مهم ترین فواید شطرنج برای کودکان و تاثیرات جالب و شگفت انگیز آن

مهم ترین فواید شطرنج برای کودکان که باید بدانید!

فواید شطرنج برای کودکان با توجه به این که این بازی یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های فکری جهان است، تنها به یک سرگرمی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه این بازی تاثیرگذار یکی از قدرتمندترین ابزارها برای رشد ذهنی، تربیتی و اجتماعی کودکان به حساب می‌آید. زیرا که بازی شطرنج علاوه بر این که منجر به تقویت مهارت‌های شناختی در کودکان می‌شود، در رشد عاطفی و اخلاقی آنان نیز نقش بسزایی دارد. ما نیز در این مقاله به منظور آشنایی بیشتر خوانندگان عزیز به بیان مهم‌ترین مزایای بازی شطرنج برای کودکان و دانش آموزان پرداخته‌ایم. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

تاثیرات بازی شطرنج بر کودکان و دانش آموزان

همان طور که در ابتدا نیز ذکر کردیم، شطرنج یکی از بازی‌های فکری قدیمی جهان است که در طی سال‌های متمادی نه تنها از محبوبیت آن کاسته نشده، بلکه روز به روز بیشتر مورد توجه قرار گرفته و حتی پیشرفت تکنولوژی و ظهور بازی‌های هوشمند نیز نتوانسته است، علاقه همگان به بازی شطرنج را دستخوش تغییر نماید؛ زیرا این بازی علاوه بر این که یک سرگرمی جذاب است، به رشد مغزی و تقویت مهارت‌های شناختی نیز کمک فراوانی می‌کند و تاثیرات مثبتی بر آینده کودکان و دانش آموزان دارد. ما نیز در این مقاله به بیان تاثیرات بازی شطرنج بر کودکان و دانش آموزان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

تقویت مهارت های تفکر منطقی و استراتژیک

تقویت قدرت تفکر منطقی و انتقادی از جمله بهترین فواید شطرنج برای کودکان است که باعث می‌گردد در آینده نیز مسائل را با نگاهی چندجانبه سنجیده و حل نمایند. از آن جایی که بازی شطرنج به کودکان می‌آموزد قبل از انجام هر حرکتی فکر کنند و پیش از هر تصمیم‌گیری پیامدهای آن را بسنجند، به گرفتن تصمیمات منطقی و هدفمند در کودکان کمک شایانی می‌کند. از طرفی نیز در طول بازی شطرنج کودکان با چالش‌های زیادی مواجه می‌شوند که همین امر منجر به یادگیری مفاهیم استراتژی، برنامه‌ریزی و پیش‌بینی آینده به صورت ناخودآگاه می‌شود که آموزش چنین مهارت‌هایی به بالا رفتن کیفیت زندگی روزمره آن‌ها کمک می‌کند.

پرورش خلاقیت

از دیگر فواید بازی شطرنج برای کودکان و دانش آموزان تاثیر آن بر افزایش خلاقیت آن‌ها می‌باشد. برخلاف تصور عموم که شطرنج را یک بازی صرفا منطقی می‌دانند، باید بگوییم که بازی شطرنج که به ورزش مغز نیز معروف است، به مرور باعث پرورش خلاقیت ذهنی کودکان می‌شود. بر اساس تحقیقات انجام‌شده توسط رابرت فرگوسن در مدرسه شطرنج پنسیلوانیا، کودکانی که شطرنج بازی می‌کردند در آزمون تفکر انتقادی 13 درصد و در آزمون تفکر خلاق 35 درصد بیشتر از کودکانی که به شطرنج علاقه‌ای نداشتند، نمره کسب کرده‌اند.

بهبود عملکرد نیم کره راست و چپ مغز

همان طور که می‌دانید نیم‌کره‌های راست و چپ مغز هرکدام نقش‌های متفاوتی دارند که مکمل یکدیگر می‌باشند و به طور کلی انسان‌ها در عملکرد یک نیم‌کره قوی‌تر از دیگری هستند. یکی از فواید شطرنج برای کودکان و دانش آموزان تقویت هر دو نیم‌کره چپ و راست مغز می‌باشد؛ چرا که شطرنج باعث می‌گردد هم در امور منطقی و تحلیلی که وظیفه نیم‌کره چپ مغز بوده و هم در مسائل مربوط به خلاقیت و شهود که بر عهده نیم‌کره راست می‌باشد، مغز کودک بهتر رشد کرده و تقویت شود.

افزایش تمرکز و توجه

از آن جایی که برای موفقیت در شطرنج، کودک باید به صورت مداوم تمرکز خود را حفظ کند و حواس خود را به صورت مستمر بر روی صفحه بازی و حرکات حریف متمرکز نگه دارد، می‌توان گفت که یکی از فواید شطرنج برای کودکان تقویت تمرکز و دقت آن‌ها می‌باشد، زیرا که این تمرین پیوسته باعث بهبود توجه و تمرکز ذهنی کودکان در فعالیت‌های دیگر مانند مطالعه و یادگیری مطالب درسی و مهارت‌های دیگر می‌شود.

تاثیر یادگیری شطرنج بر حافظه کودکان

هرگز نمی‌توان از تاثیر یادگیری شطرنج بر حافظه کودکان چشم‌پوشی کرد؛ چرا که این بازی به طور طبیعی باعث به کارگیری حافظه کودکان می‌شود. با توجه به این که بازیکنان در طول بازی باید ترکیب‌های مختلف حرکات، قوانین و تجربیات بازی‌های گذشته را به خاطر بسپارند و مدام با چالش‌های حفظ کردن و پیش‌بینی حرکات حریف مواجه می‌شوند، هر دو حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت کودکان به مرور با انجام این ورزش فکری تقویت خواهد شد.

آموزش مسئولیت پذیری و تصمیم گیری به کودکان توسط شطرنج

با توجه به این که در بازی شطرنج هر حرکت، نتیجه‌ای اجتناب‌ناپذیر به دنبال دارد، کودکان به تدریج یاد می‌گیرند که مسئولیت انتخاب‌ها و تصمیم‌های خود را بر عهده بگیرند و این درس مهم را در زندگی بیاموزند که اشتباهات آن‌ها بخشی از فرایند یادگیری محسوب می‌شود. پس از جمله فواید شطرنج برای کودکان افزایش حس مسئولیت‌پذیری در آن‌ها و تجربه تصمیم‌گیری و انتخاب کردن از سنین پایین است که در آینده نیز همین تجربه موجب افزایش اعتماد به نفس و رشد شخصیتی کودک می‌شود. بنابراین بازی برای افزایش عزت نفس کودکان مفید است.

تقویت ارتباط والدین و کودکان

یکی از مهم‌ترین تاثیرات و فواید شطرنج برای کودکان که کمتر به آن توجه می‌شود، بهبود و تقویت رابطه کودک با والدین می‌باشد. والدین می‌توانند به بهانه بازی کردن با فرزندان خویش برای مدت طولانی به دور از گوشی، تلویزیون و استرس‌های روزمره زمان باکیفیتی را به بازی شطرنج با فرزند خود اختصاص دهند و با صرف این زمان مشترک به مستحکم شدن پیوندهای عاطفی با کودک خویش کمک کنند. علاوه بر این در طول بازی شطرنج صحبت‌ها، شوخی‌ها، تشویق‌ها و حتی سکوت‌های معنادار باعث تقویت ارتباط دوطرفه بین آن‌ها می‌گردد.

هم چنین والدین می‌توانند از این فرصت برای آموزش غیرمستقیم ارزش‌ها و مهارت‌های زندگی مانند صبر، پذیرش شکست، احترام به رقیب، تحلیل موقعیت‌ها و مدیریت احساسات به کودک خود استفاده کنند و در طول بازی نیز با توجه به واکنش‌های فرزند خویش سبک تفکر، رفتار و روحیات وی را بهتر بشناسند. در نهایت نیز باید توجه داشته باشیم که مجموع تمام این اعمال و خلق یک رابطه موثر و سازنده بین والد و فرزند به افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس کودکان کمک شایانی می‌کند.

تقویت و بهبود مهارت های حل مساله

یکی از دلایل ضرورت آموزش شطرنج برای کودکان و دانش آموزان بهبود مهارت‌های حل مساله در آنان است. با توجه به این که در هر لحظه از بازی شطرنج، کودک با موقعیت‌هایی مواجه می‌شود که نیاز به تحلیل، ارزیابی و انتخاب راه ‌حل دارند و او باید در مقابل این چالش‌ها بهترین انتخاب را داشته باشد، بنابراین به مرور می‌آموزد که چگونه به صورت سیستماتیک و خلاقانه مشکلات را حل و فصل نماید.

بهبود مهارت های اجتماعی و گسترش روابط دوستانه

از آن جایی که بازی شطرنج اغلب در موقعیت‌های گروهی انجام می‌شود و هم چنین برای انجام این بازی باید به صورت تعاملی و دونفره پیش رفت، کودک می‌تواند شبکه گسترده‌ای از دوستی‌ها را با همبازی‌های خود تشکیل دهد. علاوه بر این یکی دیگر از فواید شطرنج برای کودکان یادگیری مهارت‌ها و مفاهیم اجتماعی مانند احترام متقابل، رعایت نوبت، پذیرش شکست، افزایش پتانسیل پیروزی، رفتار منصفانه و … است که در طول بازی آن‌ها را می‌آموزند.

افزایش ضریب هوشی در کودکان

بر اساس تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه ترومن کودکانی که به طور منظم شطرنج بازی می‌کنند، در آزمون‌های هوش عملکرد بهتری دارند و هم چنین طبق پژوهشی که در ونزوئلا بر روی بیش از 4000 دانش آموز انجام شده، پس از 4 ماه افزایش چشمگیری در ضریب هوشی آن‌ها مشاهده شده است؛ چرا که شطرنج روی مولفه‎‌های حافظه کاری، تفکر انتزاعی و استدلال منطقی، حل مساله و تصمیم‌گیری، توجه و تمرکز بلندمدت، برنامه‌ریزی و تفکر آینده‌نگر تاثیر مثبتی دارد.

بنابراین می‌توان گفت که یکی از فواید شطرنج برای کودکان که در آینده و موفقیت تحصیلی آن‌ها نیز تاثیر بسزایی دارد، بهبود عملکرد شناختی و افزایش ضریب هوشی کودکان در بلندمدت است؛ البته این امر زمانی اتفاق می‌افتد که کودکان به صورت منظم و هدفمند بازی شطرنج را پیگیری نمایند.

تاثیر سازنده بر مهارت خواندن و نوشتن

مطابق تحقیقاتی که در استرالیا انجام شده است، کودکانی که شطرنج بازی کردن را در برنامه‌ریزی روزانه خود دارند، بهبود چشمگیری در درک مطلب داشته‌اند و همین طور پروژه‌های تحقیقاتی متعددی در آمریکا و هند نشان می‌دهد که بازی شطرنج نمرات زبان و مهارت‌های نوشتاری دانش آموزان را افزایش داده است.

بنابراین می‌توان گفت که شطرنج با افزایش تمرکز و توجه کودکان، تقویت حافظه فعال آن‌ها، بهبود درک ساختار و ترتیب با استفاده از دقت به ترتیب حرکات مهره‌ها و ساختار بازی و هم چنین تقویت تفکر تحلیلی کودک بر مهارت خواندن و نوشتن آن‌ها تاثیر بسزایی می‌گذارد و بهبود عملکرد خواندن و نوشتن نیز یکی دیگر از فواید شطرنج برای کودکان محسوب می‌شود.

پیشگیری از آلزایمر

از جمله فواید شطرنج درمانی در کودکان که در آینده آن‌ها نیز تاثیر مثبتی دارد، تقویت مغز و کاهش احتمال ابتلا به زوال عقل است. شطرنج از جمله بازی‌های فکری است که می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر موثر باشد، زیرا که این بازی به تحریک مغز و حفظ فعالیت ذهنی کمک می‌کند و با تقویت ارتباطات نورونی از تحلیل رفتن مغز جلوگیری می‌نماید.

از طرفی نیز با افزایش ذخیره شناختی باعث به چالش کشیدن مغز کودکان می‌شود و با ایجاد حس هدفمندی، رقابت سالم و تعامل اجتماعی منجر به کاهش استرس و افسردگی که از دلایل اصلی ابتلا به آلزایمر است، می‌گردد. شایان ذکر است که بر اساس مطالعه‌ای در مجله پزشکی نیوانگلند فعالیت‌های ذهنی مانند شطرنج، حل جدول و مطالعه احتمال بروز زوال عقل را تا 33 درصد کاهش می‌دهد.

افزایش مهارت های ریاضی و علمی

همان طور که پیش‌تر نیز بیان کردیم، شطرنج باعث فعال شدن هر دو نیم‌کره مغز می‌گردد. بنابراین با تقویت نیم‌کره چپ مغز که مرتبط با مهارت‌های ریاضی و منطقی است، می‌توان گفت که یکی دیگر از فواید شطرنج برای کودکان افزایش توانایی آن‌ها در مهارت‌های ریاضی و علمی است که منجر به موفقیت تحصیلی دانش آموزان نیز می‌گردد.

پیشرفت تحصیلی از فواید شطرنج برای کودکان

از دیگر فواید شطرنج برای کودکان و دانش آموزان تاثیر چشمگیری است که بر پیشرفت تحصیلی آن‌ها می‌گذارد. کودکانی که به طور منظم شطرنج بازی می‌کنند، به مرور برنامه‌ریزی، هدف‌گزینی و دوراندیشی را می‌آموزند و از طرفی نیز با تقویت مهارت‌های شناختی و افزایش توانایی‌های مغزی در دروسی مانند ریاضی، علوم، زبان، هنر و … بهتر عمل خواهند کرد. بنابراین مجموع این عوامل باعث می‌گردد که پیشرفت تحصیلی قابل توجهی داشته باشند و نتایج مطلوبی در مدرسه و هم چنین دانشگاه کسب نمایند.

کاهش استفاده از گوشی های هوشمند

با توجه به رشد گسترده تکنولوژی و علاقه وافر کودکان به استفاده از ابزارهای هوشمند که به طور کامل در مقاله مزایا و معایب تلفن همراه برای دانش آموزان به آن پرداخته‌ایم، در این روزگار هر چه بیشتر کودکان را به بازی‌های سنتی و فکری مانند شطرنج تشویق کنیم، در کاهش استفاده از صفحه نمایش توسط آن‌ها موثرتر خواهد بود؛ چرا که با وجود مزایای تلفن‌های همراه، انجام بازی‌های رومیزی و هم چنین شطرنج به عنوان یک ورزش فکری تاثیرات مثبت دوچندانی دارد. بنابراین می‌توان گفت که یکی دیگر از فواید شطرنج برای کودکان دوری از ابزارهای هوشمند است که در رشد مهارت‌های شناختی و اجتماعی آن‌ها تاثیر شایانی دارد.

توجه به هدفمندی و برنامه ریزی با شطرنج

از جمله عوامل اصلی موفقیت برای کودکان و نوجوانان هدفمندی و داشتن برنامه‌ریزی و نگاهی دقیق به آینده است. یکی از مهم‌ترین فواید شطرنج برای کودکان یاد دادن همین مهارت‌های اساسی به صورت ناخودآگاه به کودکان می‌باشد، زیرا که در بازی شطرنج از آغاز بازی هدف بازی‌کنندگان به دام انداختن مهره شاه است که باید با برنامه‌ریزی دقیق و دوراندیشی، تمام تلاش خود را برای رسیدن به این هدف به کار برند.

تقویت صبر و پایداری به وسیله شطرنج

از آن جایی که شطرنج از آن دسته بازی‌هایی است که نیاز به صبر و حوصله بسیار دارد، کودک به خوبی یاد می‌گیرد که در برابر این چالش‌ها تسلیم نشود و برای رسیدن به هدف خود، با پشتکار تلاش کند که این ویژگی در زندگی واقعی نیز بسیار ارزشمند است و یکی از مهارت‌هایی است که کودکان باید آن را تمرین کرده و بیاموزند. بنابراین باید گفت تقویت صبر و پایداری از جمله فواید شطرنج برای کودکان است.

با مدرسه مجازی آی نو به آسانی درس بخوانید

آی نو، یک مدرسه مجازی تراز اول، به روز و پیشرفته در کشور می‌باشد که توانسته به کمک کادر حرفه‌ای و مجرب خود، ویدیوهای آموزشی بسیار باکیفیتی تهیه نموده و به تمام دانش‌آموزان در سراسر کشور کمک کند تا به مطالب کتاب‌های درسی خود به راحتی و در منزل مسلط شوند. چرا که با کمک این ویدیوهای آموزشی، دانش آموزان ضمن یادگیری مطالب کتاب درسی بهترین روش یادگیری تمام دروس مرتبط با مقطع و رشته تحصیلی خود از پایه اول ابتدایی تا کنکور را آموزش می‌بینید و به این شکل می‌توانند بدون خستگی و احساس کسالت با معلم همراه شده و مطالب درسی را به بهترین شکل در منزل بیاموزند.

آموزش در ویدیوهای مدرسه مجازی آی نو، برای مقطع ابتدایی به کمک جدیدترین روش‌های آموزشی صورت گرفته و به طور مثال معلمان از روش آموزش عروسکی برای یادگیری مطالب فارسی و سایر دروس مقطع ابتدایی استفاده می‌نمایند. شما می‌توانید با تهیه اشتراک مدرسه مجازی آی نو با هزینه‌ی کاملاً مقرون به صرفه از امکانات آموزشی آن به راحتی استفاده کنید.

شایان ذکر است که سایر پکیج‌های آموزشی مدرسه مجازی آی نو عبارت است از:

• پکیج آمادگی برای آزمون ورودی مدارس تیزهوشان
• پکیج آمادگی برای کنکور سراسری
• پکیج آمادگی برای امتحانات نهایی

در نهایت باید بگوییم که شطرنج یکی از بهترین ابزارهای پرورشی برای رشد همه‌جانبه کودکان است. بنابراین فراموش نکنید که این بازی فکری ساده، در قالبی سرگرم‌کننده مهارت‌هایی را آموزش می‌دهد که تا پایان عمر همراه کودک شما خواهد بود. در نتیجه آموزش شطرنج به کودکان از سنین پایین، یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای آینده تحصیلی، شغلی و شخصیتی آن‌ها محسوب می‌شود. ما نیز در این مقاله برای افزایش آگاهی والدین و دانش آموزان عزیز به بیان تاثیرات مثبت و فواید شطرنج برای کودکان پرداختیم.

سوالات متداول

• چند نمونه از فواید شطرنج برای کودکان را نام ببرید.

  از جمله فواید شطرنج برای کودکان می‌توان به بهبود عملکرد هر دو نیم‌کره مغز، پرورش خلاقیت و ... اشاره کرد. برای اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• آیا بهبود ارتباط کودک و والد از جمله فواید شطرنج برای کودکان محسوب می‌شود؟

  بله، یکی از فواید شطرنج برای کودکان بهبود رابطه والدین و فرزندان است. برای اطلاعات بیشتر مقاله فوق را مطالعه کنید.

• از جمله فواید شطرنج برای کودکان که مهارت‌های زندگی را به آن‌ها می‌آموزد چیست؟

  از جمله فواید شطرنج برای کودکان آموزش مهارت‌های اساسی زندگی مانند هدفمندی، برنامه‌ریزی، دوراندیشی و ... می‌باشد. برای آگاهی با تمام این مهارت‌ها مقاله فوق را مطالعه نمایید.

• مدرسه مجازی آی نو از چه روشی برای آموزش به دانش آموزان پایه اول ابتدایی استفاده می‌کند؟

  آموزش در ویدیوهای مدرسه مجازی آی نو، برای مقطع ابتدایی به کمک جدیدترین روش‌های آموزشی صورت گرفته و معلمان از روش آموزش عروسکی برای یادگیری مطالب فارسی و سایر دروس مقطع ابتدایی استفاده می‌نمایند.

• پکیج‌های مدرسه مجازی آی نو را نام ببرید.

  مدرسه مجازی آی نو از پکیج‌های آمادگی برای آزمون ورودی مدارس تیزهوشان، پکیج آمادگی برای کنکور سراسری و پکیج آمادگی برای امتحانات نهایی برخوردار می‌باشد.