مبحث زبان علم و آموزش تاریخ ۱
در درس پانزدهم: زبان علم و آموزش تاریخ ۱، ابتدا به این موضوع می‌پردازیم که خط، زبان، علم و آموزش از ستون‌های استوار تمدن هستند و می‌توانند نقش مهمی را در انتقال میراث تمدنی و فرهنگی به نسل‌های دیگر و ملت‌ها ایفا کنند. در درس زبان علم و آموزش تاریخ ۱ علاوه بر این که در رابطه با زبان صحبت می‌کنیم به ادبیات وآموزش نیز می‌پردازیم و علوم و مراکز آموزش عالی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
زبان
در اولین بخش از درس زبان علم و آموزش کتاب تاریخ (۱)، به موضوع زبان خواهیم پرداخت. در رابطه با زبان افرادی که قبل از آریایی‌ها در ایران زندگی می‌کردند، اطلاعات مکتوبی وجود ندارد. به طور کلی زبان ایلامی، به عنوان زبان رسمی و نوشتاری ایلامی‌ها بود.
پس از ورود آریایی‌ها نیز همچنان این زبان رواج داشت و حتی تا زمان هخامنشیان این زبان به عنوان زبان دوم نوشتاری مورد استفاده قرار می‌گرفت. اگر به لوح‌های گلی کشف شده در تخت جمشید دقت کنید، متوجه خواهید شد که اکثریت این لوح‌ها به زبان و خط ایلامی هستند.
زبان هندوایرانی
در ادامه‌ی درس زبان علم و آموزش تاریخ ۱ می‌خوانیم که پس از این که آریایی‌ها به تدریج در ایران مستقر شدند، گویش‌ها و زبان‌هایی که با یکدیگر تشابه داشتند، متداول شدند. زبان شناسان به این گروه از زبان‌ها «زبان‌های ایرانی» می‌گویند. در واقع این زبان‌ها، شاخه‌ای از گروه زبان‌های هندوایرانی هستند که هندی‌ها و ایرانی‌ها قبل از آن که از یکدیگر جدا و در هند یا ایران ساکن شوند، به آن زبان صحبت می‌نمودند. البته خود شاخه‌ی هندوایرانی در گروه شاخه‌ی زبان‌های هند و اروپایی جای می‌گیرد.
در ادامه‌ی درس زبان علم و آموزش تاریخ ۱ بیان شده است که در طول زمان، در زبان‌های ایرانی تغییراتی ایجاد شد. به طور کلی زبان شناسان تحولات در زبان‌های ایرانی را از ابتدا تا اکنون در سه دوره‌ی کهن، میانه و نو مورد بررسی قرار می‌دهند.
زبان دوره کهن
زبان‌های کهن از زمان‌های بسیار دور تا پایان سلسله‌ی هخامنشیان در ایران وجود داشته‌اند. جالب است که از میان این زبان‌ها تنها آثار مکتوب از فارسی باستان و اوستایی یافت شده است.
- فارسی باستان: به عنوان نیای زبان فارسی که امروز به آن صحبت می‌کنیم، شناخته می‌شود و در دوره‌ی هخامنشی نیز متداول بوده است. از مهم‌ترین مدارک باقی مانده از این زبان می‌توانیم به سنگ نوشته‌های دوره‌ی هخامنشی اشاره کنیم که به خط میخی به نگارش درآمده‌اند.
- فارسی اوستایی: مردمان برخی از نواحی شرقی در ایران به زبان فارسی اوستایی صحبت می‌کردند. در واقع کتاب اوستای زرتشتیان به این زبان به نگارش درآمده است.
با آموزش ویدیویی زبان علم و آموزش تاریخ ۱ مدرسه مجازی آی نو می‌توانید صفر تا صد این درس را به شیوه‌ای جذاب بیاموزید.
زبان دوره میانه
در ادامه‌ی درس زبان علم و آموزش تاریخ ۱ در رابطه با زبان دوره میانه صحبت خواهیم کرد. زبان‌های ایرانی در دوره‌ی میانه، به صورت حدودی از هنگام سقوط سلسله هخامنشیان تا زمان انحطاط و فروپاشی ساسانیان در مناطق مختلف ایران، متداول بودند.
- زبان پهلوی اشکانی که با نام زبان پارتی هم شناخته می‌شد، در مناطق شمال شرقی و شمال ایران رایج بود و در دربار اشکانیان به این زبان رسمی صحبت می‌شد.
- زبان پهلوی ساسانی یا زبان فارسی میانه را می‌توان دنباله‌ی زبان فارسی باستان به حساب آورد. این زبان در بخش جنوب غربی و جنوب رایج بود و به عنوان زبان رسمی دربار ساسانیان برشمرده می‌شد.
با آموزش زبان علم و آموزش تاریخ ۱ مدرسه مجازی آی نو می‌توانید این درس را به شیوه‌ای جذاب فرا بگیرید.
زبان دوره نو
در ادامه‌ی بررسی نکات زبان علم و آموزش تاریخ ۱، به مبحث زبان دوره نو می‌رسیم. این زبان‌ها در دوران اسلامی به مرور در نواحی مختلف ایران رواج پیدا کردند.
ادبیات
به طور کلی در ایران باستان، تمایل به نقل شفاهی تعالیم دینی و ادبی و داستان‌ها به نوشتن و کتابت ترجیح داده می‌شد. به همین دلیل معمولا کتابت متن‌های دینی و ادبی رایج نبود و فقط موارد مرتبط با سیاست و تا حدودی اقتصاد به نگارش در می‌آمد.
تاریخ نویسان یونانی به برخی از داستان‌های عاشقانه و حماسی آن دوران اشاره نموده‌اند که به صورت شفاهی نقل شده بودند. به همین ترتیب این گونه به نظر می‌رسد که در دوران هخامنشیان، داستان‌های متعددی به زبان فارسی روایت می‌شده است که مردم آن‌ها را به صورت شفاهی مطرح می‌کردند و از حفظ بودند. از مهم‌ترین داستان‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، «هزار افسان» است که «هزار و یک شب» از آن شکل گرفته است.
گوسان ها
از دوران اشکانیان هم تقریبا هیچ نوع نوشته‌ی ادبی به خط و زبان پارتی بر جای نمانده است اما این گونه به نظر می‌رسد که ادبیات شفاهی پر باری در آن زمان وجود داشته است. در دوره‌ی اشکانیان، نقل داستان‌های پهلوانی و ملی بسیار رواج یافته بود و موسیقی دانان و شاعران دوره گرد که به آن‌ها «گوسان‌ها» گفته می‌شد، با هیجان این داستان‌ها را که از حفظ بودند برای مردم می‌خواندند.
در حقیقت می‌توان این گونه بیان کرد که گوسان‌ها نقش بسیار موثری در انتقال داستان‌ها به نسل‌های بعدی داشتند. از طرفی این داستان‌ها بعد‌ها توسط فردوسی در راستای سرودن شاهنامه یا به منظور تدوین خدای نامه‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. علاوه بر آن سنت‌های قصه گویی و نقالی همواره پس از شاهنامه و خدای نامه‌ها تا دوره‌ی معاصر نیز ادامه یافتند.
برخی از زبان شناسان معتقدند که منظومه‌های داستانی «یادگار وزیران» و «درخت آسوریک» که در قرن پنجم میلادی به زبان پهلوی ساسانی به نگارش درآمده، در ابتدا به زبان پارتی نگاشته شده بوده است. از طرفی این احتمال می‌رود که بعضی از داستان‌های شاهنامه فردوسی مانند «بیژن و منیژه» اصل و ریشه‌ی اشکانی داشته باشند.
با مشاهده‌ی ویدیو آموزشی زبان علم و آموزش تاریخ ۱ مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات مهم امتحانی مطرح شده در این درس آشنا شوید.
آموزش
در ادامه‌ی تدریس زبان علم و آموزش تاریخ ۱ به مبحث آموزش می‌رسیم. در رابطه با وضعیت تعلیم و تربیت در دوران قبل از ساسانیان، اطلاعات دقیق و کاملی یافت نشده است. آن چه به صورت پراکنده در آثار نویسندگان یونانی هم عصر با دوره‌ی هخامنشیان بیان شده است، بیش‌تر بیانگر نحوه‌ی تعلیم و تربیت فرزندان درباریان و خانواده‌ی پادشاهان است. این در حالیست که از دوره‌ی ساسانیان به بعد، با توجه به این که آثار و منابع مکتوب بسیاری به جای مانده است، اطلاعات قابل ملاحظه‌ای درباره‌ی تعلیم و تربیت ارائه شده است.
در واقع ایرانیان باستان همواره به تعلیم و تربیت فرزندان دلیر، پرهیزگار، دانا، سخت کوش، بردبار و فرمانبر بسیار اهتمام می‌ورزیدند. در ضمن فرهنگ ایرانی همواره بر ارزشمندی خردورزی و دانایی تاکید داشته است. آموزش و پرورش در ایران باستان ابعاد مختلف اجتماعی، جسمانی، شغلی، دینی، جسمانی و حرفه‌ای را در بر می‌گرفته است.
البته در آن زمان این امکان برای فرزندان توده‌ی مردم که به کار کشاورزی، صنعت گری و پیشه وری مشغول بودند، فراهم نبود که در مدارس درس بخوانند. به همین ترتیب این افراد معمولا به شغل پدری خود مشغول می‌شدند.
کریستن سن در کتاب «ایران در زمان ساسانیان» نوشته است که «گروه بسیاری از بازرگانان شهر‌ها، دست کم نوشتن، خواندن و حساب کردن را می‌دانستند». بخشی از مواد درسی در مدارس شامل اصول دین زرتشتی، یادگیری آداب و رسوم دینی و میهنی و به صورت مختصر، نوشتن و خواندن بود.
از طرفی برای برخی از گروه‌ها، آموزش‌های ویژه‌ای در نظر گرفته می‌شد. به عنوان مثال برای شاهزادگان و فرزندان افرادی که منصبی سیاسی یا نظامی داشتند، آموزش دانش سیاسی، فنون رزمی و در برخی از موارد زبان‌های خارجی در نظر گرفته می‌شد. یا به عنوان مثال فرزندان موبدان، تعلیمات اوستایی و دینی را آموزش می‌دیدند و فرزندان دبیران نیز ادبیات، خط، زبان و حساب را می‌آموختند.
با مشاهده‌ی ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات مهم درس زبان علوم و آموزش تاریخ ۱ آشنا شوید.
علوم و مراکز آموزش عالی
در آخرین بخش از درس درس زبان علوم و آموزش تاریخ ۱، در رابطه با علوم و مراکز آموزش عالی صحبت خواهیم کرد. در این بخش از کتاب تاریخ دهم بیان شده است که دانشگاه جندی شاپور به عنوان یکی از برجسته‌ترین مراکز علمی در جهان باستان در عصر ساسانی بنا نهاده شد. در این دانشگاه، علوم مختلفی مانند فلسفه، پزشکی، نجوم و الهیات تدریس می‌شد. این دانشگاه تا قرون نخستین اسلامی همواره به فعالیت خود ادامه می‌داد.
آموزش جامع تاریخ دهم با آی نو
یکی از روش‌هایی که با استفاده از آن می‌توانید کتاب تاریخ دهم را به شیوه‌ای جذاب بیاموزید، مشاهده‌ی ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو است. شما دانش‌آموزان می‌توانید پس از تهیه اشتراک، ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو را مشاهده کنید.
فیلم‌های آموزشی مدرسه مجازی آی نو در هر مکان و زمانی قابل دسترسی هستند. فقط کافیست تلفن همراه هوشمند خود را به اینترنت متصل نمایید و از ویدیوهای باکیفیت مدرسه مجازی آی نو بهره‌مند شوید. به این ترتیب شما می‌توانید در 24 ساعت شبانه‌روز، نکات مهم کتاب تاریخ دهم را مطالعه و مرور کنید.
از مهم‌ترین مزایای ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو می‌توانیم به کیفیت بالا‌ی این ویدیوها و همراهی اساتید حرفه‌ای اشاره کنیم. از طرفی از آن جایی که هیچ محدودیتی در توقف و پخش مجدد این فیلم‌های آموزشی وجود ندارد، شما می‌توانید به هر تعداد باری که لازم می‌دانید، ویدیوهای آموزشی را مشاهده کنید و در حین تماشا، خلاصه زبان علم و آموزش تاریخ ۱ را نیز یادداشت نمایید.
