چکیده آهن ربا در زندگی علوم چهارم
درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم با تصویر جالبی از جذب زباله‌های آهنی از سایر زباله‌ها توسط یک آهن‌ربای قوی آغاز می‌شود. آهن‌ربا یکی از عوامل موثر در زندگی ما به شمار می‌آید. ما روی کره‌ی زمین که به عنوان یک آهن‌ربای بزرگ در نظر گرفته می‌شود، زندگی می‌کنیم. این نیروی عظیم آهن‌ربایی، زندگی ما را از جهات مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد. در خلاصه درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم با مهم‌ترین مطالب درباره‌ی خاصیت آهن‌ربایی آشنا خواهید شد. برخی از عنوان‌های این مطالب عبارتند از:
- اجسامی که جذب آهن‌ربا می‌شوند
- یکسان نبودن خاصیت آهن‌ربایی در همه جای آهن‌ربا
- تاثیر قطب‌های آهن‌ربا روی یکدیگر
- ساختن آهن‌ربا
- قطب‌های آهن‌ربا
- جابهجایی اجسام با آهن‌ربا
- استفاده از آهن‌ربا برای حفاظت از منابع طبیعی
درس هفتم: آهن ربا در زندگی علوم پایه چهارم
در درس هفتم علوم تجربی چهارم به بررسی خاصیت آهن‌ربایی در پاره‌ای از اجسام می‌پردازیم. در شروع تدریس آهن ربا در زندگی علوم چهارم، هنگامی که دانش‌آموزان از یک مرکز بازیافت زباله بازدید می‌کنند، متوجه می‌شوند که برخی از قوطی‌های فلزی جذب یک دستگاه بزرگ آهن‌ربا می‌شوند، اما گروه دیگری از این قوطی‌ها جذب نمی‌شوند. همین مطلب شروعی مناسب برای فراگیری درس هفتم علوم است.
اجسامی که جذب آهن ربا می شوند
در ادامه‌ی درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم برای یافتن پاسخ این سوال که «چرا همه‌ی قوطی‌های فلزی جذب آهن‌ربا نمی‌شوند؟» لازم است تا فعالیت زیر را انجام و نتیجه‌ی مشاهدات خود را به کلاس ارائه دهید:
فعالیت اول درس هفتم
برای انجام این فعالیت ارائه شده در درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم کافیست طبق مراحل زیر پیش بروید:
- ابتدا یک آهن‌ربای نعلی شکل، قاشق فلزی، قیچی، گیره‌ی کاغذ فلزی، پیچ و مهره، میخ آهنی، سیم مسی، ورق آلومینیومی، مداد تراش و سکه آماده کنید.
- آهن ربا را به وسایلی که روی میز چیده‌اید، نزدیک کنید.
- مشاهده‌های خود را در جدولی مانند جدول زیر ثبت نمایید.
| نام وسیله‌ی فلزی | جذب آهن‌ربا می‌شود | جذب آهن‌ربا نمی‌شود | ||
|---|---|---|---|---|
| میخ آهنی | ......................... | ......................... | ||
| سیم مسی | ......................... | ......................... | ||
| ......................... | ||||
| ......................... | ||||
| ......................... |
از مهم‌ترین نکات آهن ربا در زندگی علوم چهارم، نتیجه‌ای است که از فعالیت بالا می‌گیریم:
آهن‌ربا نمی‌تواند همه‌ی اجسام فلزی را جذب کند. این وسیله جاذب اجسامی است که در ساختمان خود فلز آهن دارند. در ادامه درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم برای تمرین می‌توانید آهن‌ربا را به وسایل مختلف منزل نزدیک کنید و تشخیص دهید در ساختمان کدام وسیله از آهن استفاده شده است. در نهایت نیز باید گزارش مشاهدات خود را با ذکر نام وسیله به کلاس ارائه دهید.
یکسان نبودن خاصیت آهن ربایی در همه جای آهن ربا
در ادامه درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم می‌خوانیم که هنگام استفاده از آهن‌ربا به نظر می‌رسد برخی از قسمت‌های آهن‌ربا نسبت به بخش‌های دیگر این وسیله، با شدت بیشتری عمل جذب را انجام می‌دهند. برای این‌که بدانید خاصیت آهن‌ربایی در همه‌ی قسمت‌های آهن‌ربا یکسان نیست کافیست فعالیت زیر را انجام دهید.
فعالیت دوم درس هفتم
برای انجام این فعالیت که در درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم ارائه شده لازم است تا طبق مراحل زیر پیش روید:
- ابتدا یک آهن‌ربای نعلی، یک آهن‌ربای تیغه‌ای، کمی براده‌ی آهن و مقداری گیره‌ی فلزی کاغذ تهیه کنید.
- براده‌های آهن را روی یک ورقه‌ی کاغذ روی میز بریزید.
- هر دو آهن‌ربا را به براده‌ها نزدیک کنید.
- همه‌ی قسمت‌های آهنرباها را به براده‌ها نزدیک کنید.
- می‌توانید هر آهن‌ربا را داخل براده‌ها غلت دهید تا ببینید براده‌ها به کدام قسمت‌های آهنرباها بیشتر چسبیده‌اند.
نتیجه‌ی این فعالیت بیان شده در درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم نشان می‌دهد که بخش وسط هر دو نوع آهن‌ربا خالی از براده‌ی آهن است. بیشتر براده‌ها به دو سر رنگی این آهنرباها جذب شده‌اند. این بخش‌ها را قطب‌های آهن‌ربا می‌نامیم.
تاثیر قطب های آهن ربا روی یکدیگر
با آموزش ویدیویی آهن ربا در زندگی علوم چهارم، این بخش از داستان آهن‌ربا را به خوبی فرا خواهید گرفت. فراگیری صحیح و دقیق مطالب در مورد آهن‌ربا در سال چهارم ابتدایی، زمینه‌ی یادگیری آسان فیزیک در دوره‌ی دبیرستان را فراهم می‌نماید.
قطب‌های آهن‌ربا، بخش‌هایی از آهن‌ربا هستند که خاصیت آهن‌ربایی بیشتری را از خود نشان می‌دهند. برای این‌که بدانیم این قطب‌ها روی یکدیگر چه تاثیری دارند، انجام فعالیت زیر در ادامه‌ی درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم طراحی شده است.
فعالیت سوم درس هفتم
وقتی قطب‌های آهن‌ربا را به یکدیگر نزدیک می‌کنیم، یکدیگر را جذب یا دفع می‌کنند. برای انجام این فعالیت، لازم است تا طبق مراحل زیر پیش بروید:
- ابتدا دو آهن‌ربای کوچک تیغه‌ای، دو ماشین اسباب‌بازی کوچک و مقداری نخ تهیه‌کنید.
- آهنرباها را با نخ به ماشین‌ها ببندید.
- در حالی که قطب آبی هر دو آهن‌ربا نزدیک هم قرار می‌گیرند، ماشین‌ها را روی سطح قرار دهید و رها کنید. چه اتفاقی می‌افتد؟
- اکنون یک قطب قرمز و یک قطب آبی آهنرباها را در نزدیک هم قرار دهید و ماشین‌ها را رها کنید. چه اتفاقی می‌افتد؟
- پیشبینی شما وقتی که هر دو قطب قرمز را روی ماشین‌ها در نزدیکی هم قرار دهید، چیست؟
اکنون با توجه به مشاهدات خود، لازم است تا به سوالات زیر پاسخ دهید:
- در کدام حالت، ماشین‌ها به هم برخورد می‌کنند؟
وقتی قطب‌های با رنگ‌های مخالف به هم نزدیک می‌شوند، ماشین‌ها به یکدیگر جذب خواهند شد و با هم برخورد می‌کنند.
- در کدام حالت یا حالت‌ها، ماشین‌ها از هم دور می‌شوند؟
وقتی قطب‌های یک رنگ به هم نزدیک می‌شوند، ماشین‌ها یکدیگر را دفع می‌کنند و از هم دور می‌شوند.
- از مشاهدات خود چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
قطب‌های همنام آهن‌ربا یکدیگر را دفع و قطب‌های ناهمنام یکدیگر را جذب می‌کنند.
در ادامه برای این که بدانیم «آیا آهنرباها قدرت جذب یکسانی دارند؟» با انجام فعالیت زیر ارائه شده در درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم، پاسخ را درمی‌یابیم:
فعالیت چهارم درس هفتم
برای انجام این فعالیت، کافیست مطابق مراحل زیر پیش بروید:
- ابتدا یک خط‌کش، گیره‌ی فلزی کاغذ و چهار عدد آهن‌ربای تیغه‌ای و نعلی، دایره‌ای و حلقه‌ای تهیه کنید.
- آهنرباها را شماره‌گذاری کنید.
- گیره‌ی فلزی را روی صفر خط‌کش قرار دهید.
- آهن‌ربا شماره‌ی 1 را روی خط‌کش قرار دهید و به آرامی به گیره نزدیک کنید.
- فاصله‌ای که جذب اتفاق می‌افتد را در جدولی مانند جدول زیر یادداشت کنید.
- همین کار را با سه آهن‌ربای دیگر انجام دهید و نتیجه را در جدول یادداشت نمایید.
- نتیجه‌ای که از این فعالیت می‌گیرید را به کلاس ارائه دهید.
| شماره‌ی آهن‌ربا | فاصله‌ای که گیره جذب آهن‌ربا می‌شود |
|---|---|
| 1 | |
| 2 | |
| 3 | |
| 4 |
هر چه فاصله‌ی جذب بیشتر باشد، آهن‌ربا قوی‌تر است.
ساختن آهن ربا
مشاهده شده است که در مالش برخی از اجسام آهنی مانند میخ با آهن‌ربا، خاصیت آهن‌ربایی در آن‌ها به وجود می‌آید. با انجام فعالیت زیر شما هم می‌توانید آهن‌ربا بسازید:
فعالیت پنجم درس هفتم
برای انجام این فعالیت، می‌توانید مطابق روش زیر پیش بروید:
- ابتدا یک میخ آهنی، گیره‌های فلزی کاغذ، آهن‌ربای تیغه‌ای و مقداری براده‌ی آهن تهیه کنید.
- میخ را روی میز بگذارید.
- یک قطب آهن‌ربا را از سر میخ تا انتهای آن بکشید.
- 50 بار، هر بار آهن‌ربا را در انتهای میخ بردارید و دوباره در همان جهت از سر میخ تا انتها بکشید.
- گیره‌های کاغذی را به میخ نزدیک کنید. چه مشاهده می‌کنید؟
- مشاهده‌ی خود را توضیح دهید.
قطب های آهن ربا چه نام دارند؟
همان‌طور که قبلا ذکر شد، قطب‌های آهن‌ربا بخش‌هایی از آهن‌ربا هستند که خاصیت آهن‌ربایی بیشتری را از خود نشان می‌دهند. با انجام فعالیت زیر که در درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم مطرح شده است، می‌توانید قطب‌های آهن‌ربا را نام‌گذاری کنید و از این پس با مشاهده هر آهن‌ربا، قطب‌های آن را تشخیص دهید.
فعالیت ششم درس هفتم
برای انجام این فعالیت کافیست طبق مراحل زیر اقدام کنید:
- ابتدا یک ظرف شیشه‌ای یا پلاستیکی بزرگ، مقداری آب، ماژیک ضد آب قرمز و آبی، یک تکه کاغذ، سوزن ته‌گرد و دانه‌های کروی یونولیت به قطر 2 میلی‌متر را آماده کنید.
- شمال و جنوب کلاس را معین نمایید و روی تکه‌ی کاغذ بنویسید. سپس این کاغذ را در محل آزمایش بچسبانید.
- دو دانه‌ی کروی یونولیت را به دو سر سوزن وصل کنید.
- ظرف شیشه‌ای یا پلاستیکی را از آب پر کنید (توجه داشته باشید هیچ گونه ظرف آهنی یا آهن‌ربا در اطراف ظرف شیشه‌ای نباشد).
- سوزن متصل به دانه‌های یونولیت را آرام روی سطح آب شناور کنید.
- وقتی سوزن از حرکت ایستاد جهت قرار گرفتن آن را روی صفحه‌ی کاغذ رسم کنید.
- چند بار سوزن را بچرخانید و دوباره پس از ثابت شدن، جهت آن را تعیین کنید.
- بررسی کنید که آیا جهت قبلی تکرار می‌شود؟
این آهن‌ربای کوچک تحت تاثیر میدان آهن‌ربایی زمین قرار می‌گیرد. قطبی که به سمت شمال قرار دارد، قطب شمال می‌نامند و آن را با N نشان می‌دهند. قطبی که به سمت جنوب قرار می‌گیرد را قطب جنوب یا S می‌نامند.
در ادامه لازم است تا قطب شمال آهن‌ربای کوچک خود را با ماژیک قرمز رنگ کنید و قطب جنوب آن را با ماژیک آبی به رنگ آبی در آورید.
جا به جایی اجسام با آهن ربا
جابهجایی اجسام یکی از کارهای آهن‌ربا است. در ادامه‌ی آموزش آهن ربا در زندگی علوم چهارم برای درک روش جابهجایی اجسام با آهن ربا لازم است تا فعالیت زیر را انجام دهید.
فعالیت هفتم درس هفتم
برای انجام این فعالیت ارائه شده در درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم ضروری است تا مطابق مراحل زیر پیش بروید:
- ابتدا یک باتری، مقداری سیم روکش‌دار، گیره‌های فلزی کاغذ، چسب نواری و میخ آهنی بزرگی را آماده کنید.
- 50 تا 100 دور از سیم را دور میخ آهنی بزرگ بپیچید.
- دو سر آزاد سیم را به باتری وصل کنید.
- میخ را به گیره‌های فلزی کاغذ نزدیک کنید.
- اتفاقی را که می‌افتد توضیح دهید.
- اکنون پیشبینی کنید در صورتی که تعداد دورهای سیم روی میخ آهنی بیشتر شود، تعداد گیره‌های جذب شده بیشتر می‌شود یا کم‌تر؟
- با افزایش دورهای سیم روی میخ آهنی به 150 تا 200 دور، پیشبینی خود را آزمایش کنید.
در این فعالیت شما توانستید گیره‌های فلزی کاغذ را با آهن‌ربای الکتریکی جا‌به‌جا کنید. این ساختمان در جرثقیل‌های بزرگ برای جابهجایی تیر‌آهن‌های ساختمان استفاده می‌شود.
استفاده از آهن ربا
در زندگی روزمره، در بسیاری از موارد از خاصیت آهن‌ربایی و آهن‌ربا استفاده می‌شود. در ادامه درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم به شرح برخی از این موارد می‌پردازیم:
- از آهن‌ربا می‌توان در جرثقیل‌های بزرگ برای جابهجایی اجسام سنگین آهنی، نظیر تیر‌آهن‌های ساختمانی استفاده کرد.
- از آهن‌ربا در جدا کردن زباله‌های آهنی استفاده می‌شود.
- بیشتر دستگاه‌های داخل منزل با آهن‌ربا کار می‌کنند یا در آن‌ها آهن‌ربا به کار رفته است. بسته شدن درب یخچال‌ها، کمد‌ها و کابینت‌ها در بیشتر مواقع با آهن‌ربا انجام می‌شود.
- یکی از موارد استفاده از آهن‌ربا در کارت‌های اعتباری بانکی است. نوار سیاه روی این کارت‌ها دارای خاصیت آهن‌ربایی است. روی این نوار اطلاعات کارت درج شده است. از این رو همواره توصیه می‌شود که این کارت‌ها را نزدیک آهن‌رباهای دیگر یا تلفن‌های همراه قرار ندهید. این کار باعث پاک شدن اطلاعات درج شده روی کارت می‌شود.
- در مسافرت‌های دریایی و هوایی برای تعیین مسیر درست حرکت از قطب‌نما استفاده می‌شود. قطب‌نما آهن‌ربایی است که در جهت محور آهن‌ربایی زمین قرار می‌گیرد و جهت شمال و جنوب، شرق و غرب را در هر جا که باشید، نشان می‌دهد.
- بیشتر پرندگان در مغز خود چیزی شبیه به آهن‌ربا دارند. این پرندگان به طور غریزی زمان و جهت مهاجرت‌های خود را با همین قطب‌نمای طبیعی تعیین می‌کنند.
استفاده از آهن ربا برای حفاظت از منابع طبیعی
درس آهن ربا در زندگی علوم چهارم کتاب علوم در ادامه، راهحلی را ارائه می‌دهد که توسط آن می‌توانیم از آهنرباها حفاظت کنیم.
همان‌طور که می‌دانید، یکی از کارهای آهن‌ربا، جدا کردن قوطی‌های آهنی از زباله‌ها است. بهترین کار برای حفاظت از منابع طبیعی و حفاظت از آهنرباها، کاهش زباله‌ها می‌باشد. بنابراین بهتر است پس از استفاده از قوطی‌های پلاستیکی، کاغذی و فلزی آب‌میوه، آن‌ها را در ظروف زباله‌ی مخصوص جمع‌آوری کرد.
این ظروف که معمولا از فلز آلومینیوم، پلاستیک و مقوا تهیه می‌شوند با آهن‌ربا از سایر زباله‌ها، جدا نمی‌شوند. با انجام این کار، حجم زباله‌ها کاهش می‌یابد و علاوه بر حفظ منابع طبیعی برای آیندگان سبب حفاظت از آهن‌رباهایی می‌شویم که در مراکز تفکیک زباله‌ها استفاده می‌شوند.
بررسی علوم چهارم با آی نو
زندگی تحصیلی دانش‌آموزان از زمانی دچار دگرگونی شد که ویدیوهای آموزشی به عرصه‌ی آموزش راه یافتند. یکی از با کیفیت‌ترین نوع این ویدیوهای آموزشی توسط مدرسه مجازی آی نو در دسترس دانش‌آموزان گرامی قرار گرفته است.
تماشای ویدیوهای تمامی مباحث ابتدایی، متوسطه اول و دوم، نکته و تست کنکورهای ریاضی، تجربی، انسانی، هنر، زبان و آزمون تیزهوشان از طریق خرید اشتراک مجزا از مدرسه آی نو به آسانی امکان‌پذیر خواهد بود. با این ویدیوهای جامع در هر زمان و هر مکانی قادر هستید همراه با اساتید حرفه‌ای کشور، درس بخوانید. با تماشای ویدیو آموزشی آهن ربا در زندگی علوم چهارم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات طلایی این درس به طور کامل آشنا شوید.
