درس ششم: ورزش و نیرو ۱ علوم ششم
از آن‌جا که نیرو دیده نمی‌شود در درس ششم: ورزش و نیرو ۱ علوم ششم برای درک مفهوم نیرو از ارتباط نیرو با انجام فعالیت‌های مختلف، سخن به میان می‌آید. انجام هر فعالیتی توسط وارد کردن نیرو امکان‌پذیر است. توپ بازی، هول دادن، کشیدن اجسام و … با وارد کردن نیرو همراه خواهد بود.
اعمال نیرو
تدریس ورزش و نیرو ۱ علوم ششم با یک گفتگو در مورد نام بردن تعدادی فعالیت روزانه و نحوه‌ی انجام آن‌ها آغاز می‌شود.
به این منظور لازم است تا چند فعالیت دیگر به تعدادی فعالیت که در جدول زیر آمده است، اضافه کنید و در هر مورد مشخص نمایید که فعالیت توسط کشیدن انجام می‌شود یا با هل دادن صورت می‌گیرد. دقت کنید که در واقع منظور از کشیدن یا هل دادن همان اعمال نیرو است.
| شماره | توصیف فعالیت | کشیدن | هل یا فشار دادن |
|---|---|---|---|
| ۱ | بستن در کشوی میز | ||
| 2 | باز کردن در اتاق | ||
| 3 | قرار دادن یک کتاب روی میز | ||
| 4 | شوت کردن توپ | ||
| 5 | بلند کردن کیف از روی زمین | ||
| 6 | |||
| 7 | |||
| 8 |
آیا فعالیتی را می‌توانید نام ببرید که انجام آن بدون هل دادن یا کشیدن صورت گیرد؟
اثر نیرو
هنگامی که به جسمی نیرو وارد می‌شود، اثر آن به شکل‌های گوناگون ظاهر می‌شود. در ادامه‌ی آموزش ورزش و نیرو ۱ علوم ششم با انجام یک فعالیت با این اثر‌ها آشنا می‌شوید.
فعالیت ۱
در این فعالیت مطرح شده در درس ورزش و نیرو ۱ علوم ششم باید چند فعالیت ورزشی را در گروه خودتان طراحی و در این فعالیت‌ها از نیرو برای اهدافی مانند تغییر جهت، شروع حرکت، توقف جسم و کند شدن حرکت جسم استفاده کنید. با مشاهده‌ی ویدیوهای آموزشی علوم ششم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با صفر تا صد نکات امتحانی این مبحث آشنا شوید.
نتیجه فعالیت ۱
در انواع تغییرات به وجود آمده در حرکت جسم لازم است نیرویی وارد شود. پس می‌توان نتیجه گرفت وقتی حرکت جسم تغییر می‌کند که به آن نیرویی وارد شود. با وارد کردن نیرو بر جسم، انواع تغییرات زیر به وجود می‌آید:
- جسم شروع به حرکت کند.
- حرکت جسم تند شود.
- حرکت جسم کند شود.
- جسم متوقف شود.
- جسم تغییر جهت دهد.
نیرو اثر متقابل بین دو جسم است
از مهم‌ترین نکات ورزش و نیرو ۱ علوم ششم این است که همواره نیرو اثر متقابل بین دو یا چند جسم است. با توجه به مثال‌های فوق هر جا که نیرو وارد می‌شود، دو جسم وجود دارد. فرض کنید فردی در پشت اتومبیلی قرار می‌گیرد و تا زمانی که آن را هل ندهد، اتومبیل شروع به حرکت نمی‌کند. فقط هنگامی که فرد، اتومبیل را هل می‌دهد به آن نیرو وارد می‌کند. در این‌جا جسم اول، دست فرد و جسم دوم اتومبیل است.
بررسی مسابقه طناب کشی
دانستیم نیرو اثر متقابل دو جسم است. در ادامه‌ی درس ورزش و نیرو ۱ علوم ششم با در نظر گرفتن مفهوم نیرو و بررسی اتفاقاتی که در یک مسابقه‌ی طناب کشی رخ می‌دهد، باید به سوالات زیر پاسخ دهید:
- در چه حالتی با این که نیرو به طناب وارد می‌شود، طناب در جای خود ثابت می‌ماند؟
- در چه حالتی یکی از گروه‌ها برنده می‌شوند؟
وقتی به جسمی در دو جهت مخالف نیرو وارد شود، در صورتی جسم ثابت و بدون حرکت می‌ماند که در دو جهت نیرو برابر باشد. اگر نیروی وارد شده از طرف دو گروه در مسابقه‌ی طناب‌کشی یکسان باشد، در این صورت طناب ثابت می‌ماند.
در واقع وقتی به جسمی در دو جهت مخالف نیرو وارد شود، در صورتی جسم شروع به حرکت می‌کند که نیروی وارد شده در یک جهت بیشتر از جهت دیگر باشد. در این صورت گروهی که نیروی بیشتری وارد می‌کند در مسابقه‌ی طناب کشی برنده می‌شود.
با تماشای ویدیو آموزشی ورزش و نیرو ۱ علوم ششم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید به بررسی دقیق‌تر نکات مهم این مبحث بپردازید. به این ترتیب خلاصه ورزش و نیرو ۱ علوم ششم را با انجام یک آزمایش درباره‌ی مفهوم نیرو ادامه می‌دهیم.
آزمایش
این آزمایش مطرح شده در درس ورزش و نیرو ۱ علوم ششم برای یافتن پاسخ سوال زیر طراحی شده است:
«وقتی به جسمی در دو جهت نیرو وارد می‌شود، جسم به کدام طرف حرکت می‌کند؟»
برای انجام این آزمایش لازم است تا طبق مراحل زیر پیش بروید:
- یک جسم سنگین مانند یک صندوق انتخاب نمایید.
- تلاش کنید تا آن را با وارد کردن نیروی کافی، حرکت دهید.
- از یکی از دوستانتان بخواهید تا در حرکت دادن آن به شما کمک کند. از او بخواهید به جعبه در همان جهت هل دادن شما، نیرو وارد کند. آیا حرکت جعبه آسان می‌شود؟ توضیح دهید.
- از دوستتان بخواهید از طرف مقابل به جعبه نیرو وارد کند.
- در کدام حالت نیروها اثر همدیگر را خنثی کرده‌اند و جسم حرکت نمی‌کند؟
- در کدام حالت نیروها اثر همدیگر را خنثی نمی‌کنند و نیروی خالص بیشتری به جسم وارد می‌شود و جسم سریع‌تر حرکت می‌کند؟
از این آزمایش چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
نتیجه آزمایش
با انجام این آزمایش نتایج زیر حاصل می‌شود:
- در حالتی که دوستمان در طرف مقابل ما قرار گرفته است و نیرویی برابر با نیروی ما در جهت مخالف نیروی ما به صندوق وارد می‌کند، صندوق حرکت نمی‌کند. در این حالت نیروها همدیگر را خنثی کرده‌اند.
- در حالتی که دوستمان با ما کمک می‌کند و هر دو با هم نیروهایی در یک جهت وارد می‌کنیم، نیروی خالص بیشتر می‌شود و جسم سریع‌تر حرکت می‌کند.
- نیرو علاوه بر بزرگی دارای جهت است.
در ادامه‌ی درس ورزش و نیرو ۱ علوم ششم با انجام یک کاوشگری به اندازه‌گیری مقدار و جهت نیرو‌های هم جهت و خلاف جهت (که هم‌زمان روی یک جسم وارد می‌شوند)، می‌پردازیم:
کاوشگری
شما می‌توانید کاوشگری را با انجام مراحل زیر انجام دهید:
- روی دو لبه‌ی یک میز، دو قرقره نصب نمایید.
- به دو طرف یک چهار چرخه، نخ ببندید و و به انتهای نخ‌ها، دو لیوان کاغذی نصب کنید.
- نخ‌ها را از روی قرقره‌ها عبور دهید.
- چهار چرخه را دقیقا در وسط میز قرار دهید.
- چهار چرخه را با دست در وسط میز نگه دارید.
- از دوستتان بخواهید در هر یک از لیوان‌ها یک وزنه‌ی ۱00 گرمی قرار دهد.
- آرام چهار چرخه را رها کنید و مشاهدات خود را بنویسید.
- اکنون چهار چرخه را با دست در وسط میز نگه دارید.
- از دوستتان بخواهید در یک لیوان یک وزنه‌ی ۱00 گرمی و در لیوان دیگر یک وزنه‌ی 200 گرمی قرار دهد.
- آرام چهار چرخه را رها کنید و مشاهدات خود را بنویسید.
- آزمایش را با وزنه‌های مختلف تکرار کنید و نتایج خود را در جدول زیر بنویسید.
| شماره آزمایش | وزنه‌ی موجود در کفه‌ی شماره‌ی ۱(گرم) | وزنه‌ی موجود در کفه‌ی شماره‌ی2 (گرم) | وضعیت چهار چرخه |
|---|---|---|---|
| ۱ | 0 | 0 | ثابت می‌ماند و حرکت نمی‌کند |
| 2 | ۱00 | ۱00 | |
| 3 | 200 | ۱00 | به سمت وزنه‌ی سنگین‌تر حرکت می‌کند |
| 4 | 400 | 400 | |
| 5 | 400 | ۱00 | |
| 6 | 200 | 400 |
در ادامه‌ی ورزش و نیرو ۱ علوم ششم ابتدایی لازم است به سوالات زیر پاسخ دهید:
- در کدام حالت‌ها چهار چرخه ثابت می‌ماند و حرکت نمی‌کند؟
- در کدام حالت‌ها چهار چرخه شروع به حرکت می‌کند؟
- در آزمایش شماره ۱ و شماره 4 آیا بر جسم نیرو وارد می‌شود؟ پس چرا جسم حرکت نمی‌کند؟
- شرط شروع به حرکت کردن یک جسم چیست؟
در نهایت نیز لازم است تا نتیجه‌ی این کاوش را بنویسید.
علوم ششم را با آی نو، آسان یاد بگیرید
با استفاده از آموزش ویدیویی ورزش و نیرو ۱ علوم ششم مدرسه مجازی آی نو، شما یکی از بهترین روش‌های مطالعه‌ی دروس را انتخاب نموده‌اید زیرا:
- این ویدیوهای آموزشی ارزان هستند و با خرید اشتراک متناسب، می‌توانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
- ویدیوهای آموزشی آی نو در هر زمان و هر مکانی در دسترس شما قرار دارند.
- هیچ محدودیتی برای مشاهده‌ی ویدیوهای آموزشی وجود ندارد و شما می‌توانید به هر تعداد بار این فیلم‌های آموزشی را تماشا کنید.
