نگاهی به مبحث جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱
در درس جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ پیرامون جناس همسان، جناس ناقص و انواع آن و اشتقاق مطالبی را می‌آموزید. یادگیری این آرایه‌های ادبی نیاز به تکرار و تمرین زیادی دارد و باید کاربرد آنها را در جمله و اشعار مختلف یاد بگیرید. به همین منظور معلم در طول تدریس سعی می‌کند مثال‌های متعددی را برای شما بیان کند و در آنها این موارد را به شما بیاموزد.
شما هم باید به توضیحات معلم به دقت توجه کنید و مثال‌های ذکر شده در کلاس را در یک دفتر بنویسید. با مرور این مثال‌ها و مطالب کتاب می‌توانید این آرایه‌های ادبی را به راحتی تشخیص دهید. اگر برای یادگیری به توضیح و تکرار بیشتری نیاز داشتید می‌توانید از ویدیو آموزشی جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ استفاده کنید و این موارد را به راحتی بیاموزید.
تعریف جناس
در درس جناس و انواع آن کتاب علوم و فنون ادبی ۱ با تعریف جناس آشنا می‌شوید. طبق تعریف جناس عبارت است از دو کلمه همجنس و همسان. گاهی اوقات جناس‌ها به جز در معنا هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و گاهی ممکن است علاوه بر معنا در یک واج که مصوت یا صامت می‌باشد با یکدیگر تفاوت داشته باشند. معلم هنگام آموزش جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ به این موضوع اشاره می‌کند که ارزش جناس به موسیقی و آهنگی است که در کلام ایجاد می‌کند.
به صورت کلی جناس‌ها به دو دسته همسان و ناهمسان تقسیم می‌شوند که هر کدام نکات خاص خود را دارد. شما با تکرار و تمرین یاد می‌گیرید که با توجه به تفاوت‌های ظریف بین این دو آنها را به راحتی از یکدیگر تشخیص دهید.
جناس همسان یا تام
گاهی ممکن است دو واژه در تلفظ یکسان باشند اما در معانی تفاوت داشته باشند. جناس تام یک ویژگی بسیار مهم دارد و آن این است که ارزش موسیقیایی سخن را بسیار زیاد می‌کند. معلم در طول تدریس جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ به این مورد اشاره می‌کند و با ذکر مثال‌هایی از شعرای مختلف این مورد را به طور کامل برای شما شرح می‌دهد.
انواع جناس ناهمسان یا ناقص
واژه‌ها می‌توانند در یک واج که می‌تواند اول، وسط یا آخر کلمه باشد با یکدیگر اختلاف داشته باشند. البته این اختلاف نمی‌تواند شامل حال مصوت کوتاه شود. ابیات مختلفی از شعرای به نام و معروف مانند حافظ، سعدی، نظامی و رودکی در کتاب علوم و فنون ادبی دهم آورده شده است که شما می‌توانید با خواندن آنها انواع جناس را در این ابیات پیدا کنید.
جناس افزایشی به زبان ساده
در درس جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ جناس افزایشی نیز مطرح شده است. در این جناس ناهمسانی واژه‌ها در تعداد واج مشاهده می‌شود. برای مثال به این بیت شعر از طالب آملی توجه کنید.
«کفر است در طریقت ما کینه داشتن/ آیین ماست سینه چون آیینه داشتن»
کلمات آیین و آیینه جناس هستند. وقتی شما نکات جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ را به خوبی بیاموزید به راحتی می‌توانید تفاوت‌های ظریف بین انواع جناس را یاد بگیرید.
جناس حرکتی
در جناس حرکتی ناهمسانی واژه‌ها در مصوت های کوتاه مشاهده می‌شود. برای مثال به یک بیت شعر از شاعر بزرگ حافظ شیرازی اشاره می‌کنیم.
«نوبهار است در آن کوش که خوش دل باشی/ که بسی گُل بدمد باز و تو در گِل باشی»
در اینجا کلمات گُل و گِل جناس حرکتی دارند. یک نکته در این قسمت از درس آورده شده است که باید به آن توجه کنید و آن این است که جناس بین دو واژه زمانی اختلافی می‌باشد که تفاوت بین آنها بیشتر از یک حرف نباشد.
اشتقاق
اشتقاق به معنای هم ریشه بودن واژه‌ها در حروف اصلی است. شما می‌توانید این مطالب را با کمک آموزش ویدیویی جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ و در کنار برترین اساتید کشور یاد بگیرید. اشتقاق به نوعی هم ریشگی و تکرار واج‌ها می‌باشد و بر موسیقی سخن تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد. برای مثال یک بیت شعر از شاعر بزرگ کسایی آورده شده است.
«گل نعمتی است هدیه فرستاده از بهشت/ مردم کبوتر شوند اندر نعیم گل»
واژه‌های نعمت و نعیم از سه حرف ن، ع، م ساخته شده‌اند و چند واژه یکسان دارند. این واج های یکسان از عوامل غنای موسیقی شعر به شمار می‌روند. یک نکته مهم در این قسمت از درس آمده است و آن این است که گاهی اوقات ممکن است دو واژه‌ای که هم ریشه هستند فقط در یک حرف با یکدیگر اختلاف داشته باشند. در این صورت این دو کلمه هم جناس دارند و هم اشتقاق، اما اگر دو کلمه هم ریشه باشند اما در بیش از یک حرف با یکدیگر اختلاف داشته باشند فقط اشتقاق خواهند داشت.
به شما توصیه می‌کنیم برای یادگیری بهتر این مطالب خلاصه جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ را در یک دفتر بنویسید در بازه‌های زمانی مرتب مرور کنید. خلاصه شما می‌تواند شامل تمام نکات مهم کتاب و فیلم‌های آموزشی و همچنین مثال‌هایی که معلم در کلاس درس زده است باشد. اگر می‌خواهید از فیلم‌های آموزشی بهره بگیرید باید به سایت مدرسه مجازی آی نو بروید.
با وارد کردن سال تحصیلی و درس علوم و فنون ادبی ۱ به بخش ویدیوها می‌روید در آنجا می‌توانید از بین ویدیوهای ضبط شده هر بخشی را که نیاز دارید تماشا کنید و درس دوازدهم: جناس و انواع آن علوم و فنون ادبی ۱ را به طور کامل بیاموزید. استفاده از این ویدیوها برای تمام دانش آموزان در سراسر ایران فراهم است.
