فصل ادبیات حماسی فارسی ۱
در فصل ششم: ادبیات حماسی فارسی ۱، دو درس با عناوین «رستم و اشکبوس» و «گردآفرید» بیان شدهاند. با خواندن اشعار و نوشتههای مطرح شده در ادبیات حماسی، حس، حال، شور، هیجان و روحیهی پهلوانی در ما برانگیخته خواهد شد. حماسه در لغت به معنای شجاعت و دلاوری است و مطابق تعریف کتاب درسی، در اصطلاح ادبی «روایتی داستانی از تاریخ تخیلی یک ملت است که با قهرمانیها، جنگاوریها و رخدادهای خلاف عادت و خارقالعاده در میآمیزد».
درس دوازدهم: رستم و اشکبوس
در اولین گام از آموزش ادبیات حماسی فارسی ۱ با درس رستم و اشکبوس روبهرو میشویم. رستم و اشکبوس، اثری حماسی در شاهنامه در قالب مثنوی است که در واقع جنگ میان ایرانیان و تورانیان را روایت مینماید. برای اینکه بتوانید به سوالات این درس پاسخ صحیح دهید باید علاوه بر تسلط بر معنای واژگان و توانایی معنی کردن دقیق، آرایههای ادبی آن را نیز بشناسید.
یادگیری واژگان درس دوازدهم
برای این که بتوانید بر معنای درس دوازدهم فصل ادبیات حماسی فارسی ۱، مسلط شوید، باید ابتدا معنای واژگان آن را به درستی به حافظه بسپارید. یک راه مناسب در این راستا یادداشت نمودن واژه روی یک کاغذ کوچک و نوشتن معنای آن در پشت کاغذ است. به این ترتیب در طول روز میتوانید به صورت پیوسته معنای واژهها را مرور کنید. در جدول زیر برخی از مهمترین واژگان درس دوازدهم را ذکر نمودهایم:
واژه | معنا | واژه | معنا |
خروش | فریاد | بهرام | سیاره مریخ |
کیوان | سیاره زحل | همی برگذشت | عبور کرد |
تیغ | شمشیر | لعل | سنگ قیمتی |
خروشان | فریاد زنان و ناله کنان | ایچ | هیچ |
گرد | پهلوان | سپردن | درنوردیدن |
گرز | چماق | کمند | طناب |
بند | ریسمان | برخروشید | فریاد کشید |
کوس | طبل | نبرد | جنگ |
همنبرد | حریف | اندر | در |
بشد | رفت | خود | کلاهخود |
برای یادگیری کامل واژگان درس ادبیات حماسی فارسی ۱، میتوانید ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو را مشاهده کنید.
نکات دستوری و آرایه های ادبی درس دوازدهم
در شعر رستم و اشکبوس، آرایههای ادبی فراوانی به چشم میخورد. به عنوان مثال در بیت نهم، کلمات «بوق» و «کوس» را میبینیم. این دو نه تنها تناسب دارند، بلکه مجاز از صدای بوق و کوس هستند. با ویدیو آموزشی ادبیات حماسی فارسی ۱ مدرسه مجازی آی نو میتوانید با نکات امتحانی این فصل، آشنا شوید.
قلمرو زبانی درس دوازدهم
در بخش قلمرو زبانی درس دوازدهم فصل ادبیات حماسی فارسی ۱، به سراغ مفهوم شبکهی معنایی خواهیم رفت. برای این که بهتر این موضوع را درک کنید، کافیست از شما بخواهیم که به کلمهی «بهار» فکر کنید و آنچه در ذهن شما به آن مرتبط است را بیان نمایید. به عنوان مثال میتوانیم از جوانه، شکوفه، گل، درخت، شکفتن و … صحبت کنیم. به این موارد که به صورت یک شبکه یا مجموعه مطرح میشوند، شبکهی معنایی گفته میشود.
یکی از نکات دیگری که در این بخش مطرح شده این است که در گذشته، در برخی از زمانها، متمم همراه با دو حرفه اضافه به کار میرفته است. علاوه بر این، در برخی از واژگان، مصوّت «ا» به مصوّت «ی» تبدیل میشود مانند «رکاب» که به «رکیب» و «جهاز» که به «جهیز» تبدیل شده است. به این اشکال تغییر یافته، ممال گفته میشود.
قلمرو ادبی درس دوازدهم
در این بخش از فصل ادبیات حماسی فارسی ۱، به بررسی آرایهی اغراق خواهیم پرداخت. مطابق تعریف کتاب فارسی دهم انسانی، «هرگاه در بیان ویژگی و صفت چیزی، زیادهروی و بزرگنمایی شود، در زبان ادبی به این کار، اغراق گفته میشود». در بیت «شود کوه آهن چو دریای آب / اگر بشنود نام افراسیاب» از فردوسی میتوانید به وضوح اغراق را مشاهده کنید.
با آموزش ویدیویی ادبیات حماسی فارسی ۱ مدرسه مجازی آی نو میتوانید با نکات مهم این فصل آشنا شوید.
درس سیزدهم: گردآفرید
داستان گردآفرید در شاهنامه فردوسی مطرح شده و در قالب مثنوی است. از جمله شخصیتهای این داستان میتوانیم به گژدهم، گردآفرید، سهراب و هجیر اشاره کنیم که در واقع گردآفرید دختر گژدهم است.
یادگیری واژگان درس سیزدهم
در ادامهی ارائهی نکات ادبیات حماسی فارسی ۱ به بررسی واژگان درس سیزدهم خواهیم پرداخت. در جدول زیر میتوانید برخی از مهمترین واژگان را به همراه معنی آنها مشاهده نمایید:
واژه | معنا | واژه | معنا |
گژدهم | فرمانروای دژ | سالار | سردار |
بر سان | به مانند | گرد | پهلوان |
سوار | سوارکار | اندرون | در |
نامدار | سرشناس | ناورید | نیاورده است |
ننگش آمد | بدش آمد، به او برخورد | درع | زره |
فرود آمد | پایین آمد | دژ | قلعه |
کمر | کنربند | به کردار | به مانند |
میان | کمر | بادپا | تیزرو |
پیش | نزد، جلو | رعد | تندر |
ویله کرد | نعره زد | ویله | صدا، آواز، ناله |
برای یادگیری کامل واژگان درس ادبیات حماسی کتاب فارسی ۱ میتوانید به ویدیو آموزشی مدرسه مجازی آی نو سر بزنید.
نکات دستوری و آرایه های ادبی درس سیزدهم
در این درس نیز نکات دستوری و آرایههای ادبی متعددی به چشم میخورند. به عنوان مثال در بیت هفتم، کلمات «گرد» و «کرد» به عنوان جناس ناهمسان اختلافی در نظر گرفته میشوند، ضمن این که عبارت «رعد خروشان»، جانبخشی دارد. از طرفی در بیت هشتم، کارآزموده کنایه از باتجربه است. در این بیت نیز واج آرایی «ن» و «ا» مشاهده میشود.
با مشاهده ویدیوهای آموزشی ادبیات حماسی فارسی ۱ مدرسه مجازی آی نو میتوانید بیشتر با این آرایهها آشنا شوید.
قلمرو فکری درس سیزدهم
در ادامهی تدریس ادبیات حماسی فارسی ۱، به بخش قلمرو فکری درس سیزدهم میرسیم. در این قسمت در رابطه با حماسه که به معنای شجاعت و دلاوری است، صحبت خواهیم کرد. ویژگیهای شعر حماسی عبارتند از:
- داستانی: هر حماسه در بستری از وقایع شکل خواهد گرفت.
- قومی و ملی: هدف از شاعری که در زمینهی حماسی، شعر میسراید این است که بتواند اخلاق فردی و اجتماعی و عقاید مذهبی و فکری یک جامعه را در قالب پیشامدهای قهرمانی و در بستری از واقعیات نمایش دهد.
- قهرمانی: در واقع شاعر همواره سعی دارد تا با استفاده از واژگان و زبان حماسی، فردی را معرفی نماید که در مقایسه با دیگران ویژگیهای متمایز کنندهای دارد.
- حوادثی خارقالعاده: در این نوع از اشعار، حوادث، انسانها و موجوداتی مطرح میشوند که با منطق عینی و تجربهی علمی همسازی ندارند.
در شعر گردآفرید که نمونهای از اشعار حماسی است، به طور کامل میتوانید تمامی این ویژگیها را مشاهده نمایید.
چرا ویدیوهای آموزشی آی نو را ببینیم؟
برای تسلط بهتر بر مفاهیم کتاب درسی و یادگیری نکات مهم امتحانی، پیشنهاد میکنیم سری به ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو بزنید. اما چرا تاکید داریم که مشاهدهی این ویدیوها میتوان برای شما مفید باشد؟
یکی از مهمترین مزایای ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو این است که در آنها، اساتید با تجربه و حرفهای سعی مینمایند تا صفر تا صد مطالب درسی را آموزش دهند. اما اگر شما بخواهید سر کلاس اساتید برتر بنشینید، مطمئنا با چالشهای مختلفی مانند هزینههای زیاد ثبتنام یا دور بودن مسافت روبهرو خواهید شد.
در مدرسه مجازی آی نو شما میتوانید به صورت رایگان به ویدیوهای آموزشی، دسترسی داشته باشید. در واقع برای مشاهدهی این ویدیوها کافیست که با یک ابزار هوشمند مانند تلفن همراه یا تبلت، به اینترنت متصل شده و سری به ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو بزنید.
از مزایای دیگر این ویدیوها این است که شما میتوانید از هر جایی از کشور به این فیلمهای آموزشی دسترسی داشته باشید و این بدان معنا است که دیگر نگران دور بودن مسافت نخواهید بود. همچنین در 24 ساعت شبانهروز هم میتوانید ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو را مشاهده کنید.
شما میتوانید در حین مشاهدهی ویدیوها، خلاصه ادبیات حماسی فارسی ۱ را نیز یادداشت نمایید زیرا هیچ محدودیتی در زمینهی توقف و پخش مجدد این ویدیوها وجود نخواهد داشت.