مقدمه ای بر زنگ علوم سوم
علوم تجربی یکی از حوزه‌های یادگیری در برنامه درسی ملی است. درس زنگ علوم سوم، اولین درس علوم کلاس سوم ابتدایی می‌باشد. هر درس از علوم تجربی درباره یک زمینه‌ی یادگیری شکل می‌گیرد و فرصتی فراهم می‌کند تا دانش‌آموزان شایستگی یاد گرفتن را کسب نمایند.
روش یادگیری در این علم باید طوری باشد که برای دانش‌آموز، پرسش‌ها و پاسخ‌ها جنبه حفظ کردنی نداشته باشند. از این رو لازمه‌ی یادگیری صحیح علوم، طراحی سه نوع فعالیت در کلاس است که باید توسط معلم صورت گیرد:
- فعالیت فردی
- فعالیت گروهی
- فعالیت دسته جمعی (کلاسی)
در درس زنگ اول علوم سوم، پس از طرح سوالی در مورد خوراکی‌هایی که دانش‌آموزان با خود به مدرسه می‌آورند، روش پاسخگویی به این سوال مورد بحث و گفتگو قرار می‌گیرد. در انتهای این درس نیز به اهمیت حضور معلم در کلاس درس و ترغیب دانش‌آموزان به انجام پژوهش پی می‌بریم. در ادامه برای فراگیری نکات زنگ علوم سوم لازم است تا به خلاصه‌ی درس اول توجه نمایید.
درس اول: زنگ علوم سوم
در ادامه درس زنگ علوم سوم می‌آموزیم که کسب آگاهی با پرسش و تلاش برای یافتن پاسخ آن، امکان‌پذیر است. هر پرسشی، پاسخ یا پاسخ‌هایی دارد که با فهمیدن آن‌ها می‌توان اطلاعات بسیاری راجع به پدیده‌ها جمع‌آوری نمود. تدریس زنگ علوم سوم با آوردن خوراکی‌های مختلف توسط سه نفر از شاگردان کلاس سوم در یک مدرسه آغاز می‌شود. مراحل زیر سبب می‌شود مریم و دوستانش بتوانند روش بسیار خوبی برای حل برخی از پرسش‌ها بیابند. اکنون می‌خواهیم این مراحل را مورد بررسی قرار دهیم:
- مریم برای زنگ تفرح برای خود سیب آورده است.
- مریم متوجه می‌شود که سارا نان، پنیر، گردو و سبزی و دوست دیگرش زهرا به عنوان خوراکی در زنگ تفریح با خود شیر آورده است.
- مریم متوجه تفاوت خوراکی‌های خود با دوستانش می‌شود.
- مریم علاقه‌مند می‌شود که بداند دیگر شاگردان کلاس به عنوان خوراکی چه مواد غذایی را با خود به مدرسه می‌آورند؟
- زهرا و سارا نمی‌توانند به سوال مریم پاسخ دهند و به این ترتیب قادر نیستند که او را برای یافتن پاسخ این پرسش راهنمایی نمایند.
- زهرا پیشنهاد می‌دهد برای دستیابی به پاسخ با خانم معلم مشورت کنند.
استفاده از راهنمایی افراد آگاه (معلم)
در خلاصه درس علوم سوم به این نکته اشاره شده است که برای یافتن روشی برای پاسخ دادن به سوالات، بهتر است با افراد آگاه مشورت کنیم. وقتی مریم، زهرا و سارا نتوانستند روشی برای پاسخ صحیح به سوال مریم بیابند به این فکر افتادند تا از معلم برای حل مسئله کمک بگیرند.
معلم می‌داند یکی از بخش‌های اصلی در هر طرح پژوهشی، جمع‌آوری یک سری اطلاعات است. همچنین او می‌داند، ابزارها و مقیاس‌ها وسایلی هستند که پژوهشگر با استفاده از آن‌ها می‌تواند اطلاعات مورد نیاز خود را جمع‌آوری کند.
پرسش‌نامه و جدول دو نوع از این ابزارها و مقیاس‌ها به شمار می‌آیند. از این رو معلم کلاس سوم برای جمع‌آوری اطلاعات از افراد کلاس به صورت دقیق و علمی، ابزاری به نام جدول را به مریم و دوستانش معرفی می‌کند.
توصیه معلم
در ادامه‌ی آموزش زنگ علوم سوم، معلم به دانش‌آموزان پیشنهاد می‌کند که ابتدا پرسش خود را بنویسند و آن را از هم‌کلاسی‌های خود بپرسند. سپس پاسخ هر یک از آن‌ها را با ذکر نام در جدولی شبیه به جدول زیر یادداشت نمایند.
| ردیف | نام دانش‌آموز | میوه | خشکبار | نوشیدنی | لقمه | مواد خوراکی دیگر |
|---|---|---|---|---|---|---|
موارد استفاده از جدول
در ادامه‌ی درس زنگ علوم سوم کتاب علوم باید علت استفاده از جدول مورد بررسی قرار گیرد تا در مواقعی که لازم است بتوانیم در پژوهش‌های خود و به موقع از جدول استفاده نماییم. معلم کلاس سوم برای تدریس زنگ علوم سوم، همیشه آمادگی دارد. او می‌داند یادگیری فقط زمانی اتفاق می‌افتد که دانش‌آموز با مشکل روبه‌رو شده است و به دنبال یک پاسخ منطقی برای آن می‌گردد.
در حقیقت سارا نمی‌داند چگونه باید اطلاعات زیادی را که از افراد کلاس به دست می‌آورد، مرتب کند اما معلم می‌داند استفاده از جدول برای مرتب نمودن پاسخ‌های با تعداد زیاد، بهترین راه حل است. اکنون سارا، زهرا و مریم یاد می‌گیرند هرگاه مجبور باشند از تعداد زیادی نمونه، اطلاعات جمع‌آوری کنند و اطلاعات به هم ریخته و درهم نشود، باید از جدول استفاده کنند.
دستاوردهای حاصل
این تنها دستاورد معلم در آموزش علوم در درس زنگ علوم سوم نیست بلکه معلم توانسته است فضایی شاد و پر جنب‌و‌جوش توسط مشاهده، گفتگو و تفکر، اظهار نظر و همکاری گروهی ایجاد نماید. در چنین فضایی همه دانش‌آموزان در راستای فهمیدن مسئله و ارائه‌ی راه‌حل‌های بهتر برای آن سعی می‌نمایند.
در این فعالیت به ظاهر ساده، معلم نه تنها درباره‌ی فرآیند یادگیری تصمیم گیرنده است بلکه به عنوان راهنمای یادگیری دانش‌آموزان به شمار می‌آید. لازم به ذکر است در حال حاضر یکی از وظایف معلم موثر در کلاس درس، ایفای چنین نقش‌هایی می‌باشد.
در واقع در این فعالیت، معلم توانسته است با ایجاد فضایی مناسب سرشار از همدلی، همکاری و پشتیبانی در میان دانش‌آموزان، آن‌ها را به حل مسائل و مشکلات موجود، نه به صورت فردی بلکه با تشریک مساعی گروهی، آشنا نماید.
تمرین روی رسم نمونه جدول
در فراگیری، استفاده از جدول سبب ارتقای یادگیری و تثبیت آن می‌شود. اگر معلم بتواند پس از استفاده از جدول بار دیگر دانش‌آموزان را با نمونه‌ی دیگری از استفاده از جدول آشنا نماید، می‌تواند در ارتقای فراگیری دانش‌آموزان تاثیر بسیاری داشته باشد. از این رو این بار معلم برای افزایش سطح فراگیری و تثبیت مطالب تدریس شده، پیشنهاد تازه‌ای را مطرح می‌نماید. او با طرح یک پرسش از پدر و مادرها برای بار دوم دانش‌آموزان را ترغیب می‌کند تا به تهیه پرسش‌نامه و جدول دیگری اقدام نمایند.
سوال معلم این است که والدین چه خوراکی‌هایی را برای زنگ تفریح بچه‌ها مناسب می‌دانند؟ برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به پاسخ والدین، بچه‌ها مجبور به طراحی جدول زیر شدند:
| ردیف | نام و نام خانوادگی پدر و مادر | خوراکی‌هایی را که مناسب می‌دانند |
|---|---|---|
در ادامه‌ی درس زنگ اول علوم سوم، معلم برای تمرین بیشتر دانش‌آموزان روی پژوهش و طرح جدول پیشنهاد بعدی را برای دانش‌آموزان مطرح می‌کند:
«از پزشک، مربی بهداشت و متخصص تغذیه بپرسید که کدام خوراکی‌ها برای زنگ تفریح دانش‌آموزان مناسب‌تر هستند؟»
دانش‌آموزان برای تهیه‌ی یک گزارش آماری از نتیجه پژوهش به توصیه معلم، جدول نهایی زیر را ارائه داده‌اند:
| نام خوراکی | میوه | خشکبار | نوشیدنی | لقمه | مواد خوراکی دیگر |
|---|---|---|---|---|---|
| تعداد دانش‌آموزانی که این خوراکی را دوست دارند | 15 | ||||
| تعداد پدر و مادرهایی که این خوراکی را مناسب می‌دانند | 12 |
برای کامل شدن تحقیق، دانش‌آموزان موظف هستند تا جاهای خالی را در جدول فوق با جستجو و تحقیق پر کنند. لازم به ذکر است، همه‌ی دانشمندان مراحل پژوهش بالا را در پژوهش‌های علمی خود انجام می‌دهند.
همان‌طور که مشاهده می‌نمایید بررسی دروس کتاب علوم به روش انجام پژوهش می‌تواند علاوه بر آموزش روش علمی برای یافتن پاسخ سوالات، روش بهتر زندگی کردن را به دانش‌آموزان بیاموزد.
یادگیری حرفه ای علوم تجربی با آی نو
آموزش علوم، ریاضی، فارسی و … باید به افراد متخصص سپرده شود زیرا با روخوانی کتاب‌های درسی به هیچ عنوان نمی‌توان درس‌ها را فرا گرفت. بهتر است به فکر راه حلی برای کمک موثر به فرزندتان باشید. ویدیوهای آموزشی در چند سال اخیر یکی از بهترین روش‌های آموزشی و پژوهشی در جهان کنونی بوده‌اند. با تماشای ویدیو آموزشی زنگ علوم سوم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید فرزند خود را با روش مطالعه‌ی صحیح علوم تجربی آشنا نمایید.
شما می‌توانید با تماشای ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو، در فراگیری دقیق و صحیح درس‌های ابتدایی گامی بزرگ بردارید. با آموزش ویدیویی زنگ علوم سوم و دیگر درس‌های علوم تجربی، خیال‌تان از بابت تدریس مفهومی راحت خواهد بود.
