آموزش نکات مهم خوراکی ها علوم سوم
علوم تجربی رابطه‌ی بسیار نزدیک با زندگی دارد. با نکاتی که در درس خوراکی ها علوم سوم، درباره مواد غذایی یاد می‌گیریم، می‌توانیم زندگی سالم‌تری را داشته باشیم. در این درس:
- با گروه‌های مواد غذایی آشنا می‌شویم و به اهمیت استفاده از هر گروه غذایی پی می‌بریم.
- درباره سالم نگه داشتن غذاها نکاتی را فرا می‌گیریم.
- از ارتباط خوراکی‌ها و زندگی سالم اطلاع می‌یابیم.
- از این مطالب درمییابیم که علم و زندگی رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند.
درس دوم: خوراکی ها علوم سوم
مصرف غذاهای مختلف نه تنها تاثیر مستقیم بر رشد ما دارد بلکه می‌تواند بر سلامتی ما نیز بسیار موثر باشد. از این رو درس این بخش به تدریس خوراکی ها علوم سوم اختصاص یافته است. طبق روال درس‌های علوم، این درس با یک فعالیت گروهی آغاز می‌شود. در این فعالیت از دانش‌آموزان کلاس سوم خواسته خواهد شد تا هر گروه خوراکی‌هایی را که در یک روز مصرف می‌کنند را در جدولی مانند جدول زیر بنویسند.
| وعده غذایی | خوراکی‌های مصرف شده |
|---|---|
| صبحانه | |
| ناهار | |
| شام |
اما ابتدا باید به دو سوال زیر پاسخ دهیم:
چرا مجبوریم از خوراکی ها و غذاهای سالم استفاده کنیم؟
ما برای حرکت کردن، نفس کشیدن، صحبت کردن، کار کردن، فکر کردن، نوشتن، غذا خوردن و انجام دادن همه‌ی کارها نیاز داریم تا از غذای سالم و مناسب نیاز بدنمان استفاده کنیم.
آیا می توان از هر چیز به هر مقدار که بخواهیم بخوریم؟
برای خوردن باید تعادل را رعایت نمود. به عنوان مثال در صورت مصرف زیاد شکر و قند آسیب بسیاری به بدن ما میرسد. این مسئله به صورت یک هشدار به دانش‌آموزان تذکر داده می‌شود.
گروه های مواد غذایی
در ادامه خلاصه درس خوراکی ها علوم سوم برای بررسی درس خوراکی‌ها به سراغ گروه‌های مواد غذایی می‌رویم. مواد غذایی گوناگون به یکی از چهار گروه اصلی خوراکی‌ها تعلق دارند. این چهار گروه شامل پروتئین‌ها و گوشت‌ها، نان و غلات، چربی‌ها و مواد روغنی، میوه‌ها و سبزیجات می‌باشند.
پروتئین ها و گوشت ها
اولین گروه مواد غذایی شامل مواد پروتئینی گیاهی و جانوری است. در این گروه، دانه‌های لوبیا، نخود، عدس و … (پروتئین‌های گیاهی)، انواع پروتئین‌های حیوانی شامل انواع گوشت‌های ماهی، مرغ، گاو، گوسفند و …، تخم مرغ، لبنیات شامل شیر، بستنی، ماست، خامه، کشک و … قرار دارند.
نان و غلات
در گروه دوم خوراکی‌ها، انواع غلات مانند گندم، ذرت، برنج و … و همچنین آرد، انواع غلات، سیب زمینی و انواع نان قرار می‌گیرند. این مواد دارای نشاسته هستند و یکی از گروه‌های مهم خوراکی‌ها به شمار می‌آیند.
چربی ها و مواد روغنی
گروه سوم خوراکی‌ها شامل دانه‌های روغنی و انواع روغن‌ها، کره و چربی‌های گیاهی و حیوانی است.
میوه ها و سبزیجات
در آخرین گروه غذاها انواع میوه‌ها و سبزی‌ها قرار می‌گیرند. مواد غذایی این گروه به هضم و جذب غذاهای سه گروه دیگر کمک موثر می‌نمایند و بیشتر ویتامین‌های لازم را برای بدن فراهم می‌کنند.
در ایستگاه فکر، دانش‌آموزان باید خوراکی‌هایی را که برای سلامتی آنها مضر هستند را نام ببرند. یکی از این خوراکی‌های مضر، پفک است.
آش رشته غذایی کامل
در بخش گفتگو کتاب علوم تجربی، دانش‌آموزان با یکدیگر در مورد خاصی گفتگو می‌کنند. یکی از مهم‌ترین نکات خوراکی ها علوم سوم، پی بردن به ارزش غذایی آش رشته به عنوان یکی از غذای سنتی ایرانیان است. تدریس خوراکی ها علوم سوم با طرح یک سوال در مورد گروه‌های غذایی در آش رشته ادامه می‌یابد.
در این بخش دانش‌آموزان همه با هم به نتیجه می‌رسند که:
آش رشته غذایی کامل است به این معنی که همه گروه‌های غذایی در آش رشته موجود هستند. به عبارتی دیگر می‌توان گفت، در آش رشته نماینده‌هایی از هر گروه وجود دارند مانند:
- نخود و لوبیا (عدس در صورت تمایل) و کشک از گروه 1
- آرد و رشته از گروه 2
- روغن برای تهیه نعناع داغ از گروه 3
- سبزی آش شامل نعناع، جعفری، اسفناج و … از گروه 4
در ادامه‌ی آموزش خوراکی ها علوم سوم از دانش‌آموزان خواسته می‌شود تا اطلاعاتی درباره موضوع زیر جمع‌آوری نمایند و همراه با نوشتن نام ماده غذایی، شکل آن را نقاشی کنند. به این ترتیب از تابلوهای کشیده شده توسط دانش‌آموزان می‌توان برترین‌ها را به دیوار کلاس آویخت.
هر یک از گروه های غذایی کدام نیاز بدن ما را برآورده می کنند؟
گروه 1 شامل گروه گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و … برای رشد بدن بسیار لازم هستند. در گروه 2، گروه نان، ماکارونی و برنج مشاهده می‌شوند که برای تامین انرژی و ویتامین‌ها برای بدن لازم می‌باشند.
اعضای گروه 3 که گروه چربی‌ها هستند هر چند با مصرف زیاد سلامتی ما را به خطر می‌اندازند اما برای تامین انرژی بدن لازم می‌باشند. در گروه 4، سبزیجات و میوه‌ها به چشم می‌خورند که دارای ویتامین هستند و بدن ما برای سلامتی و درست کار کردن به خوراکی‌های این گروه نیاز دارد.
شرط استفاده از غذاهای بسته بندی
در ادامه درس خوراکی ها علوم سوم کتاب علوم، در قسمت گفتگو، در مورد غذاهای بسته‌بندی صحبت می‌شود. این دسته از غذاها در کارخانه‌ها تهیه می‌شوند و در بسیاری از موارد برای ماندگاری بیشتر به آنها مواد شیمیایی اضافه می‌شود.
این ترکیبات به نام مواد افزودنی باید از طرف سازمان غذا و داروی کشور مجاز شناخته شوند. از این رو هنگام خرید مواد غذایی باید به موارد نوشته شده روی بسته‌بندی دقت نمایید. در بخش گفتگو، درباره نقش مواد افزودنی در خوراکی‌ها سوال شده و از دانش‌آموزان خواسته شده است که چند خوراکی بسته‌بندی را نام ببرند و مواد و ترکیبات آنها را ذکر کنند و علت افزودن این مواد را به خوراکی شرح دهند.
به عنوان مثال در جدول زیر، سس گوجه فرنگی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در قسمت‌های خالی لازم است تا کلمات مناسب را جایگزین نمایید.
| نام ترکیب | علت افزودن ترکیب به سس گوجه فرنگی |
|---|---|
| سرکه | ...................... |
| روغن مایع | ...................... |
| رب گوجه فرنگی | ترکیب اصلی |
| شکر | ...................... |
| نمک | ...................... |
| نشاسته | ...................... |
| پودر فلفل قرمز | ایجاد مزه تندی |
| بنزوات سدیم | نگهدارنده |
| آب آشامیدنی | ...................... |
علم و زندگی
همان‌طور که قبلا اشاره شد، با پیشرفت علوم، شرایط زندگی دچار تغییراتی شد. این تغییرات با بالا رفتن سطح بهداشت و سلامت افراد همراه بوده است. یکی از دلایلی که سبب کاهش بیماری‌های مختلف می‌شود، نگهداری مواد غذایی در شرایط مناسب است. در بخش گفتگو، از دانش‌آموزان درخواست می‌شود تا درباره شرایط مناسب برای نگهداری انواع غذاها با یکدیگر گفتگو کنند و نتیجه را به صورت گزارش به کلاس ارائه دهند.
دانش‌آموزان باید بگویند «چرا لازم است شیر و مواد غذایی بسته‌بندی شده دارای تاریخ تولید و انقضا باشند و چرا باید هنگام خرید مواد غذایی بسته بندی شده به تاریخ تولید و انقضای آنها توجه کنیم؟»
به دلیل اهمیت توجه به درج تاریخ مصرف روی بسته‌های مواد غذایی در درس خوراکی ها علوم سوم، این موضوع در قالب هشدار به دانش‌آموزان تذکر داده شده است.
در انتهای درس خوراکی ها علوم سوم، در قالب یک فعالیت از دانش‌آموزان خواسته می‌شود که یک غذا را به کمک معلم و همکلاسی‌های خود تهیه کنند و به سوالات زیر درباره این غذا پاسخ دهند:
- در تهیه‌ی این غذا، کدام مواد غذایی را به کار برده‌اند؟
- این غذا برای کدام وعده غذایی مناسب است؟ چرا؟
یادگیری علوم تجربی با آی نو
علوم تجربی درسی پر از نکته است. اگر درس‌های علوم، ریاضی، فارسی و … را از همین دوران ابتدایی به صورت جدی و دقیق آموزش ببینید، پایه شما برای ورود به دبیرستان بسیار قوی خواهد شد. البته این روزها لازم نیست برای هر نوع آموزشی از جمله فراگیری درس خوراکی ها علوم سوم از خانه خارج شوید!
با تماشای ویدیو آموزشی خوراکی ها علوم سوم که در مدرسه مجازی آی نو تدوین شده است، می‌توانید این درس را به راحتی بیاموزید. برای استفاده از آموزش ویدیویی خوراکی ها علوم سوم، مدرسه مجازی آی نو کافیست عضوی از خانواده آی نو شوید و سطح آموزش خود را ارتقا دهید.
