به دانشی فراتر از آموزش در مدارس تمرکز دارد و ابعاد مختلف آموزشی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این رشته تا پیش از سال 1395 دارای گرایش‌های متعددی بود اما از سال 1395 به بعدُ گرایش‌های این رشته از دفترچه راهنمای انتخاب رشته علوم تربیتی حذف شد و دانشجویان پس از زمان فارغ التحصیلی در رشته علوم تربیتی در مقاطع بالاتر می‌توانند در سایر گرایش‌های این رشته به تحصیل بپردازند.
مهم‌ترین وظایف افرادی که در این رشته تحصیل کرده و مدرک کارشناسی رشته علوم مدیریتی را دریافت کرده‌اند، بدین شرح است:
- استفاده از روش‌های نوین تدریس و ایجاد تنوع و انگیزه در تدریس و پرورش خلاقیت در دانش‌آموزان
- بررسی کیفیت تکالیف و تحقیقات پیش از شروع کلاس
- استفاده از روش‌های مناسب برای تفهیم مطالب درسی و مباحث کتاب به دانش‌آموزان
- ارزیابی نهایی عملکرد دانش‌آموزان و کیفیت یادگیری
- بررسی علت اصلی ضعف برخی از دانش‌آموزان و استفاده از روش‌های جذاب برای ایجاد انگیزه در آن‌ها
- استفاده از روش‌های مختلف تدریس با توجه به تفاوت‌های شخصیتی دانش‌آموزان
- ارجاع دانش‌آموزان نزد مشاور در شرایطی که دانش‌آموز در یادگیری دچار مشکل بوده یا از نظر اخلاقی نیاز به راهنمایی و مشورت داشته باشد
جزئیات واحدهای درسی رشته‌ی علوم تربیتی
تعداد واحدهای درسی رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی، 142 واحد بوده و داوطلبان پس از قبولی در این رشته، بایستی این تعداد واحد را با موفقیت پشت سر بگذارند. جزئیات واحدهای درسی رشته علوم تربیتی بدین شرح است:
دروس عمومی:
- مهارت های زندگی
- آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- تربیت بدنی
- زبان و ادبیات فارسی
- زبان خارجی
- دانش خانواده
- اندیشه اسلامی
- اخلاق کاربردی
- تفسیر موضوعی نهج البلاغه
- تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
دروس اصلی:
- روانشناسی عمومی
- مدیریت عمومی
- کاربرد رایانه در تعلیم و تربیت
- آشنایی با کتابخانه و مهارت‌های سواد مطالعاتی
- آمار توصیفی
- تکنولوژی آموزشی
- مبانی راهنمایی و مشاوره
- تدوین و نگارش متون و گزارش‌های علمی
- ارتباط انسانی
- مبانی و اصول مدیریت آموزشی
- آمار استنباطی
- طراحی آموزشی
- تولید محتوای الکترونیکی
- الگوها و روش‌های تدریس
- مبانی و اصول برنامه ریزی درسی
- مقدمات روش‌های تحقیق کمی و کیفی
- سنجش و اندازه گیری
- اخلاق حرفه‌ای در تعلیم و تربیت
- نظارت و راهنمایی آموزشی
- سازمان‌ها و قوانین آموزش و پرورش
- ارزشیابی آموزشی
- متون تخصصی
- منطق
- روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای ویژه
- مشاوره تحصیلی و شغلی
- تربیت رسانه‌ای
- پروژه
- آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان
- روانشناسی سلامت
- اختلال‌های رفتاری و هیجانی
دروس تخصصی:
- مبانی مدیریت اسلامی
- آموزش در سازمان‌ها
- کارورزی
- کار آفرینی آموزشی
- اصول حسابداری
- متون تخصصی علوم تربیتی
- اقتصاد تعلیم و تربیت
- برنامه‌‌ریزی درسی دوره تحصیلی متوسطه
- رفتار سازمانی آموزش در سازمان
دروس اختیاری:
- کلیات فلسفه
- روانشناسی شخصیت
- روانشناسی تفاوت‌های فردی
- مبانی امور مالی و تنظیم بودجه در آموزش و پرورش
- مسائل آموزش و پرورش
دروس مشترک:
- تاریخ آموزش و پروش در اسلام و ایران
- فلسفه آموزش و پرورش
- اصول و مبانی آموزش و پرورش
- آموزش و پرورش تطبیقی
- آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه
- اخلاق اسلامی
- روش‌ها و فنون تدریس
- روانشناسی عمومی
- روانشناسی تربیتی
- روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی
- جامعه شناسی عمومی
- جامعه شناسی آموزش و پرورش
- اقتصاد آموزش و پرورش
- مقدمات مدیریت آموزشی
- مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی
- آموزش و پرورش کودکان استثنائی
- مقدمات مشاوره و راهنمایی
- مقدمات تکنولوژی آموزشی
- آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری
- روش‌های آماری در علوم تربیتی
- سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی
- مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی
آشنایی با مراحل انتخاب رشته‌ی علوم تربیتی
داوطلبانی که علاقه‌مند هستند در رشته علوم تربیتی تحصیل کنند، بایستی ابتدا در کنکور سراسری رشته علوم انسانی شرکت و پس از اعلام نتایج اولیه و بر اساس رتبه قبولی در زمان انتخاب رشته علوم مدیریتی، به صورت اینترنتی انتخاب رشته کنند. نحوه انتخاب رشته علوم تربیتی در دفترچه راهنمای انتخاب رشته به طور کامل شرح داده شده است. ظرفیت رشته علوم تربیتی در دانشگاه‌های دولتی محدود بوده و لازم است تا رتبه‌ی قبولی در رشته علوم تربیتی کم‌تر از 3000 باشد.
لیست دانشگاه‌های پذیرنده رشته علوم تربیتی بدین شرح است:
- دانشگاه اراک
- دانشگاه ارومیه
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)
- دانشگاه بجنورد
- دانشگاه بوعلی سینا – همدان
- دانشگاه بیرجند
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه تهران
- دانشگاه حکیم سبزواری – سبزوار
- دانشگاه خوارزمی – تهران (محل تحصیل واحد کرج)
- دانشگاه سمنان (محل تحصیل دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی مهدی شهر)
- دانشگاه سیدجمال الدین اسد آبادی – اسدآباد همدان
- دانشگاه سیستان و بلوچستان – زاهدان
- دانشگاه شاهد – تهران
- دانشگاه شهید باهنر – کرمان
- دانشگاه شهید بهشتی – تهران
- دانشگاه شهید چمران – اهواز
- دانشگاه شهید مدنی آذربایجان – تبریز
- دانشگاه شیراز
- دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه قم
- دانشگاه کاشان
- دانشگاه کردستان – سنندج
- دانشگاه گیلان – رشت
- دانشگاه لرستان – خرم آباد
- دانشگاه مازندران – بابلسر
- دانشگاه محقق اردبیلی – اردبیل
- دانشگاه ملایر
- دانشگاه یزد
دانشگاه‌های غیرانتفاعی پذیرنده رشته علوم تربیتی نیز به شرح زیر است:
- دانشکده غیرانتفاعی رفاه – تهران (ویژه خواهران)
- موسسه غیرانتفاعی آل طه – تهران (ویژه خواهران)
- موسسه غیرانتفاعی آمل
- موسسه غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی – کاشمر
- موسسه غیرانتفاعی زند دانش گستر – شیراز
- موسسه غیرانتفاعی سمنگان – آمل
- موسسه غیرانتفاعی شفق – تنکابن
ظرفیت پذیرش رشته علوم تربیتی در دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی در دفترچه انتخاب رشته انسانی درج شده است.
بازار کار علوم تربیتی
فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ارائه دهنده رشته علوم تربیتی پس از اتمام دوره‌ی تحصیل توانایی و دانش مورد نیاز برای فعالیت در حوزه‌ی آموزش و پرورش را کسب می‌کنند و می‌توانند در مراکز فرهنگی و تربیتی به عنوان کارشناس و مشاور مشغول به کار شوند. هم‌چنین فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی می‌توانند در مراکزی از جمله کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان و مراکز بهزیستی به فعالیت بپردازند. از دیگر مشاغلی که برای این افراد پیشنهاد می‌شود عبارت است از:
- استخدام در آموزش و پرورش و مراکز آموزشی به عنوان کارشناس تربیتی
- استخدام در سازمان بهزیستی و فعالیت به عنوان کارشناس تربیتی و بازپروری
- استخدام در وزارت ارشاد به عنوان استاد دانشگاه و مربی پرورشی
- استخدام در مراکز دولتی و خصوصی آموزش کودکان استثنائی
- فعالیت به عنوان مربی کارورزی دانشجویان تربیت معلم
- فعالیت به عنوان کارشناس گزینش و مدیریت منابع انسانی در شرکت‌ها و سازمان‌ها
- فعالیت به عنوان کارشناس بازپروری وزارت بهداشت و کارشناس گزینش
در این مقاله درباره رشته علوم تربیتی و مراحل انتخاب این رشته صحبت کردیم و دانستیم که این رشته آینده شغلی خوبی داشته و همواره در جامعه مورد نیاز خواهد بود. بهتر است پیش از انتخاب رشته علوم تربیتی با افرادی که در این رشته تحصیل کرده‌اند و در این زمینه تجربه دارندُ مشورت کنید و از ایشان راهنمایی بخواهید تا انتخابی آگاهانه داشته باشید و با انگیزه‌ی بیشتری به تحصیل در این رشته بپردازید.
