اهمیت برنامه ریزی درسی پایه اول
همه والدین کلاس اولی‌ها دوست دارند که کودکانی تلاشگر، منظم و علاقمند به یادگیری داشته باشند. اما نکته‌ای که فراموش میشود به اهمیت برنامه ریزی درسی پایه اول برمیگردد. به طور مثال دانش‌آموزان برای اینکه آمادگی برای امتحانات درس های پایه اول پیدا کنند، دچار چالش هستند و نیاز به یک برنامه مطالعات درسی و هفتگی پایه اول دارند تا بتوانند با اشتیاق به مسیر خود ادامه دهند.
احتمالا خوانده‌اید که کودکان می‌بینند، کودکان یاد می‌گیرند! این مصداقی شفاف از این مسئله هست که میزان تاثیرپذیری فرزندان تا چه حد بالا می‌باشد. مناسب‌ترین بازه زمانی برای یاد گرفتن اهمیت برنامه ریزی درسی، سنین پایین است. در حقیقت بچه‌ها مانند یک خمیر در دست والدین هستند که در این دوران، شکل می‌گیرند.
برنامه ریزی درسی پایه اول، حکم مهم‌ترین گام در مسیر یادگیری را دارد. معمول به نظر می‌رسد که دانش‌آموز به سادگی پای کتاب درسی ننشیند و صبر و حوصله‌ی کمتری داشته باشد.” نظم و برنامه ریزی” دو کلید طلایی موفقیت در هر زمینهای مخصوصا آموزش به‌شمار می‌روند.
کودکان به‌مانند زمینهای بکری محسوب میشوند که هر بذری درونشان کاشته شود، در سال‌های آتی تبدیل به درختی تنومند خواهد شد. اما والدین چطور با چالش های کلاس اولی ها برخورد میکنند؟ آیا به داشتن برنامه ریزی درسی پایه اول اهمیتی می‌دهند؟ آیا با نحوه برنامه ریزی درسی پایه اول آشنایی دارند؟ آیا با بهترین روش مطالعه دروس اول ابتدایی آشنا هستند؟
در این مقاله از مدرسه مجازی آی نو قرار بر این است که به بررسی برنامه ریزی درسی پایه اول ابتدایی، چالش‌ها و نکات مهم در نحوه برنامه ریزی بپردازیم.
نکات مهم برای برنامه ریزی کلاس اول دبستان
برای ایجاد بهترین برنامه مطالعات درسی و هفتگی پایه اول نیاز است که با کاربردی‌ترین نکات (مانند معیارهای کمالگرایانه، مهارت انعطاف پذیری، انواع سبک‌های یادگیری، بهترین روش مطالعه، انتخاب منابع، تشویق‌هایی که باید صورت بگیرد و مدت زمان ارزیابی) آشنا شویم که در ادامه، هر کدام را به اختصار توضیح خواهیم داد.
معیارهای کمال گرایانه را کنار بگذارید
از نکات مهم برای برنامه ریزی کلاس اول دبستان این است که اگر طالب موفقیت هستیم باید معیارهای کمالگرایانه را کنار بگذاریم. در قدم اول لازم است تا به کودک هفت ساله خود نگاه کنید و از خود بپرسید که “او چه ویژگی‌هایی دارد؟” در پاسخ احتمالا مواردی مانند روحیه لطیف، مهارت کم، بازیگوشی و.. را عنوان خواهید کرد.
این نکته را فراموش نکنید که در پایه اول دبستان نباید فضای پرفشاری را حاکم نمایید و توقع داشته باشید که فرزند شما، کارهای خود را مانند یک ربات، سریع و مرتب انجام بدهد. معیارهای شما در برنامه ریزی درسی پایه اول بر اساس نوع شخصیت، سبک یادگیری و میزان توانایی شناخته خواهد شد.
روحیه انعطاف پذیر داشته باشید
در برنامه ریزی تحصیلی ویژه پایه اول به دلیل ایجاد شرایط جدید برای کودک و هضم یک سری از بایدها و نبایدها، نیاز است که روحیه انعطاف‌پذیری داشته باشیم. یکی از چالش‌های کلاس اولی‌ها، مهارت ارتباطی است. در این راستا لازم است تا کودک را در موقعیت زیر تصور کنید:
فرزند شما صبح به سختی از خواب بیدار شده، در مدرسه به خوبی نتوانسته با همکلاسی‌هایش ارتباط بگیرید و از این بابت احساس ناکافی بودن میکند. وقتی به خانه برمیگردد هم باید مشغول انجام تکالیف شود. قطعا این کودک با چنین حالت روحی نمی‌تواند مثل همیشه برنامه مطالعات درسی و هفتگی پایه اول دبستان را به خوبی انجام دهد. بنابراین همانطور که در پاراگراف بالا بیان شد، لازم است با انعطاف پذیری بیشتری در طرح برنامه ریزی درسی پایه اول پیش بروید.
سبک یادگیری کودکان را بشناسید
از مهم‌ترین عوامل اهمیت برنامه ریزی درسی، شناخت سبک‌های یادگیری است. ما دارای 5 حس هستیم که با کمک گرفتن از آنها، یاد می‌گیریم و محیط اطراف خود را درک و تجزیه و تحلیل می‌کنیم. هر کدام از ما با توجه به عوامل مختلفی از جمله سن، جنسیت، قومیت، منطقه زندگی و بسیاری از عوامل دیگر، یکی از این حس‌ها را بر حس‌های دیگر خود ارجح می‌شماریم و به کمک آن حس، یادگیری بهتری داریم.
از 5 حس ما، حس بویایی و چشایی به دلیل کاربرد کمتر، کنار می‌روند زیرا این حواس ممکن است گاهی برای سلامت بچه‌ها نیز مضر باشند. می‌توانیم اینطور بگوییم که هر چیزی قابلیت چشیدن ندارد و هر چیزی هم با بوییدن قابل شناسایی و درک نیست.
عمدتا سه حس بینایی (دانش‌آموزان تصویری)، شنوایی (دانش‌آموزان کلامی) و لامسه (دانش‌آموزان دست‌ورز) در آموزش بیشتر به کار گرفته میشوند. نوع دیگری در سبک‌های یادگیری بر اساس یادگیری شناختی می‌باشد که به دو دسته تکانشی و تاملی نیز تقسیم میگردد. این دسته بندی بر اساس سرعت ادراک یادگیرندگان و پاسخ‌دهی آنها است.
شما با درک این سبک از یادگیری متوجه می‌شوید که برنامه ریزی درسی پایه اول را برای کودک خود چطور طراحی کنید.یادگیرندگان سبک تکانشی به سوال‌هایی که از آنها پرسیده میشود به سرعت پاسخ می‌دهند. برای آنها صحیح یا غلط بودن پاسخ مهم نیست بلکه فقط سرعت پاسخ دادن مهم است. این افراد دقیقا همان دانش‌آموزانی هستند که با اولین پرسش به سرعت از جای خود برمی‌خیزند و هر آنچه به ذهنشان می‌رسد را مطرح میکنند.
اما یادگیرندگان تاملی کاملا برعکس هستند. این افراد برای دادن پاسخ، مکث و تامل میکنند و سعی می‌نمایند قبل از دادن پاسخ کمی فکر کنند. برای آنها ارائه پاسخ صحیح، مهم است نه افزایش سرعت ایجاد شده.
به طور جامع نمی‌توان بچه ها را در یکی از این طبقه‌ها به طور خاص دسته‌بندی کرد، بلکه باید بدانیم که خیلی اوقات مخلوطی از این سبک‌ها در یادگیری فرزندمان مفید است و بچه‌ها ممکن است در چند مورد از این‌ها، قوی باشند. پیدا کردن سبک‌های یادگیری فرزندتان باعث میشود تا خیلی اوقات زمان خود را صرف توضیحات اضافه نکنید و برنامه ریزی درسی پایه اول را بهتر بشناسید.
در انتخاب بهترین ابزارهای کمک آموزشی دقت کنید
کودکان در ورود به پایه اول ابتدایی از میزان توانایی متفاوتی برخوردار هستند. نقات قوت و ضعف منحصربه‌فردی دارند. گاهی در یک درس قوی عمل میکنند، در درس دیگری اما کلافه میشوند! شما به عنوان یک والد چه واکنشی نشان خواهید داد؟ آیا اطلاعات کافی و قوی دارید که بتوانید به کودکتان کمک کنید؟ هزینه معلم خصوصی چطور؟ به نظر شما آیا معلم خصوصی هم از تکرار مباحث خسته نمیشود و کودک استرس نمیگیرد؟
بهترین پیشنهاد انتخاب بهترین ویدیوهای آموزشی پایه اول ابتدایی است. که با معلم های خبره، به صبورانه ترین شکل برای کودک بارها توضیح داده شود.
از تشویق و پاداش دادن به کودکان غافل نشوید
در بودجه بندی امتحانات اول ابتدایی اگر کودک شما عملکرد نسبتا خوبی داشت و در فرآیند اجرای برنامه ریزی درسی اول تلاش کرد، در این صورت لازم است با ذکر دلیل تشویق، او را به انجام یک کار لذت بخش دعوت کنید.
عملکرد کودک را ارزیابی کنید
بدون ارزیابی کردن، نمی‌توانید از کیفیت کارهایی که تا این لحظه انجام داده‌اید مطلع بشوید. با بررسی نتایج برنامه ریزی درسی پایه اول در آخر هر هفته یا ماه، میزان رشد کودک را بسنجید. چک کردن نتایج پرسش‌ها و امتحان‌های کلاسی باعث میشوند ارزیابی باکیفیتی صورت بگیرد.
روش برنامه ریزی برای درس های کلاس اول دبستان
این موضوع روشن است که برای حل چالش‌های کلاسی و نحوه برنامه ریزی برای کلاس اول به یک برنامه‌ریزی اصولی نیازمند هستیم که در آمادگی برای امتحانات درس های پایه اول کارآمد باشد. در ادامه به این نکات مهم میپردازیم.
به مفهوم زمان توجه کنید
از نکات مهم برای برنامه ریزی کلاس اول دبستان در مرحله اول مفهوم زمان است. یک ساعت مچی به دلخواه فرزند تهیه کنید سپس در راستای افزایش آگاهی کودک در خصوص زمان اقدام کنید. سعی کنید در ذهنیت کودکان تصویری از اولویت‌بندی بسازید.
برای اینکه در ذهن کودک اولویت بندی صورت بگیرد در یک برگه، مایندمپ یا نقشه راه با نقاشی های مختلف طراحی کنید. و جلوی چشمتان بگذارید. مثلا روی در کمد بچسبانید و در انجام مرحله به مرحله آن به کودک، توضیحات لازم را بدهید.
حذف حواس پرتی های کودک در زمان انجام وظایف
در واقع، اولویت اصلی برنامه مطالعات درسی و هفتگی پایه اول، افزایش تمرکز و توجه است. برای انجام تکالیف کودکان، باید یک محیط مناسب را برای مطالعه تهیه کنید. منظور از محیطی مناسب، مکانی عاری از عوامل حواس‌پرتی اعم از تلویزیون، تبلت و سر و صدای خانوادگی می‌باشد.
فهرستی جامع تهیه کنید
در روش برنامه ریزی برای درس های کلاس اول لازم است تا فهرستی جامع از تمام کارهایی که کودک باید انجام دهد، تهیه کنید. ابتدا باید همه کارهایی که برای یک روز در نظر گرفته شده است را روی یک برگه بنویسید. این کارها شامل مطالعه، تمرین، مرور، آزمون، استراحت، خواب و بقیه موارد میشود. باید زمان حدودی هر یک از کارها، در این لیست مشخص گردد و روی کاغذ نوشته شود.
اولویت بندی کارها را خلاقانه انجام دهید
در نحوه برنامه ریزی دری پایه اول باید به اولویت‌بندی اهمیت دهید. بر این اساس، کارهایی که باید انجام شود،زمان‌بندی می‌گردند. می‌توانید آنها را با هایلایترهای رنگی بر اساس میزان اهمیت، رنگ‌‌آمیزی کنید. به طور مثال می‌توانید برای تمرین و یادگیری درس ریاضی، ساعاتی از روز که بیشترین انرژی و انگیزه وجود دارد را تعیین کنید و با رنگ قرمز آن را مشخص نمایید.
این که کدام درس‌ها و فعالیت‌ها در برنامه ریزی درسی پایه اول اولویت قرار می‌گیرند، بستگی مستقیم به شرایط فردی و تحصیلی دانش‌آموز خواهد داشت. در نهایت لازم است تا برگه را به چهار قسمت تقسیم کنید. در یک قسمت کارهای مهم و فوری، در قسمت بعد کارهای مهم و غیرفوری، در بخش بعدی غیرمهم و فوری و در نهایت غیرفوری و غیر مهم را بنویسید. حالا می‌توانید کارها را به راحتی دسته‌بندی کنید. به جدول نمونه زیر توجه نمایید:
| مهم و فوری | غیرفوری و مهم |
|---|---|
| مهم و غیرفوری | غیرمهم و فوری |
جدول برنامه ریزی هفتگی و روزانه داشته باشید
برنامه ریزی درسی پایه اول ابتدایی را به دو شکل، هفتگی و روزانه بنویسید. ابتدا اهداف هفتگی را مشخص کنید و سپس برنامه‌ریزی روزانه برای هردرس را مشخص بنمایید. این شیوه‌ی برنامه‌ریزی کمک میکند تا چشم‌انداز بهتر و روشن‌تری در برنامه ریزی درسی پایه اول داشته باشید.
وقتی که از کارهای روزهای آینده هم باخبرید، خیلی بهتر می‌توانید روند تحصیلی فرزندتان را بسنجید و از میزان عقب ماندگی یا سرعت مناسب مطالعه‌ی او آگاه شوید. شاید تنظیم دو جدول هفتگی و روزانه، زمان بیشتری از شما بگیرد، اما ارزشش را دارد.
ریسه ای از ساعات انجام کار ایجاد کنید
در برنامه ریزی درسی پایه اول یک ریسه ایجاد کنید و برگه های رنگی که دایره وار برش زده‌اید را با مشخص کردن زمان هر کاری در اتاق کودک وصل کنید. این کارها شامل مطالعه، تمرین، ورزش، آزمون، مرور، خواب و بقیه موارد میشود. ساعت حدودی برای هر یک از کارها باید مشخص گردد. روی کاغذ آنها را بنویسید و وصل کنید.
استراحت، تفریح و خواب از واجبات است
از دیگر بخش‌های برنامه ریزی درسی پایه اول باید به زمان‌هایی که برای خواب، استراحت و تفریح اختصاص دارد اشاره کنیم. زمان‌های استراحت بین مطالعه دروس، استراحت آخر هفته و تعطیلات رسمی باید باهم فرق داشته و هریک بر اساس اصول و استانداردهای خاصی تعیین شوند. یک برنامه ریزی درسی پایه اول خوب، زمان‌هایی برای تفریح و سرگرمی دارد تا دانش‌آموز بتواند در کنار زندگی تحصیلی، زندگی شخصی موفقی نیز داشته باشد.
زمان هایی را برای جبران در نظر بگیرید
ممکن است در طول اجرای برنامه مشکلات و پیشامدهای غیر منتظره‌ای رخ دهد که نظم برنامه را به هم بریزد. در یک برنامه‌ریزی خوب و اصولی واحدهای جبرانی برای چنین شرایطی پیش‌بینی میشود. برنامه‌ریزی درسی پایه اول باید انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشد.
احتمال اینکه در چیدمان دروس یا تعیین زمان مورد نیاز برای آنها اشتباه کنید، وجود دارد. این مسئله‌ی نگران‌کننده‌ای نیست و ممکن است در اوایل اجرای برنامه چندین بار مجبور به ایجاد تغییرات باشید. اما نکته این است که اعمال هر گونه تغییری در برنامه، باید به تدریج و آهسته باشد.
تنوع فعالیت را در برنامه ریزی داشته باشید
در روش برنامه ریزی درسی پایه اول ابتدایی، باید به تنوع فعالیت‌ها توجه نمایید. به جای تمرکز مداوم بر یک نوع فعالیت (مانند مطالعه)، می‌توانید در فعالیت‌ها، تنوع ایجاد نمایید و از روش‌های مختلفی مانند بازی، تماشای ویدیوهای آموزشی و استفاده از منابع تعاملی استفاده کنید.
شرایط را آنالیز کنید و بهبود ببخشید
در برنامه ریزی تحصیلی ویژه پایه اول باید به طور مرتب در پایان هر روز آنالیز صورت بگیرد. برنامه‌های هفتگی را هم در پایان هر هفته دقیق بررسی کنید و نتایج را بنویسید. کدام کارها انجام شد؟ کدام کارها انجام نشد و دلیل آن چه بود؟
این بررسی به شما کمک میکند تا هفته به هفته برنامه ریزی درسی پایه اول را دقیق‌تر و بهتر مشخص کنید. ضریب خطای شما پایین می‌آید و با نقاط ضعف فرزندتان هم آشنا می‌شوید.
یادگیری کلاس اولی ها را در خانه آغاز کنید
روشی صحیح در افزایش یادگیری کلاس اول هم برای دانش‌آموزان و هم برای والدین آنها کمی سخت دیده میشود. احساس سردرگمی شدید دارند. این قضیه زمانی مهم و چالشی میگردد که مادر و پدر در این زمینه تجربه قبلی نداشته باشند و دائما به دنبال پاسخ سوال “چطوری برنامه ریزی درسی کنیم؟” سراغ هر مرجعی را بگیرند.
حتی نوع رفتار مادر و پدرهایی که اولین فرزند خود را به مدرسه فرستاده‌اند، در مواردی عجیب تر از بچه‌ها بروز پیدا میکند. آن هم به دلیل حساسیت و استرس است. این نکته شفافیت دارد که نگرانی والدین در زمانی که بحث کلاس‌های آنلاین پیش‌آمد، بسیار بیشتر درباره روش درست یادگیری کلاس اول و برنامه ریزی تحصیلی ویژه پایه اول شده است.
اما باور کنید که آنلاین یا غیرآنلاین بودن کلاس‌ها فرقی ندارد، به شرطی که با مسئله باسواد شدن کودکانتان درست رفتار کنید. خواندن و نوشتن، بخشی از زندگی روزمره ما هست. وقتی چشممان از روی نوشته‌ای عبور میکند ناخودآگاه آن را می‌خوانیم. این یعنی ما سواد خودمان را وارد روح زندگی روزمره خود کرده‌ایم. بچه‌ها هم باید سواد را وارد زندگی روازنه خود کنند.
حالا قرار نیست یک کتاب دست بگیرید و شب روز بیفتید دنبال بچه، قضیه برمیگردد به همان جمله که گفتم: از والد کتابخوان به سوی فرزندی کتابخوان حرکت کنید، با این سبک بسیاری از نکات آموزشی را یاد می‌گیرند.
اگر قرار شده خود والدین مسئولیت تکمیل یادگیری کلاس اول بچه‌هایشان را برعهده بگیرند، اصلا نباید تلاش کنند که مثل معلم‌ها رفتار کنند.
جدولی که در این بخش قرار خواهیم داد، نمونه‌ای از برنامه ریزی درسی پایه اول ابتدایی است.
| روزهای هفته | وقت یادگیری سطح A | وقت استراحت | وقت یادگیری سطح B | وقت استراحت | سنجش یادگیری‌ها |
|---|---|---|---|---|---|
| شنبه‌های پرانرژی | 30 دقیقه ریاضی یاد بگیریم | 15 دقیقه استراحت | 30 دقیقه هنر کار کنیم | 10 دقیقه ورزش کنیم | حل تمرین ریاضی |
| یکشنبه‌های خندون | 30 دقیقه علوم بخوانیم | 15 دقیقه ورزش | 20 دقیقه قرآن بخوانیم | 10 دقیقه استراحت کنیم | پرسش از قرآن |
| دوشنبه‌های تلاشگر | 30 دقیقه ریاضی حل کنیم | 15 دقیقه استراحت | 30 دقیقه نگارش تمرین کنیم | 10 دقیقه ورزش کنیم | پرسش از علوم |
| سه‌شنبه‌های خلاق | 30 دقیقه جمله سازی در فارسی | 15 دقیقه ورزش | یک صفحه معنی کلمه یا املا بنویسیم | 10 دقیقه استراحت کنیم | حل تمرین ریاضی |
| چهارشنبه‌های سبک | 20 دقیقه علوم یاد بگیریم | 15 دقیقه استراحت | باهم دیگه جمله سازی کنیم | 10 دقیقه ورزش کنیم | روان خوانی فارسی |
| پنجشنبه‌های قشنگ | 30 دقیقه ریاضی حل کنیم | 15 دقیقه ورزش | 20 دقیقه قرآن بخونیم و آیه حفظ کنیم | 10 دقیقه استراحت کنیم | پرسش از علوم |
| جمعه‌های هدفمند | 30 دقیقه روخوانی و جمله سازی در فارسی | 15 دقیقه استراحت | 20 دقیقه مرور بر تمرین ریاضی کنیم | 10 دقیقه ورزش کنیم | آزاد |
| زمان‌های جبرانی | - | - | - | - | - |
چهارده نکته حیاتی در نحوه برنامه ریزی برای کلاس اول
از نکات مهم برای برنامه ریزی کلاس اول دبستان این هست که علاوه بر افزایش یادگیری کودکان، مهارت‌های نرم را هم مثل عزت نفس، کنترل استرس، افزایش تمرکز، نظم در انجام کارها را افزایش می‌دهد. همچنین باعث میشود با ویژگی های بهترین برنامه ریزی درسی پایه اول آشنا بشوید. در ادامه به این نکات پرداخته شده است.
- برنامه ریزی درسی پایه اول، اگر مطابق با فرآیند ذهنی بچه ها باشد، باعث تمرکز میگردد.
- ایجاد برنامه‌ریزی درسی برای کودکان باعث یادگیری مهارت نظم میشود.
- به تدریج توجه بچه ها زیاد میشود، زیرا می‌دانند چه ساعتی را باید مطالعه کنند.
- در این حین، آرام آرام عادت به مطالعه در آنها شکل می‌گیرد و مشتاق به یادگیری میشوند.
- ایجاد برنامه‌ریزی درسی پایه اول برای کودکان باعث یادگیری مهارت کنترل زمان میشود.
- چشم‌انداز آینده برای بچه‌ها ایجاد میشود و به تدریج اضطرابشان کمتر میشود.
- در حین اجرا برنامه به روش صحیح مطالعه و یادگیری می‌رسند.
- به سبک یادگیری خود واقف میشوند و بهره‌وری بیشتری خواهند داشت.
- هرچه بیشتر مطالعه کنند، حافظه شان فعال‌تر میگردد و حس میکنند که باهوش‌تر میشوند.
- مهارت مسئولیت‌پذیری و استقلال در کودکان افزایش پیدا میکند.
- عزت نفس آنها تقویت میشود.
- تمام وظایف خود را اولویت‌بندی میکنند و همه کارهایشان را انجام می‌دهند.
- بعد از یک هفته از برنامه‌ریزی درسی پایه اول و اجرای آن، نقاط ضعف و قدرتشان آنها مشخص میشود.
- اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برایشان مشخص میگردد.
پیش به سوی قدم گذاشتن در مسیر توسعه فردی
والدین گرامی، قدردانیم که خواننده این مقاله علمی و کاربردی بوده اید. ما در این مقاله نکاتی را در مورد نکات مهم برای برنامه ریزی کلاس اول دبستان ذکر کردیم، چالش های کلاس اولی ها و راهبرد های موجود را بررسی کردیم و در نهایت به نحوه برنامه ریزی برای کلاس اول پرداختیم. از مهم ترین نکات بررسی شده، اهمیت برنامه ریزی درسی پایه اول است.
تمام نکاتی که در مورد برنامه ریزی درسی ابتدایی باید ذکر می‌کردیم را به صورت خلاصه و ساده‌سازی شده در اختیارتان قرار دادیم. امیدوارم با انتشار این مطالب، یادگیری را برای کودکان آسان‌تر کرده باشیم. مدرسه مجازی آی نو همراه همیشگی والدین می‌باشد.
