انتخاب رشته مهندسی شیمی
رشته مهندسی شیمی از جمله رشته‌هایی است که در صنعت کاربرد فراوانی دارد. کنکور ریاضی، یکی از ماراتن‌های نه چندان آسان زندگی است که پیش روی داوطلبین قرار می‌گیرد. پس از انتشار نتایج اولیه، داوطلبانی که مجاز شناخته می‌شوند می‌توانند از میان رشته‌های متعدد، نسبت به انتخاب رشته اقدام نمایند. اما معدودی از داوطلبین به انتخاب یک رشته از دانشگاه‌های مختلف دست می‌زنند. عده‌ای هم ترجیح می‌دهند از یک دانشگاه مشخص چندین رشته را انتخاب کنند. این دسته از داوطلبان، فکر می‌کنند که در نهایت با رشته‌ی مورد نظر آشنا می‌شوند و در خواندن دروس آن، موفق خواهند شد. در حقیقت این گروه، به صورت نا‌آگاهانه، خود را به دست سرنوشت می‌سپارند!
از آن‌جایی‌که احتمالات موفق معمولاً به سمت انتخاب‌های آگاهانه پیش می‌روند، بهتر است تا قبل از انتخاب رشته، با آگاهی از جزئیات و نوع واحدهای درسی رشته‌ی مورد نظر، اقدام به انتخاب رشته نمایید. در این مقاله درباره‌ی رشته مهندسی شیمی صحبت و از علاقه مندان به رشته مهندسی شیمی دعوت می‌کنیم تا در رابطه با چالش‌های موجود در مسیر انتخاب رشته مهندسی شیمی، نظرات خود را به اشتراک بگذارند.
مهندس شیمی کیست و چه وظایفی دارد؟
آشنایی با وظایف و مسئولیت‌هایی که بر عهده‌ی یک مهندس شیمی ورزیده است، به شما در انتخاب رشته اگاهانه‌تر کمک می‌کند. در حقیقت مهندس شیمی، فردی با قابلیت طراحی و کنترل وسایل و تجهیزات صنعتی برای تولید مواد شیمیایی است. این فرد متخصص لازم است تا به مباحث شیمی در طراحی صنعتی، تسلط داشته باشد و در واقع ضروری است تا کاربرد ریاضیات، شیمی، فیزیک و اقتصاد را در فرآیند تبدیل مواد خام به مواد فرآورده با ارزش‌تر را به طور کامل بشناسد.
در حقیقت به فردی که در حداقل یکی از گرایش‌های هشت‌گانه‌ی رشته مهندسی شیمی تحصیل کرده و فارغ‌التحصیل شده باشد، مهندس شیمی گفته می‌شود. این گرایش‌ها شامل پالایش، پتروشیمی، پلیمر، صنایع گاز، صنایع شیمیایی معدنی، صنایع غذایی، طراحی فرآیند‌های صنعت نفت و بهره‌برداری هستند.
افرادی بهتر است نسبت به انتخاب رشته مهندس شیمی اقدام کنند که دارای توانایی‌های زیر باشند:
- توانایی در یادگیری ریاضی، شيمي، فيزيك و مهارت در حل مسئله و نرم‌افزار‌هاي تخصصي مهندسي شيمي
- توانایی طراحی و اجرای فرآیند‌های شیمیای برای تبدیل مواد اولیه به مواد ارزشمند و کاربردی
- توانایی تحلیل اطلاعات، حل مسئله و مهارت مدیریتی جهت مدیریت پروژه‌ها، افراد و بودجه‌ها
- توانایی کار در آزمایشگاه، کارخانه یا پالایشگاه
- توانایی صرف زمان بیش‌تر، برای تحویل به موقع پروژه‌ها (ممکن است کار‌های مربوط به پروژه‌های مهندسی شیمی نیاز به صرف وقت بیش‌تری در کارخانه داشته باشند)
معرفی رشته‌ی مهندسی شیمی
رشته مهندسی شیمی، علمی است كه از علوم کاربردی رياضيات، شيمی، فيزيك و اقتصاد، در فرآيند تبديل مواد خام به فرآورده‌هاي ارزشمند‌تر، استفاده مي‌كند. به طور كلی با تحصیل در رشته‌ی مهندسی شیمی، افرادی تربیت می‌شوند که می‌توانند با بررسی وضعیت در مجموعه‌هایي نظير كارخانه يا پالايشگاه، یک فرآیند مناسب برای تبدیل مواد خام به محصولات با ارزش را طراحی و اجرا نمایند. این افراد در گرایش‌های مختلف زیر می‌توانند همین هدف را دنبال کنند.
- گرایش پالایش و پتروشیمی مهندسی شیمی: دانش تبدیل مواد خام نفتی به فرآورده‌های نفتی
- گرایش پلیمر مهندسی شیمی: دانش تبدیل مواد نفتی به پلیمر‌های خام و محصولات پتروشیمی
- گرایش صنایع گاز: دانش تبدیل گاز طبیعی به گاز قابل مصرف
- گرایش صنایع معدنی: دانش تبدیل مواد شیمیایی استخراج شده به محصولات معدنی با ارزش
- گرایش صنایع غذایی: دانش تبدیل مواد غذایی به محصولات با ارزش‌تر، مغذی‌تر و با طعم بهتر
- گرایش طراحی فرآیند‌های صنعت نفت: دانش مربوط به مسائل مربوط به صنعت نفت
- گرایش بهره برداری: دانش بررسی اکتشاف، بهره‌برداری، حفاری و …
دروس رشته‌ی مهندسی شیمی
از زمان قبولی در رشته مهندسی شیمی تا زمان فارغ التحصیلی در رشته مهندسی شیمی، لازم است دروس متعددی را مطالعه کنید که به طور خلاصه عبارتند از:
- برخی دروس گرایش پالایش: مهندسی احتراق، مهندسی پالایش، فرآیند‌های پالایش و …
- برخی دروس گرایش پتروشیمی: فرآیند‌های پتروشیمی، مقدمات و پالایش، مبانی و تکنولوژی پلیمر و …
- برخی دروس گرایش صنایع گاز: انتقال و توزیع گاز، فرآیند گاز، مهندسی احتراق و …
- برخی دروس گرایش صنایع غذایی: میکروبیولوژی عمومی، شیمی مواد غذایی، میکروبیولوژی مواد غذایی، صنایع غذایی، بیوشیمی مواد غذایی، تغذیه و بهداشت و …
- برخی دروس گرایش فرآیند‌های صنعت نفت: فرآیند‌های پالایش نفت و گاز، طراحی برج و مبدل، تعیین مشخصات دستگاه‌ها، سیستم‌های اندازه‌گیری و …
- برخی دروس گرایش بهره‌برداری: مهندسی مخازن هیدروکربوری، ازدیاد برداشت، حفاری و تولید، شبیه‌سازی مخازن نفتی، خواص ترمودینامیکی سیالات نفتی و …
تعداد واحدهای درسی رشته‌ی مهندسی شیمی
مدت مجاز تحصيل در مقطع كارشناسي ناپيوسته مهندسی شیمی، چهار سال و هشت نیم ترم است. در همه گرایش‌ها در مجموع 140 واحد تعیین شده است که از این تعداد واحدهای درسی رشته مهندسی شیمی، سهم دروس پایه 46 واحد، دروس انتخابی 19 واحد، دروس تخصصی 55 واحد و دروس عمومی 20 واحد است. البته توجه داشته باشید که جزئیات واحدهای درسی رشته مهندسی شیمی و پیش‌نیاز‌ها توسط هر دانشگاه، در هنگام انتشار دفترچه انتخاب رشته ریاضی سال 1402 در نیمه دوم مردادماه، منتشر می‌شود.
هزینه رشته‌ی مهندسی شیمی
لازم به ذکر است که تنها پذیرش رایگان در رشته‌ی مهندسی شیمی، در دوره‌ی روزانه‌ی دانشگاه‌های دولتی و در دوره‌های دیگر، بسته به نوع دانشگاه، نوع دوره، تعداد واحد درسی و … ثبت‌نام با پرداخت هزینه به صورت شهریه متغیر و ثابت امکان‌پذیر خواهد بود.
بازار کار رشته‌ی مهندسی شیمی
این را آویزه‌ی گوش‌های‌تان کنید که اگر در هر رشته‌ای، حرفی برای گفتن داشته باشید، مطمئناً بازار خوبی برای کار، پیش روی شما قرار خواهد داشت. یک مهندس عالی شیمی باید بتواند از عهده‌ی آن‌چه جامعه از یک مهندس شیمی توقع دارد، برآید.
تنها در صورتی بازار کار رشته مهندسی شیمی از داوطلبان رشته مهندسی شیمی، استقبال به عمل می‌آورد که بتوانند به وظایف یک مهندس شیمی، بدون اشتباه، عمل نمایند. همان‌طور که از مطالب ذکر شده بر می‌آید، احتمال بروز اشتباه در این شغل برابر با بروز خطرات جدی است و خسارات ایجاد شده در نتیجه‌ی اشتباهات نیز ممکن است بسیار جبران‌ناپذیر باشند.
رشته‌ی مهندسی شیمی مناسب چه کسانی است؟
توصیه‌ی ما به شما داوطلبان عزیز این است که در زمان انتخاب رشته مهندسی شیمی، به رویا فرو نروید و با خودتان روراست باشید! زیرا پس از قبولی در این رشته، اگر می‌خواهید بتوانید کسب درآمد داشته باشید، باید در کار شیمی سر‌آمد باشید! انتخاب رشته‌ی مهندسی شیمی به افرادی پیشنهاد می‌شود که:
- خودجوش و علاقه‌مند به شیمی باشند و قبل از اساتید دانشگاه، خودشان به دنبال تحصیل مواد درسی به‌روز رشته‌ی مهندسی شیمی بروند.
- دانش اولیه‌ی فیزیک و ریاضی این افراد در سطح دبیرستان در حد عالی باشد.
- علاقه‌مند به رشته‌ی مهندسی شیمی باشند و با علاقه دروس تخصصی آن را در حد دانشگاه و فراتر از آن، پی گیرند.
ظرفیت پذیرش رشته‌ی مهندسی شیمی در کنکور سراسری
با توجه به این که دفترچه انتخاب رشته در نیمه دوم مرداد 1402 منتشر خواهد شد، برای اطلاع از ظرفیت رشته مهندسی شیمی، در دوره‌های مختلف دانشگاه‌های سراسری لازم است تا ظرفیت پذیرش رشته مهندسی شیمی، در این دانشگاه‌ها را در سال‌های گذشته مورد بررسی قرار دهیم:
- در دوره روزانه، 61 دانشگاه، مجموعا ً 2604 نفر را در مهندسی شیمی می‌پذیرند.
- در نوبت شبانه، 27 دانشگاه پذیرنده‌ی مجموعاً 538 نفر در مهندسی شیمی هستند.
- ظرفیت داوطلبین پذیرفته شده در رشته‌ی مهندسی شیمی، در یک دانشگاه پردیس خودگردان، 40 نفر است.
- ظرفیت داوطلبین پذیرفته شده در رشته‌ی مهندسی شیمی، در 23 دانشگاه پیام نور، 920 نفر تخمین زده می‌شود.
- ظرفیت داوطلبین پذیرفته شده در رشته‌ی مهندسی شیمی، در یک دانشگاه مجازی دولتی، 120 نفر است.
- تعداد ظرفیت داوطلبین پذیرفته شده در رشته‌ی مهندسی شیمی، در 19 دانشگاه غیرانتفاعی، 1180 نفر است.
از تعداد ظرفیت دانشگاه آزاد برای پذیرش دانشجو در رشته مهندسی شیمی نیز در هنگام انتشار دفترچه انتخاب رشته، مطلع خواهید شد.
کدام دانشگاه‌ها، رشته‌ی مهندسی شیمی را ارائه می‌دهند؟
دانشگاه های پذیرنده رشته مهندسی شیمی، را می‌توان در گروه‌های زیر معرفی نمود:
- قریب 101 دانشگاه در دوره‌ی روزانه با آزمون و با آزمون مناطق محروم، در رشته‌ی مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی اقدام به جذب دانشجو می‌نمایند.
- 51 دانشگاه در نوبت دوم در رشته‌ی مهندسی شیمی به جذب دانشجو می‌پردازند.
- 3 دانشگاه پردیس خودگردان از دانشگاه های ارائه دهنده رشته مهندسی شیمی به شمار می‌آیند.
- 179 دانشگاه غیرانتفاعی هم با آزمون و هم صرفاً با سوابق تحصیلی اقدام به پذیرش دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر می‌نمایند.
- 305 دانشگاه پیام نور هم از دانشگاه‌های پذیرنده دانشجو، در رتشه مهندسی شیمی صرفاً با سوابق تحصیلی هستند.
یک دانشگاه مشترک، یک دانشگاه مجازی دولتی و تعداد نامعلوم دانشگاه آزاد نیز ارائه دهنده‌ی مهندسی شیمی می‌باشند.
راهنمای انتخاب رشته‌ی مهندسی شیمی
با توجه به مطالب مندرج، اکنون می‌توانید با پاسخ صادقانه به سوالات زیر، یکبار با خیال راحت در فرم انتخاب رشته‌ی خود، بیش‌ترین شانس‌ها را در اختیار رشته‌ی مهندسی شیمی قرار دهید:
- آیا به رشته‌ی مهندسی شیمی علاقه دارید؟
- آیا اطلاعات اولیه ریاضی و فیزیک را برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی مهندسی شیمی دارید؟
- آیا توان لازم برای پرداخت هزینه رشته مهندسی شیمی، را در صورت قبولی در دانشگاه‌های شهریه پرداز دارید؟
- آیا می‌توانید به مطالعه‌ی عمیق دروس رشته مهندسی شیمی، بپردازید و توان علمی لازم را برای این که یکی از مهندسین خوب در این عرصه باشید، را خواهید داشت؟
