آموزش درس پنجم: حرکت بدن علوم پنجم
بررسی علت حرکت بدن موضوع درس حرکت بدن علوم پنجم است. بدن دستگاهی بسیار پیچیده می‌باشد. در حرکت بدن علوم پنجم با ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، مفصل، ستون مهره‌ها و اسکلت بدن آدمی آشنا می‌شویم. اما چگونه اعضای بدن ما هنگام ورزش حرکت می‌کنند؟ این موضوعی است که در درس حرکت بدن علوم پنجم ابتدایی به آن خواهیم پرداخت.
کاوشگری: چگونه بازوی دست بالا و پایین می آید؟
برای این کاوشگری لازم است تا به صورت زیر عمل نمایید:
- دو تکه مقوا در دو رنگ (زرد و سفید) به شکل مستطیل به طول ۱۲ و عرض ۴ سانتی‌متر ببرید.
- در یک انتهای مقوای زرد، دو سوراخ و در وسط آن یک سوراخ ایجاد نمایید.
- در یک انتهای مقوای سفید دو سوراخ و در انتهای دیگر آن یک سوراخ ایجاد کنید.
- مقوای زرد را از طرفی که دو سوراخ دارد روی مقوای سفید که سوراخ ندارد، عمود بر هم قرار دهید.
- با یک دکمه‌ی فشاری این دو بخش را به هم وصل کنید.
- از سوراخ وسط مقوای زرد، نخ قرمزی عبور داده وآن را گره بزنید. ادامه‌ی این نخ را از قسمت روی مقوا و از یکی از دو سوراخ انتهای مقوای سفید عبور داده، به طوری که سر آزاد آن قابل کشیدن باشد.
- از تک سوراخ مقوای سفید، یک نخ آبی عبور داده و گره می‌زنیم. این بار نخ آبی را از پشت مقوای سفید عبور داده و از قسمت روی مقوای سفید و سوراخ دوم آن، خارج نمایید.
- با کشیدن نخ قرمز، مقوای زرد مانند حرکت بازو به طرف بالا حرکت می‌کند.
- با کشیدن نخ آبی، مقوای زرد به جای اول خود برمی‌گردد.
نتیجه کاوشگری
یکی از مهم‌ترین نکات حرکت بدن علوم پنجم، چگونگی بررسی حرکت دست و بازو است. از نتایج کاوشگری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- هنگام بالا رفتن دست از آرنج: ماهیچه روی بازو کوتاه، ساعد روی بازو خم و ماهیچه‌ی زیر بازو کشیده و بلند می‌شود.
- هنگام پایین آمدن دست از آرنج: ماهیچه‌ی روی بازو کشیده و بلند می‌شود، ساعد در حالت راست قرار می‌گیرد و ماهیچه پشت بازو کوتاه می‌شود.
در ادامه‌ی آموزش حرکت بدن علوم پنجم باید کار ماهیچههای دست را با مدلی که ساخته‌اید، مقایسه نمایید.
- مقوای زرد نشان دهنده ………. و مقوای سفید نشان‌دهنده …………. است.
- نخ قرمز نشان دهنده ماهیچه‌ی …………. بازو است.
- نخ آبی نشان دهنده ماهیچه‌ی ……… بازو است.
- با خم شدن ساعد روی بازو، ماهیچه‌ی ………. کوتاه می‌شود.
- با راست شدن ساعد، ماهیچه‌ی …….. کوتاه می‌شود.
اکنون می‌توانید از مدل خود برای خم و راست کردن پا اسفاده نمایید. با مشاهده‌ی ویدیوهای آموزشی حرکت بدن علوم پنجم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات مهم این مبحث آشنا شوید.
ماهیچه ها
ماهیچه عضوی است که به استخوان وصل و وقتی کوتاه می‌شود استخوانی که به آن متصل شده است را می‌کشد و آن را به حرکت در‌می‌آورد. در بدن هر جایی که حرکت دیده می‌شود، ماهیچه وجود دارد. در درس حرکت بدن علوم پنجم در مورد ماهیچه‌ها باید نکات زیر را به خاطر بسپارید:
- برخی از ماهیچه‌ها به طور ارادی حرکت می‌کنند. ماهیچههای دست از نوع ماهیچههای ارادی هستند.
- برخی از ماهیچههای بدن دارای حرکت غیر ارادی هستند. ماهیچههای قلب از نوع غیر ارادی هستند.
- مصرف غذاهایی مانند تخم مرغ و ورزش مرتب در رشد ماهیچه‌ها بسیار موثر است.
استخوان ها
بخش‌های مختلف بدن مانند سر، گردن، تنه، دست، پا و … دارای تعداد زیادی اجزای سخت به نام استخوان می‌باشند. شکل استخوان‌ها با یکدیگر متفاوت است. مجموع استخوان‌ها، اسکلت درونی بدن ما را تشکیل می‌دهند. با دو مثال می‌توان به این نکته پی برد که اگر کل بدن از یک استخوان ساخته می‌شد، نمی‌توانستیم حرکت کنیم.
مثال ۱
انگشت خود را میان دو چوب بستنی محکم ببندید. آیا امکان خم کردن انگشتتان وجود دارد؟ در صورتی که در انگشت فقط یک استخوان باشد، نمی‌توانیم انگشت خودمان را خم کنیم.
مثال ۲
از دکمه فشاری در مدل کاوشگری خود استفاده نکنید و دو تکه مقوا را محکم به هم ببندید. در این صورت امکان حرکت برای مقوای زرد وجود ندارد. ما هم با هدف آموزش چگونگی حرکت بازوی دست، در خلاصه حرکت بدن علوم پنجم به سراغ ساخت یک دست و بازوی مقوایی می‌رویم. با مشاهده ویدیوهای آموزشی علوم تجربی پنجم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات مهم امتحانی این مبحث آشنا شوید.
مفصل ها
استخوان‌ها با رشته‌هایی محکم به هم وصل می‌شوند. این رشته‌ها مفصل نام دارند. مفصل‌ها در جایی قرار می‌گیرند که دو استخوان به هم وصل می‌شوند. به وسیله‌ی مفصل امکان حرکت برای استخوان‌ها فراهم می‌شود. در داخل مفصل، بخشی به نام غضروف وجود دارد. غضروف از ساییده شدن مفاصل روی یکدیگر جلوگیری می‌کند.
ستون مهره ها
استخوان‌هایی به شکل مهره هستند که در وسط دارای سوراخ می‌باشند. این مهره‌ها روی هم قرار می‌گیرند و لوله‌ای به وجود می‌آورند که نخاع را در خود جای می‌دهد. مجموعه‌ی این استخوان‌های کاملا تخصصی، ستون مهره نام دارد. کار ستون مهره، حفاظت از نخاع است و از پشت گردن تا پایین کمر ادامه می‌یابد.
در ادامه‌ی تدریس حرکت بدن علوم پنجم، با یک هشدار «مراقب باش» دانش‌آموزان را به مراقبت از سلامت استخوان‌های بدن، دعوت می‌نماییم. در صورت آسیب رسیدن به استخوان باید با عکس برداری از میزان آسیب به استخوان آگاه شد. در صورت ایجاد شکستگی کم یا زیاد، استخوان شکسته توسط گچ برای مدتی بدون حرکت قرار می‌گیرد تا درست جوش بخورد.
روش های مراقبت از استخوان ها
برای مراقبت از استخوان‌ها باید به توصیه‌های زیر عمل نمایید:
- از انجام بازی‌های خطرناک بدون حضور مربی خودداری کنید.
- به مقدار کافی از لبنیات مصرف نمایید.
- بدن خود را در معرض نور آفتاب قرار دهید (با استفاده از ویتامین دی به سلامت استخوان خود کمک کنید).
- روی صندلی به طور مستقیم بنشینید تا ستون مهره‌ها آسیب نبیند. هنگام مطالعه روی میز خم نشوید و روی صندلی لم ندهید.
- کوله پشتی را طوری به پشت خود آویزان کنید، که به جای کمر، فشار ناشی از وزن کوله پشتی به شانه‌ها وارد شود.
با آموزش ویدیویی حرکت بدن علوم پنجم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید این مبحث را به شیوه‌ای جذاب بیاموزید.
چرا اسکلت لازم است؟
اسکلت بدن تنها در حرکت اعضای مختلف بدن مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. وظیفه‌ی مهم اسکلت در حفاظت از قسمت‌های نرم بدن مانند مغز و نخاع خلاصه می‌شود. مغز و نخاع بسیار آسیب‌پذیر هستند از این رو مغز در میان استخوان جمجمه قرار گرفته است. نخاع هم در لوله ستون مهره‌ها قرار دارد.
مغز و نخاع دارای میلیون‌ها سلول عصبی هستند. رشته‌های عصبی به همه جای بدن حرکت می‌کنند و دستورات مغز و نخاع را به بخش‌های مختلف بدن می‌رسانند. در صورت آسیب به جمجمه یا ستون مهره‌ها، مغز و نخاع دچار آسیب می‌شوند و تنظیم و هماهنگ کردن کارها در بدن با مشکلات اساسی روبه‌رو خواهد شد.
مشاهده‌ی آن‌چه در بدن می‌گذرد می‌تواند در یادگیری تاثیر بسیاری داشته باشد. با تماشای ویدیو آموزشی حرکت بدن علوم پنجم که در مدرسه مجازی آی نو ارائه شده است، از نزدیک اتفاقات مربوط به حرکت بدن را مشاهده می‌نمایید.
