هرم یادگیری تا چه اندازه روی مطالعه دانش آموزان تاثیر دارد؟
آیا تا کنون درباره هرم یادگیری چیزی شنیده‌اید؟ به طور کلی یادگیری سلسله مراتب خاصی دارد و یادگیری خوب و درست هر حرفه و دانش، نوعی مهارت است. برای این که ما بتوانیم چیزی را در زندگی بیاموزیم باید مهارت لازم را کسب کنیم و اصول اولیه آموختن را بلد باشیم. هرم یادگیری به شما کمک میکند تا بتوانید یک دانش یا حرفه را به صورت کامل بیاموزید. می‌پرسید چگونه؟ با ما همراه باشید.
هرم یادگیری چیست؟
هرم یادگیری یک تئوری آموزشی است که برای اولین بار توسط یک معلم آمریکایی به نام ادگار دیل به صورت جدی مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از هرم یادگیری دانش آموزان می‌توانند با نحوه یادگیری و مراحل آن آشنا شوند. دانش آموزان برای این که بتوانند مطالعه مفید و موثری داشته باشند، ابتدا باید درک صحیحی از درس خواندن و مطالعه کسب کنند. اگر استراتژی مناسبی برای درس خواندن وجود نداشته باشد، نتیجه مناسبی به دست نخواهد آمد.
هرم یادگیری دارای دو بخش یادگیری منفعل و یادگیری فعال است. در بخش یادگیری منفعل از روش‌هایی استفاده می‌شود که به دانش آموز کمک زیادی نمی‌کند و پس از مدتی تمامی مطالب مطالعه شده فراموش می‌شود. اما در روش یادگیری فعال، بیشتر مطالب در ذهن دانش آموز باقی می‌ماند و ممکن است تنها بخش کوچکی از مطالب فراموش شود که با تکرار کردن رفع می‌شود.
چرا باید نحوه استفاده از هرم یادگیری را بدانیم؟
مهمترین هدف یک دانش آموز و دانشجو کسب نمرات عالی و موفقیت در رشته تحصیلی است. اگر دانش آموز با شیوه درست درس خواندن آشنا نباشد، نمی‌تواند مطالب درسی را به خوبی به ذهن بسپارد و نتیجه کار نیز مشخص است. اگر در تمامی مراکز آموزشی به دانش آموزان آموزش داده شود تا بر اساس هرم یادگیری درس بخوانند و با بینش درستی مطالعه کنند، میزان موفقیت دانش آموزان بیشتر خواهد بود. اما متاسفانه این روش به طور کامل در مراکز آموزشی شناخته شده نیست و کمتر کسی از آن استفاده میکند. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر دانش آموزان از ابتدا بر اساس این هرم پیش بروند، میزان سواد و دانش آنها بیشتر از زمانی خواهد بود که با روش قدیمی درس می‌خواندند. در این مقاله می‌خواهیم درباره تاثیر هرم یادگیری در مطالعه صحبت کنیم. هرم یادگیری از 7 سطح تشکیل شده است که عبارت است از:
سطح اول: تاثیر گوش دادن به سخنرانی در یادگیری
اولین سطح هرم یادگیری، شامل گوش دادن به سخنرانی و یا تدریس اساتید است و همان طور که در هرم مشخص است، در میزان یادگیری تاثیر بسیار کمی دارد. گوش دادن به سخنرانی نوعی روش آموزشی غیر فعال محسوب می‌شود، زیرا شما برای یادگیری هیچ تلاشی نمی‌کنید و تنها به سخنان استاد گوش می‌دهید. برای این که یک مطلب در ذهن دانش آموز حک شود باید آن را به طور کامل درک کرده باشد، اما این اتفاق در زمان گوش دادن به تدریس رخ نخواهد داد. گوش دادن به سخنرانی زمانی اثر بخش خواهد بود که دانش آموز در زمان تدریس نکته برداری کند و مطالب مهم را به صورت خلاصه یادداشت نماید.
سطح دوم: تاثیر مطالعه فردی در هرم یادگیری
تاثیر مطالعه بر یادگیری بیشتر از گوش دادن به سخنرانی است اما هنوز در هرم یادگیری به عنوان یک روش کم اثر محسوب می‌شود. اگر شما جزو افرادی هستید که با خواندن مطالب را یاد می‌گیرند، توصیه می‌شود روش مطالعه را کنار نگذارید. این روش در مقایسه با گوش دادن به تدریس برای شما تاثیر بهتری خواهد داشت. به طور کلی خواندن کتاب‌های درسی اولین قدم برای یادگیری است و در زمان مرور کردن نیز بایستی مطالب کتاب را بخوانید و نکات مهم را مرور کنید. مطالعه و هرم یادگیری هر دو دارای اهمیت هستند اما باید بدانید که راه‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها مطالب درسی را بهتر به ذهن سپرد.
سطح سوم: یادگیری از طریق شنیدن و دیدن
مشاهده می‌کنید که در هرم یادگیری تنها 20 درصد از هرم به روش یادگیری از طریق دیدن و شنیدن اختصاص دارد. این روش با استفاده از ابزارهای مختلفی انجام می‌شود. بهترین ابزاری که برای آموزش استفاده می‌شود، ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو است. این ویدیوها توسط اساتید مجرب ضبط شده است و تمامی نمودارها، عکس‌ها و مطالب در فیلم به طور کامل توضیح داده شده است. این روش زمانی تاثیر گذار خواهد بود که با سایر روش‌های یادگیری همراه باشد. استفاده از رسانه جزو جدیدترین روش‌های یادگیری محسوب می‌شود اما هنوز هم به عنوان یک روش کامل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
سطح چهارم: تاثیر تصویرسازی و مشاهده در هرم یادگیری
از دیگر روش‌های یادگیری منفعل تصویر سازی و استفاده از روش مشاهده برای آموزش است. مهمترین مزیت این روش در این است که دانش آموز مطالب درسی را به طور کامل درک میکند و اگر بخشی از درس نامفهوم باشد، با دیدن و مشاهده می‌تواند ابهامات موجود را رفع نماید. در این روش اساتید با استفاده از آزمایش، نمایشگاه، موزه و … مطالب مهم را به دانش آموزان نشان می‌دهد و این روش تاثیر بسیار مهمی در یادگیری آنها دارد.
سطح پنجم: تاثیر شرکت در بحث‌های گروهی
شرکت کردن در بحث‌های گروهی یکی از روش‌های موثر در یادگیری محسوب می‌شود که در هرم یادگیری نیز به آن اشاره شده است. خوبی این روش در این است که دانش آموزان با یکدیگر تعامل دارند و می‌توانند سوالات خود را از یکدیگر بپرسند و میزان یادگیری خود را بهبود بخشند. در صورتی که این روش به درستی انجام شود و گفت و گوی میان اعضای گروه مرتبط با مطالب درسی باشد، تاثیر بسیار زیادی در میزان یادگیری خواهد داشت. می‌توان گفت که این روش تا حدود 50 درصد از تاثیر هرم یادگیری را شامل می‌شود.
سطح ششم: یادگیری با تمرین
زمانی که دانش آموز پس از یادگیری و مطالعه تمرین‌های مربوط به درس را انجام می‌دهد، در حقیقت مطالب را در حافظه بلند مدت خود ثبت میکند. وقتی تمرین به صورت عملی انجام شود و ذهن دانش آموز با مطالب درس درگیر می‌شود، این اطلاعات در ذهن باقی می‌مانند و دانش آموز به درک عمیقی در آن مطلب دست پیدا میکند. به همین دلیل تمرین کردن یکی از روش‌های موثر در یادگیری است و سهم بالایی در هرم یادگیری را از آن خود کرده است. وقتی دانش آموز تمرین‌ها را به صورت عملی انجام می‌دهد، در حقیقت هر آنچه که آموخته است را دوباره در ذهن خود مرور میکند و مطالب را به خاطر می‌آورد. هر قدر میزان تمرین بیشتر باشد، فعالیت ذهن بیشتر شده و قدرت حافظه دانش آموز نیز افزایش می‌یابد.
سطح هفتم: تاثیر آموزش به دیگران
وقتی شما مطلبی را برای دیگران توضیح می‌دهید، در حقیقت آن را برای خود مرور کرده‌اید. این روش بیشتر از هر روش دیگری بر میزان یادگیری تاثیر دارد. به همین دلیل یکی از تکنیک‌های یادگیری و درس خواندن این است که مطالب درسی را برای خودتان یا یک فرد دیگر توضیح دهید. هر مطلبی که می‌گوئید در ذهن شما ثبت می‌شود و به حافظه بلند مدت شما منتقل می‌گردد.بسیاری از معلمان کلاس را به گروه‌های چند نفره دسته بندی می‌کنند و از دانش آموزان می‌خواهند تا با یکدیگر درس بخوانند و مطالب درسی را برای هم توضیح دهند. این روش در بالا بردن سطح یادگیری دانش آموزان نقش بسیار موثری دارد. هر یک از اعضای گروه مطلبی را توضیح می‌دهد که بر آن مسلط است و از هم گروهی‌های خود سایر مطالب را می‌آموزد. در این روش هم مطالعه و هم یادگیری به صورت همزمان انجام می‌شود.هرم یادگیری یکی از قوی‌ترین و موثرترین روش‌های یادگیری است که به دانش آموز کمک میکند تا درباره مطالب درسی و هر آنچه که مطالعه میکند درک عمیقی به دست آورد. این هرم دارای 7 سطح مختلف است و درصد اهمیت آنها در شکل نشان داده شده است. بر اساس میزان اهمیت هر یک از سطوح هرم یادگیری، از تکنیک‌های آن استفاده کنید، قطعا در مدت زمان کوتاهی نتیجه خوبی را کسب خواهید کرد. این هرم به شما کمک میکند تا کیفیت یادگیری خود را بهبود بخشید.
