آموزش زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم
علوم تجربی شاخه‌ای از علوم است که بر اساس کاوش جمع‌آوری شده است. در زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم، با کاوشگری و بایدها و نبایدهای آن آشنا می‌شویم. درس اول کتاب علوم تجربی پنجم ابتدایی با داستانی از زندگی روزمره دانش‌آموزان سال پنجم ابتدایی شروع می‌شود. در طی این داستان دانش‌آموزان قرار است در یک مسابقه‌ی قرقره چرخان شرکت کنند. این مسابقه در حیاط مدرسه برگزار می‌شود.
برای یادگیری بسیاری از مسائل علمی پیچیده می‌توان به طراحی آزمایش‌های ساده اقدام نمود. از این رو مولفین کتاب علوم پنجم، در درس زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم ابتدایی سعی دارند که با برگزاری مسابقه‌ی فرفره چرخان در حیاط مدرسه، مراحل روش علمی برای یافتن پاسخ سوال‌های دانش‌آموزان را آموزش دهند. در ادامه برای تفهیم بهتر روش علمی در کاوشگری و تحقیق، به ارائه‌ی خلاصه زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم می‌پردازیم.
خلاصه درس اول علوم تجربی پنجم
در خلال آموزش زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم، بچه‌ها در حیاط مدرسه جمع می‌شوند و با راهنمایی آموزگار چند قرقره چرخان درست می‌کنند. هنگام چرخاندن قرقره‌ها متوجه می‌شوند که همه‌ی آن‌ها با هم به زمین نمی‌رسند.
در واقع نیاز به این نیست که آموزگار از آن‌ها سوال کند بلکه خودشان می‌پرسند که چرا بعضی قرقره‌ها مدت بیشتری در هوا می‌چرخند و دیرتر به زمین می‌رسند؟ به این ترتیب هر گروه از دانش‌آموزان پیش‌بینی خود را مطرح می‌کنند. از جمله‌ی این پیش‌بینی‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- هر چه پهنای بال بیشتر باشد، قرقره دیرتر به زمین می‌رسد.
- اگر تعداد گیره‌ها بیشتر باشد، قرقره زودتر به زمین می‌رسد.
- اگر طول بال قرقره بیشتر باشد، قرقره دیرتر به زمین می‌رسد.
در ادامه یکی از پیش بینی‌ها در درس اول: زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم، مورد بررسی کاوشگرانه قرار گرفته است. پیش بینی‌های دیگر پس از بررسی پیش‌بینی اول با همین روش کاوشگرانه، باید توسط دانش‌آموزان رد یا قبول شوند.
بررسی علمی پیش بینی اول
پیش بینی که در هنگام بیان نکات زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم مورد بررسی قرار گرفته است این می‌باشد که «هر چه پهنای بال بیشتر باشد، قرقره دیرتر به زمین می‌رسد».
برای بررسی این پیش‌بینی، کاوش مطرح شده در درس زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم با طی مراحل زیر انجام می‌شود:
مرحله اول: طرح چند سوال
در این مرحله چند سوال طرح می‌شوند که در آن‌ها باید و نباید وجود دارد. این گروه باید به سه سوال زیر با کاوش پاسخ دهند:
1) چه چیزی را باید تغییر داد؟
پهنای بال قرقره (با تغییر اندازه بال قرقره می‌توان به نتایج صحیحی رسید).
2) چه چیزی را باید اندازه گرفت؟
زمان رسیدن قرقره به زمین (با هر بار تغییر پهنای بال می‌توان زمان رسیدن را اندازه گرفت).
3) چه چیزی را نباید تغییر داد؟
این عوامل عبارتند از:
- ارتفاعی که از آن قرقره را رها می‌کنیم.
- جرم و جنس کاغذی که قرقره از آن ساخته می‌شود.
- طول دم قرقره برای همه قرقره‌های مورد آزمایش باید یکسان باشد.
- طول بال قرقره نیز باید برای همه‌ی قرقره‌های مورد آزمایش یکسان باشد.
- در انتها جرم همه‌ی قرقره‌ها باید یکسان باشد.
مرحله دوم: ساخت وسایلی برای انجام کاوش
در ادامه تدریس زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم لازم است دو قرقره ساخته شود. با اطلاعات ارائه شده در کتاب علوم تجربی پنجم، شما باید دو قرقره بسازید به طوری که یکی دارای بال پهن باشد و دیگری با بال باریک ساخته شود. اما باید پس از ساخته شدن، جرم هر دو قرقره یکسان باشد. در این کاوش فقط باید تفاوت دو قرقره در پهنای بال آن‌ها باشد و هیچ فرق دیگری با هم نداشته باشند.
دقت کنید که برای ساخت هر دو قرقره میزان چسب یکسان و گیره‌های مشابه فلزی را باید استفاده نمایید. برای این که جرم هر دو قرقره یکسان باشد، نباید تکه‌های کاغذ اولیه را دور بریزید و باید تکه‌های کاغذ بریده شده اضافی مربوط به هر قرقره را با گیره فلزی به آن قرقره متصل کنید.
شما می‌توانید با آموزش ویدیویی زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم مدرسه مجازی آی نو با نکات مهم امتحانی این درس آشنا شوید.
مرحله سوم: مراحل انجام کاوشگری
انجام کاوش بایستی مطابق مراحل زیر انجام گیرد:
- مرحله 1: قرقره با بال پهن را از ارتفاع 2 متری رها کنید. سپس باید مدت زمانی که طول می‌کشد تا به زمین برسد را را بر حسب ثانیه اندازه بگیرید. در نهایت نیز باید سه بار این کار را تکرار کنید.
- مرحله 2: قرقره با بال باریک را از ارتفاع 2 متری رها کنید. مدت زمانی را که طول می‌کشد تا به زمین برسد را بر حسب ثانیه اندازه بگیرید و سه بار این کار را تکرار کنید.
دقت کنید که هر چه دقیق‌تر زمان را اندازه بگیرید، مشاهده شما دقیق‌تر خواهد بود. به عبارتی کاوش شما با نتایج درست‌تری همراه می‌شود.
در نهایت نیز باید اطلاعات به دست آمده را در جدول زیر یادداشت نمایید:
| شماره آزمایش | مدت زمانی که طول می‌کشد تا قرقره به سطح زمین برسد (بر حسب ثانیه) | |
|---|---|---|
| قرقره شماره 1 (قرقره با بال پهن) | قرقره شماره 2 (قرقره با بال باریک) | |
| 1 | ||
| 2 | ||
| 3 | ||
اکنون می‌توانید نتیجه گیری نمایید و با اطمینان کامل، جاهای خالی را در جمله‌ی زیر با کلمات صحیح، تکمیل کنید.
قرقره‌ای که بال پهن‌تری دارد، …………… به سطح زمین می‌رسد: بنابراین هر چه بال قرقره ……………….. باشد، زمان رسیدن آن به سطح زمین ………………. می‌شود.
یافتن پاسخ پرسش‌ها با کاوش، روشی است که همیشه دانشمندان از آن استفاده می‌کنند. برای یافتن پاسخ صحیح پرسش‌ها باید به پدیده‌های اطرافمان دقت نماییم و از روش کاوش استفاده کنیم.
در مثال بالا تنها چیزی که سبب می‌شود فرفره چرخان زودتر به زمین برسد، در نظر گرفتن پهنای بال نیست. برای هر پیش بینی که توسط خودتان یا دانش‌آموزان دیگر صورت گرفته است باید روش کاوشگرانه طراحی کنید.
آموزش ویدیویی با آی نو
برای آگاهی از نکات مهم این درس کافیست ویدیو آموزشی زنگ علوم کتاب علوم تجربی پنجم مدرسه مجازی آی نو را مشاهده کنید. برای تماشای این ویدیوها هیچ محدودیت زمانی یا مکانی وجود ندارد و در هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توانید به منابع ویدیویی باکیفیت آی نو دسترسی داشته باشید.
