درس دوازدهم: جنگل برای کیست علوم ششم
در درس دوازدهم: جنگل برای کیست علوم ششم به بررسی اهمیت جنگل در جهت تامین و دوام زنجیره‌ی غذایی ساکنین کره‌ی زمین پرداخته می‌شود. در این شبکه‌ی گسترده از زنجیره‌های غذایی، گیاهان سبز به عنوان تولید کننده و جانداران دیگر، مصرف کننده می‌باشند.
هر جاندار به طریقی برای زنده ماندن نیاز به کسب انرژی دارد. از این رو تدریس جنگل برای کیست علوم ششم با طرح سه سوال زیر در رابطه با «خوردن» و «خورده شدن» آغاز می‌شود:
- در زنجیره‌ی غذایی گیاه، خرگوش و روباه، رابطه‌ی غذایی چگونه است؟
- در این رابطه، زندگی روباه چگونه به درخت وابسته است؟
- در زنجیره‌ی غذایی گیاه، خرگوش، مار و گنجشک آیا ارتباطی (جانداران مشترک) وجود دارد؟
شبکه غذایی
در ادامه‌ی درس جنگل برای کیست علوم ششم بیان شده است که برای بررسی ارتباط غذایی مابین جانداران در هر محیط می‌توان شبکه‌ی غذایی رسم نمود. این شبکه‌ها با توجه به زنجیره‌های غذایی رسم می‌شوند. گیاهان سبز وظیفه‌ی تولید غذا را به عهده دارند.
گیاهان توسط بسیاری از جانداران مصرف می‌شوند. در ادامه، ارتباط‌های غذایی اساس هر شبکه را تشکیل میدهند. منظور از ارتباط، جانداری است که به عنوان غذای چند جاندار محسوب می‌شود. به این ترتیب لازم است تا چند شبکه‌ی غذایی را ترسیم نمایید و بگویید که اگر هر یک از جانداران شبکه از بین بروند، کدام جاندار یا گروهی از جانداران به کلی نابود می‌شوند؟
چیزی هدر نمی رود
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که پیکر بی‌جان گیاهان و جانوران چه می‌شود؟ اگر قرار بر این باشد که این جانداران مرده روی خاک باقی بمانند، اکنون کره‌ی زمین جای زندگی نبود!
این روزها واژه‌ای به نام کود گیاهی به کار برده می‌شود. کود گیاهی نوعی خاک است که توسط گروهی از جانداران ( قارچ‌ها) ساخته می‌شود. قارچ‌ها با تجزیه‌ی بقایای گیاهان، خاکی تولید می‌کنند که به خاک یا کود گیاهی معروف است. اما قارچ‌ها چگونه قادر هستند خاک بسازند؟ در ادامه‌ی آموزش جنگل برای کیست علوم ششم با انجام یک کاوشگری، پرده از راز قارچ‌ها برمی‌داریم.
کاوشگری درس دوازدهم
با انجام این کاوشگری ارائه شده در درس جنگل برای کیست علوم ششم لازم است تا بررسی کنید قارچ انرژی خود را از چه چیزی به دست می‌آورد؟ نتیجه‌ی کار قارچ چیست؟
برای انجام این کاوشگری می‌توانید طبق مراحل زیر پیش بروید:
- با کمک یک چوب بستنی، مقداری کپک را از روی میوه‌ی کپک زده بردارید و به تکه‌ای نان منتقل نمایید.
- نان به همراه کپک را به ظرف شیشه‌ای درب‌داری منتقل کنید.
- چند قطره آب به نان بپاشید و درب ظرف را ببندید.
- آزمایش را به جای نان با ورق آلومینیومی و خوراکی دیگری مانند نخود، تکرار نمایید.
- ظرف‌های حامل نمونه‌ها را به مدت یک هفته در محلی تاریک و گرم نگه دارید.
- پس از یک هفته با ذره‌بین به محتویات ظرف‌ها نگاه کنید.
در نهایت نیز مشاهدات خود را در جدول زیر ثبت نمایید:
| نمونه | نتیجه |
|---|---|
| نان | |
| نخود | |
| ورق آلومینیومی |
اکنون لازم است تا به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
- آیا کپک در همه‌ی نمونه‌ها رشد کرده است؟
- در کدام نمونه کپک بیشتری رشد کرده است؟
- کپک انرژی لازم برای رشد خود را از کجا به دست آورده است؟
با تماشای ویدیوهای آموزشی علوم تجربی ششم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید با نکات مهم امتحانی این مبحث آشنا شوید.
نتیجه گیری کاوشگری
قارچ‌ها گروهی از جانداران هستند که انرژی مورد نیاز خود برای زنده ماندن و رشد کردن را از تجزیه‌ی بقایای موجودات زنده تامین می‌کنند. قارچ‌ها با این کار، بقایای این موجودات را به صورت مواد غذایی مفید به طبیعت باز می‌گردانند. یکی از مهم‌ترین نکات جنگل برای کیست علوم ششم این است که بدانید کار قارچ‌ها، کمک به تشکیل، بهبود و تقویت خاک است. به راستی اگر قارچ‌ها وجود نداشتند، وضعیت حیات در کره‌ی زمین به چه شکلی ادامه می‌یافت؟
با تماشای ویدیو آموزشی جنگل برای کیست علوم ششم مدرسه مجازی آی نو می‌توانید نکات مهم امتحانی این بخش آشنا شوید.
با هم زندگی می کنند
در شبکه‌ی غذایی، جانداران به روش‌های مختلف به زندگی خود ادامه میدهند. در ادامه‌ی درس جنگل برای کیست علوم ششم از چند راز دیگر در این شبکه‌ی غذایی گسترده، پرده برمی‌داریم. در هر مورد پس از آشنایی با روش تغذیه‌ی این جانداران لازم است تا تعیین نمایید کدام جاندار سود می‌برد و کدام جاندار زیان می‌بیند.
دوستی مورچه و شته
یکی از شگفت‌انگیزترین رفتار مورچه، گله‌داری است. مورچه‌ها شبیه به چوپانان که گوسفندان خود را برای چرا به مرغزار می‌برند، شته‌های خود را برای مکیدن شهد گل‌ها به بیرون از لانه هدایت می‌کنند.
پس از بازگشت، شته‌ها ماده‌ی شیرینی را از خود دفع و مورچه‌ها از این ماده‌ی شیرین به عنوان غذا استفاده می‌کنند. این همزیستی مسالمت آمیز برای شته هم ایده‌آل خواهد بود زیرا شته موجودی آسیب پذیر است و ترجیح می‌دهد در لانه‌ی امن مورچه زندگی کند.
غذای مجانی
عده‌ای از جانداران در شبکه‌ی غذایی از باقی مانده‌ی غذای شکارچیان تغذیه می‌کنند. کرکس‌ها به دنبال جانوران درنده می‌روند. این جانوران منتظر می‌مانند تا شکارچی لاشه‌ی شکار خود را رها کند و آن‌گاه به سراغ پس‌مانده‌های شکار می‌روند و خود را به خوردن یک غذای مجانی دعوت می‌کنند.
به دست آوردن غذا با ایجاد مزاحمت
ایجاد مزاحمت برای میزبان نیز یکی دیگر از راه‌های رفع گرسنگی در شبکه‌ی غذایی طبیعت است. مگس‌هایی هستند که روی بدن اسب‌ها می‌نشینند و با مکیدن خون اسب‌های بیچاره تغذیه می‌کنند.
به دست آوردن غذا با کار کردن
درس جنگل برای کیست علوم ششم ابتدایی را با بیان یک نکته‌ی بسیار جذاب ادامه می‌دهیم. در کناره‌ی رود نیل، کروکودیل‌هایی را می‌بینیم که با دهان باز استراحت می‌کنند. در دهان آن‌ها پرندگان کوچکی مشغول تمیز کردن دندان‌های کروکودیل‌ها هستند. این پرندگان زندگی شرافتمندانه‌ای را در شبکه‌ی غذایی انتخاب کرده‌اند!
طبیعت را حفظ کنیم
این روزها شاهد از بین رفتن طبیعت توسط انسان هستیم. بسیاری از زیستگاه‌های طبیعی در اطراف محل زندگی ما بوده‌اند که اکنون دیگر وجود ندارند. در این بخش لازم است تا درباره‌ی این زیستگاه‌ها در اطراف محل زندگی خود تحقیق و گزارشی تهیه نمایید.
وقتی اوضاع تغییر می کند
در ادامه‌ی ارائه‌ی خلاصه جنگل برای کیست علوم ششم به این نکته اشاره می‌شود که با تغییر وضعیت زیستگاه جانداران، بسیاری از آن‌ها نمی‌توانند با محیط زیست جدید سازگار شوند.
این گونه‌های جانوری و گیاهی به تدریج یا کم می‌شوند یا کاملا از بین می‌روند. به عنوان مثال کمتر از یک قرن پیش در بخش‌هایی از ایران، شیر ایرانی زندگی می‌کرد اما به دلیل شکار بی‌رویه و از بین رفتن زیستگاه، در حال حاضر این گونه کاملا از بین رفته است.
چه درختی می کارید؟
یکی از نکات مهم درس جنگل برای کیست علوم ششم اشاره به اهمیت درختکاری در ایران است. از آن‌جا که درختکاری رسمی پسندیده است، در ایران در سال یک روز را به درختکاری اختصاص داده‌اند.
در هنگام درختکاری باید به این نکته توجه داشت که هر منطقه‌ای به طور طبیعی جایگاه درختان خاصی است. بنابراین باید دو نکته‌ی زیر را مد نظر داشته باشیم:
- نوع درختی که قرار است بکاریم.
- منطقه‌ای که درخت قرار است در آن رشد کند.
به عنوان مثال درخت کاج، موادی را از ریشه‌ی خود در خاک ترشح می‌سازد که مانع از رشد بسیاری از انواع گیاهان دیگر می‌شود. هنگام کاشت درختان دیگری در کنار درخت کاج در باغچه باید این موضوع مهم را در نظر داشته باشید. آیا می‌توانید بگویید چرا در جنگل‌های کاج تنوع گیاهی وجود ندارد؟
آموزش علوم ششم با ویدیوهای آی نو
با استفاده از آموزش ویدیویی جنگل برای کیست علوم ششم مدرسه مجازی آی نو، تجربه‌ای شیرین در یادگیری آسان خواهید داشت. لازم به ذکر است مدرسه مجازی آی نو علاوه بر ارائه‌ی ویدیوی آموزشی این درس، اقدام به ارائه‌ی ویدیوهای آموزش دروس پایه‌های پنجم تا دوازدهم نموده است. به این ترتیب شما می‌توانید در هر ساعتی از شبانه‌روز به ویدیوهای آموزشی مدرسه مجازی آی نو دسترسی داشته باشید.
